PLUS
Η σημερινή συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν απασχολεί κατά κύριο λόγο τον τουρκικό Τύπο.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δέχεται κριτική από τα αντιπολιτευόμενα μέσα για αλλαγή στάσης και ρητορικής απέναντι στην Ελλάδα και στον Κυριάκο Μητσοτάκη. «Έλεγε ‘Μητσοτάκης γιοκ’, τώρα τον αποκαλεί φίλο του», «έλεγε ‘θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά στα νησιά’, τώρα λέει πως το εννοούσε για τους τρομοκράτες».
Ο παρουσιαστής του HALK TV, Φατίχ Πορτακάλ, σε σχόλιό του ανέφερε πως: «Ο Ερντογάν αύριο ταξιδεύει στην Αθήνα. Όπως ξέρετε υπήρχε πριν απο λίγα χρόνια μια πρόταση που επαναλάμβανε ο Ερντογάν. Όταν υπήρχαν οι αερομαχίες και για την κατασταση των νησιών έλεγε πως ‘μια νύχτα θα έρθουμε ξαφνικἀ’. Ο Ερντογάν μίλησε λοιπόν στην σημαντική εφημερίδα, την Καθημερινή. Οι δημοσιογράφοι του έκαναν την ερώτηση: Κύριε πρόεδρε ‘λέτε πως θα έρθετε ξαφνικά μια νύχτα. Τι σημαίνει αυτό;’. O Eρντογάν δήλωσε πως ‘εγώ αυτό το είπα για τους τρομοκράτες, δεν το είπα για την Ελλάδα’. Επίσης ο Ερντογάν ο οποίος δήλωνε πως ‘για μένα ο Μητσοτάκης δεν υπάρχει’, τώρα όμως τον αποκάλεσε ‘φίλε μου’. Εμείς τελικά είμαστε σαν τους ψευτόμαγκες τις γειτονιάς, ή ακούγονται βροντές αλλά δεν βρέχει».
Από την πλευρά του το τηλεοπτικό δίκτυο CNN TURK μετέδωσε: «Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παραχώρησε συνέντευξη στην ελληνική εφημερίδα. Καθημερινή. Απάντησε σε ερωτήσεις τις εφημερίδα ενόψει του Ανώτατου Συμβουλιου Συνεργασίας. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και στην Ελλάδα και στην Τουρκία σχετικά με την επίσκεψη του Ερντογάν . Ο πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε πως δεν έχουμε κανένα πρόβλημα που δεν μπορούμε να μην επιλύσουμε και μίλησε για μια ´νέα σελίδα᾽᾽στις σχέσεις».
Η εφημερίδα SOZCU αναφέρει: «Μπορούμε να έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά ή να κάνουμε στροφή μια νύχτα ξαφνικά» με την ΗURRIYET να σχολιάζει: «Θα πω στον φίλο μου, Κυριάκο», ενώ η AKSAM «Ερντογάν: Η Ελλάδα δεν είναι εχθρός μας».
Μιλώντας για τη σημερινή επίσκεψη στην Αθήνα ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως «θα ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με την Ελλάδα».
Σύμφωνα με το ΣΚΑΙ, ο τούρκος πρόεδρος ανέφερε: «Αύριο θα ταξιδέψουμε στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, στις 18 Δεκεμβρίου, θα πάμε στην Ουγγαρία. Θα ενισχύσουμε τη συνεργασία μας με τις χώρες της περιοχής, αρχής γενομένης με τους γείτονές μας. Κάθε απόσταση που διανύει η χώρα μας στις διμερείς της σχέσεις στον πολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό τομέα φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στον Αιώνα της Τουρκίας».
Και συνέχισε: «Η πίστη της Δύσης προέρχεται από την Ιερουσαλήμ και τη Ναζαρέτ, αυτή η φιλοσοφία προέρχεται από το Αιγαίο και τη Δυτική Ανατολία, η νομική της προέλευση από τη Μεσόγειο και τη Ρώμη και η επιστήμη της προέρχεται από την Ανδαλουσία και τον ανατολικό κόσμο. Μόνο η βαρβαρότητα είναι μια αξία που ανήκει πραγματικά στη Δύση».
Σύμφωνα με αναλυτή της HURRIYET, «η ελληνική πολεμική αεροπορία εκσυγχρονίζεται γρήγορα με νέα F-16 και F-35» και «αυτό προκαλεί ανησυχίες στην Άγκυρα».
Ο Σεντάτ Εργκίν σημειώνει: «Για οποιονδήποτε λόγο, και αυτό το σχέδιο φαίνεται να κινδυνεύει, εκτός και αν ξεπεραστεί το εμπόδιο της Γερμανίας στην αγορά του Eurofighter. Από την άλλη, σοβαρή πρόοδος έχει σημειωθεί φέτος στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού 4,5ης γενιάς της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας. Από τον περασμένο Αύγουστο ολοκληρώθηκε ο εκσυγχρονισμός VIPER του 10ου F-16 στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία.
Οι τρεις άξονες των συζητήσεων και οι χαμηλοί τόνοι πριν τη συνάντηση
Η Αθήνα υποδέχεται σήμερα με αυτοπεποίθηση τον πρόεδρο της Τουρκίας και θα τιμήσει όλους τους κανόνες διπλωματικής φιλοξενίας στέλνοντας το μήνυμα ότι επιθυμεί να διατηρηθεί η ηρεμία των τελευταίων μηνών στις διμερείς σχέσεις.
Η ηρεμία στο Αιγαίο είναι πολύτιμη, όχι μόνο για τις δύο πλευρές, αλλά και για την ευρύτερη γειτονιά μας, διαμηνύουν κυβερνητικές πηγές. «Δεν είμαστε αφελείς, δεν έχουμε αυταπάτες ότι η Τουρκία άλλαξε», προσθέτουν.
Οι συζητήσεις στο Μέγαρο Μαξίμου θα περιστραφούν γύρω από τους τρεις άξονες που είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντηση των δύο ηγετών στο Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο: πολιτικός διάλογος, μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, θετική ατζέντα.
Ο Ερντογάν προσγειώνεται στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» στις 11:00 το πρωί. Πρώτος σταθμός, το Προεδρικό Μέγαρο για συνάντηση με την Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Δεύτερος σταθμός, το Μέγαρο Μαξίμου εκεί που θα χτυπάει ο παλμός του Ανώτατου Συμβουλίου, αλλά και το κτίριο του υπουργείου Εξωτερικών και η Λέσχη Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας σε χθεσινές του δηλώσεις κράτησε χαμηλούς τόνους , απέφυγε την επιθετική ρητορική ενώ υπάρχει ένα ισχυρό ενδεχόμενο να κρατήσει αυτή τη στάση και στις κάμερες σε λίγες ώρες δίπλα στον Κυριακό Μητσοτάκη.
Επί της ουσίας, εκτός από τη συμφωνία για το Μεταναστευτικό, όλα τα υπόλοιπα πρωτόκολλα ανήκουν στα λεγόμενα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής», τα οποία δεν είναι ικανά να εγείρουν καχυποψίες ή να προκαλέσουν ανεπιθύμητες εντάσεις.
Θα υπογραφούν μνημόνια συνεργασίας μεταξύ Enterprise Greece και Invest in Turkey για τη σύγκληση της 4ης Μεικτής Επιτροπής Τουρισμού και 9ου Forum για τον Τουρισμό, για τη συνεργασία στους τομείς της περιβαλλοντικής προστασίας, της διαχείρισης αποβλήτων και της ανακύκλωσης, η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας στον τομέα της ναυπηγοκατασκευαστικού τομέα, τελωνειακή συνεργασία και αμοιβαία συνδρομή σε τελωνειακά θέματα, αναβάθμιση της υπάρχουσας ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας – Βουλγαρίας, σύγκληση της Μεικτής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τη σιδηροδρομική γραμμή ταχείας κυκλοφορίας Κωνσταντινούπολη – Θεσσαλονίκη και συνδυασμένων μεταφορών συνεργασία στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας και της πρόληψης καταστροφών, υπογραφή συμφωνίας για κοινωνική ασφάλιση, κτιριακή αναβάθμιση του μεθοριακού σταθμού των Κήπων στον Έβρο.
Τις εξελίξεις παρακολουθούν κυρίως οι Αμερικανοί και οι Γερμανοί. Το Γερμανικό δίκτυο RND έγραψε χαρακτηριστικά: «Μετά τις σοβαρές εντάσεις των περασμένων ετών, που λίγο έλειψαν το καλοκαίρι του 2020 να οδηγήσουν σε στρατιωτική σύρραξη των δύο εταίρων στο ΝΑΤΟ, αμφότερες οι πλευρές στρέφονται στον διάλογο».
Ωστόσο, ουδείς στην Αθήνα και την Άγκυρα αναμένει μεγάλα βήματα προόδου ή και κάποια υπέρβαση στα διμερή σημεία τριβής την Πέμπτη». Πρεσβείες στην Αθήνα έχουν ήδη διαμηνύσει στην ελληνική πλευρά ότι θα ήθελαν να ενημερωθούν μετά το τέλος του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.
Το χρονικό των τεσσάρων προηγούμενων Ανωτάτων Συμβουλίων Συνεργασίας
Η Αθήνα ευελπιστεί ότι η σημερινή διεξαγωγή του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, μπορεί να αποτελέσει ορόσημο για την επαναφορά κλίματος ηρεμίας μεταξύ των δύο χωρών. Για όσους δεν γνωρίζουν ο ιθύνων νους του Ανωτάτου Συμβουλίου είναι ο ΓΑΠ! Ο θεσμός του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας εγκαινιάσθηκε κατά την επίσκεψη στην Αθήνα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με την ιδιότητα του πρωθυπουργού της Τουρκίας, τον Μάϊο του 2010. Πρωθυπουργός της χώρας ήταν τότε ο Γιώργος Παπανδρέου. Αποτελέσματα θεαματικά δεν υπήρξαν βεβαίως, αν και ο Παπανδρέου είχε σχετικά αλλοπρόσαλλες θέσεις γύρω από τα ελληνοτουρκικά.
Τρία χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 2013, πραγματοποιήθηκε, στην Κωνσταντινούπολη, η δεύτερη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, η οποία διεξήχθη υπό την προεδρία των πρωθυπουργών, Αντώνη Σαμαρά και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη συμμετοχή υπουργών και από τις δύο χώρες. Κατά τις εργασίες του δεύτερου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, υπεγράφησαν κείμενα συμφωνιών στον τομέα της υγείας, του τουρισμού, της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης, της αθλητικής συνεργασίας και της γυναικείας επιχειρηματικότητας μεταξύ άλλων. Πρόκειται για τομείς που άπτονται ζητημάτων της καθημερινής ζωής των πολιτών των δύο κρατών. Εκ του αποτελέσματος γίνεται αντιληπτό ότι οι παραπάνω υπογραφές έμειναν μόνο στα χαρτιά και δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος σε επίπεδο συνεργασίας.
Η τρίτη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στις 5 και 6 Δεκεμβρίου 2014, υπό τους Σαμαρά και Νταβούτογλου αυτή τη φορά. Περιείχε, επίσης, σειρά διμερών επαφών μεταξύ των συμμετεχόντων υπουργών των δύο κυβερνήσεων και υπεγράφη Κοινή Δήλωση των δύο πρωθυπουργών. Παράλληλα, διοργανώθηκε και Επιχειρηματικό Φόρουμ.
Το τέταρτο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας διεξήχθη στη Σμύρνη το 2016, μεταξύ των πρωθυπουργών Αλέξη Τσίπρα και Αχμέτ Νταβούτογλου και είχε στην αιχμή του το μεταναστευτικό. Τότε, πραγματοποιήθηκαν διμερείς συναντήσεις μεταξύ υπουργών των δύο χωρών και υπεγράφησαν συνολικά έξι κείμενα συνεργασιών. Είναι περίπου η εποχή που η Ελλάδα γέμισε με πάνω από 1,5 εκατομμύρια μετανάστες, οι οποίοι έφτασαν στην χώρα μας μέσω Τουρκίας. Αν κρίνουμε από τις ορδές των παράνομων μεταναστών, για τον Ερντογάν μια χαρά πήγε το 4ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας.
Τα επόμενα επτά χρόνια, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις πέρασαν περιόδους μεγάλης έντασης, οι οποίες δεν επέτρεψαν τη διεξαγωγή του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, αφού η Άγκυρα καλλιεργούσε πολεμικό κλίμα και άσκησε σκληρό πρέσινγκ στη χώρα μας. Το 2020, μάλιστα, αποφεύχθηκε κυριολεκτικά στο παρά πέντε μια ανεξέλεγκτη σύρραξη , με τον πρόεδρο Ερντογάν να απειλεί με νυχτερινή απόβαση στα ελληνικά νησιά.
Παρ ότι τον Μάρτιο του 2021 οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, σηματοδοτώντας με τον τρόπο αυτό την κοινή βούληση για επαναφορά της ηρεμίας στις σχέσεις των δύο χωρών, αμέσως μετά ο πρόεδρος Ερντογάν άρχισε το κρεσέντο των προκλήσεων, ειδικά μετά την επίσκεψη του Έλλην πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και ιδιαίτερα με την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο. Η καθολική επιδοκιμασία της ιστορικής ομιλίας του Έλληνα πρωθυπουργού προκάλεσε ένα άνευ προηγουμένου παροξυσμό στον Ερντογάν, ο οποίος σε κάποια αποστροφή του λόγου του είπε τη γνωστή πλέον φράση «Μητσοτάκης για μένα γιοκ»! Μία φράση, η οποία έμεινε στην Ιστορία και φανέρωνε τον τεράστιο εκνευρισμό της Άγκυρας για το γεγονός ότι για πρώτο φορά το αμερικανικό Κογκρέσο έδειξε να αντιλαμβάνεται τόσο καθαρά τα ελληνικά δίκαια.
Όμως ο καταστροφικός σεισμός στη γείτονα και η ειλικρίνεια με την οποία η ελληνική πολιτεία συνέδραμε τις προσπάθειες διάσωσης και στήριξης των σεισμοπαθών, προκάλεσε τεράστια συγκίνηση στον ευάλωτο, τότε, τουρκικό λαό, αναγκάζοντας και τον πρόεδρο Ερντογάν να μεταβάλει τη ρητορική του για την Ελλάδα.
Σήμερα, υπό τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται παγκοσμίως και με φόντο τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ο Τούρκος πρόεδρος επανασχεδιάζει τις κινήσεις του, με στόχο κυρίως την αποκατάσταση των διαταραγμένων σχέσεών του με τη Δύση, η οποία σφόδρα ενοχλήθηκε από τις πρόσφατες δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντησή του με τον Γερμανό Καγκελάριο Σολτς για το Ισραήλ και τη Χαμάς. Για την Αθήνα, ωστόσο, όσο και για πολλούς διεθνείς αναλυτές, η ουσία κρύβεται στα όσα ειπώθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες της συνάντησης Ερντογάν – Σολτς, όπου οι δύο ηγέτες φέρονται να κατέληξαν σε σημαντικές συμφωνίες σε θέματα, όπως η θρησκευτική εκπαίδευση της τουρκικής κοινότητας και το μεταναστευτικό ζήτημα, το οποίο γίνεται όλο και περισσότερο κυρίαρχο θέμα. Ο σουλτάνος πέρασε από το «Μητσοτάκης γιοκ» στο «Κυριάκο, φίλε μου», που κι αυτό το τελευταίο έχει αγκάθια.
