Ευρωεκλογές 2024: Άνοιξαν οι κάλπες, σε εξέλιξη η διαδικασία – Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Ήδη από τα πρώτα λεπτά, όπως φαίνεται από το βίντεο από το 32ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών στην Αριστοτέλους, άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτοι «βιαστικοί» ψηφοφόροι, κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας.

Κρατώντας ταυτότητα, διαβατήριο ή δίπλωμα οδήγησης -επιτρέπεται και αναγνώριση με ψηφιακή ταυτότητα- μπήκαν στο εκλογικό τμήμα, έδωσαν τα στοιχεία τους και ετοίμασαν τη ψήφο τους στο παραβάν, για να ρίξουν στη συνέχεια τη ψήφο στην κάλπη.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από τους εκλογικούς καταλόγους του υπουργείου Εσωτερικών, στις φετινές Ευρωεκλογές έχουν δικαίωμα ψήφου περίπου 9,8 εκατ. (9.796.330) πολίτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά ψηφίζουν στις σημερινές Ευρωεκλογές περίπου 111.000 17άρηδες. Πρόκειται 57.519 αγόρια και 54.306 κοπέλες.

Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση έχουν διατυπωθεί πολλές εκτιμήσεις για την αποχή. Παρά ταύτα, όλα θα φανούν στα επίσημα στοιχεία για τη συμμετοχή. Υπενθυμίζεται ότι οι δικαστικοί αντιπρόσωποι θα στείλουν τα πρώτα στοιχεία -με τις ειδικές συσκευές SRT- για τη ροή της συμμετοχής στις Ευρωεκλογές 2024 στις 11.45. Θα ακολουθήσει μια δεύτερη «παρτίδα» στοιχείων στις 14.45, ενώ θα γίνει μια ακόμη προώθηση δεδομένων στις 17.45.

Την πρώτη ενημέρωση για την πορεία των ευρωεκλογών μετά το άνοιγμα της κάλπης στις 07:00 έδωσε ο αναπληρωτής υφυπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος δίνοντας και τα πρώτα στοιχεία για την επιστολική ψήφο.

Ειδικότερα 178.809 ψήφισαν με επιστολική ψήφο, οι 42.147 από το εξωτερικό με το ποσοστό να φτάνει στο 88,3%. Ταυτόχρονα ο κ. Λιβάνιος παρότρυνε τους πολίτες να μπαίνουν στην εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» για να δουν που θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.

Οι εκλογείς θα αναδείξουν 21 ευρωβουλευτές, όπως και στις Ευρωεκλογές του 2019, από ενιαία ψηφοδέλτια, με την ελληνική επικράτεια να αποτελεί μία ενιαία εκλογική περιφέρεια.

Συνολικά οι Ευρωπαίοι πολίτες θα εκλέξουν συνολικά 720 ευρωβουλευτές, 15 περισσότεροι συγκριτικά με τις εκλογές του 2019. Βέβαια, το σύνολό τους δεν μπορεί να ξεπεράσει τους 750 συν τον/την πρόεδρο.

Πόσους σταυρούς βάζω

Στην Ελλάδα εφαρμόζεται η ψήφος με σταυρό προτίμησης, η οποία δίνει στους ψηφοφόρους τη δυνατότητα να επιλέξουν συγκεκριμένους υποψήφιους. Μπορούν να τεθούν μέχρι και τέσσερις σταυροί προτίμησης. Οι υποψήφιοι που λαμβάνουν τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης εκλέγονται, εφόσον βέβαια το κόμμα με το οποίο κατεβαίνουν έχει εξασφαλίσει το απαραίτητο ποσοστό (3%) και τις αντίστοιχες έδρες.

Τα πολιτικά κόμματα που έχουν εγκριθεί από τον Άρειο Πάγο για συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία πρέπει να συγκεντρώσουν τουλάχιστον το 3% των ψήφων προκειμένου να μπορέσουν να εκλέξουν ευρωβουλευτή. Οι εκλεγμένοι θα εκπροσωπήσουν τη χώρα μας έως το 2029, όταν και θα διεξαχθούν εκ νέου εκλογές.

Σύμφωνα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όλες οι χώρες πρέπει να χρησιμοποιούν εκλογικά συστήματα που να εξασφαλίζουν αναλογική εκπροσώπηση. Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των εκλεγμένων μελών κάθε κόμματος εξαρτάται από το ποσοστό των ψήφων που θα λάβει το κόμμα.

Ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου

Το δικαίωμα του εκλέγειν για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν οι Έλληνες και Ελληνίδες πολίτες που:

• έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους. Στις εκλογές της 9ης Ιουνίου 2024, θα ψηφίσουν οι γεννηθέντες μέχρι και το έτος 2007. Επισημαίνεται ότι η 1η Ιανουαρίου 2007 θεωρείται ως ημερομηνία γέννησης όλων όσοι γεννήθηκαν μέσα στο έτος,
• είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους των δήμων της χώρας και
• δεν έχουν στερηθεί του δικαιώματος αυτού.

Οι εκλογείς προσέρχονται στην αίθουσα ψηφοφορίας, ένας – ένας ή σε μικρές ολιγάριθμες ομάδες ή όπως ειδικότερα ορίζει η εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο.

Η αναγνώριση των εκλογέων για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος γίνεται με βάση την αστυνομική τους ταυτότητα ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων. Η αναγνώριση των στρατιωτικών και όσων υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας γίνεται από τις στρατιωτικές ή υπηρεσιακές τους ταυτότητες. Σημειώνεται ότι τυχόν «κομμένα» δελτία αστυνομικής ταυτότητας είναι αποδεκτά.

Πού ψηφίζω – «Μάθε πού ψηφίζεις»

Μέσα από την ηλεκτρονική εφαρμογή «Μάθε πού ψηφίζεις», οι πολίτες μπορούν να βρουν το σημείο όπου θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στην κάλπη αυτής της Κυριακής.

Οι εκλογείς ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στο δήμο, στα δημοτολόγια του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.

Ευρωεκλογές 2024: Τα απαραίτητα έγγραφα για να ψηφίσω

Οι εκλογείς προσέρχονται στο εκλογικό κέντρο και παρουσιάζονται στην εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο.

Η αναγνώριση των εκλογέων για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, γίνεται με:

• την αστυνομική τους ταυτότητα ή
• τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή
• το διαβατήριό τους ή
• την άδεια οδήγησης ή
• το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων ή
• με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας.
• Σημειώνεται ότι, τυχόν «κομμένα» δελτία αστυνομικής ταυτότητας είναι αποδεκτά.

Ποια ποινή προβλέπεται αν δεν ψηφίσω;

Πρέπει να ξεκαθαριστεί, πως η συμμετοχή σε κάθε εκλογική διαδικασία είναι υποχρεωτική για όλους τους πολίτες βάσει του άρθρου 51 (παρ. 5) του Συντάγματος, αλλά και με προεδρικό διάταγμα του 2012 ( άρθρο 6 του Π.Δ. 26/2012). Την ίδια ώρα, ο νόμος προβλέπει τιμωρία φυλάκισης από 1 μήνα έως 1 χρόνο, κάτι βέβαια που δεν έχει πρακτικό αντίκρισμα.

Ποιοι πολίτες δεν είναι υποχρεωτικό να ψηφίσουν, χωρίς ποινικές συνέπειες

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 117 της εκλογικής νομοθεσίας (Π.Δ. 26/2012), οι ακόλουθες κατηγορίες εκλογέων:

• Αυτοί που έχουν υπερβεί το εβδομηκοστό (70ο) έτος της ηλικίας τους.
• Όσοι πρόκειται να βρίσκονται κατά την ημέρα της ψηφοφορίας στο εξωτερικό.
• Οι εκλογείς που έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ετεροδημοτών, αλλά δεν κατέστη δυνατή η σύσταση ειδικού εκλογικού τμήματος ετεροδημοτών, λόγω μη συμπλήρωσης, σε όλη την εφετειακή περιφέρεια, του αριθμού των σαράντα (40), τουλάχιστον, ετεροδημοτών εκλογέων της ίδιας βασικής εκλογικής περιφέρειας (άρθρο 96, παρ. 1 του Π.Δ. 26/2012).

Επίσης, θα υπάρξουν εκλογείς που για διάφορους εξαιρετικούς λόγους δεν θα μπορέσουν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.

Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι στις περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνονται:

• Υπάλληλοι του δημοσίου, για τους οποίους, σοβαρές υπηρεσιακές ανάγκες δεν θα τους επιτρέψουν να απουσιάζουν από την Υπηρεσία τους, για να μεταβούν να ψηφίσουν στον τόπο, στους εκλογικούς καταλόγους, του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
• Υπάλληλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, νοσηλευτικών ιδρυμάτων, οργανισμών και επιχειρήσεων κοινής ωφελείας κ.λπ., στους οποίους, επίσης, λόγω σοβαρών υπηρεσιακών αναγκών, δεν είναι δυνατή η χορήγηση άδειας μετάβασης.
• Εκλογείς που δεν θα μπορούν να μεταβούν στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος για λόγους υγείας.

Από την υποχρέωση της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος εξαιρούνται, επίσης, οι εκλογείς οι οποίοι έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους κατοίκων εξωτερικού, αλλά δεν κατέστη δυνατή η σύσταση ειδικού εκλογικού τμήματος, λόγω μη συμπλήρωσης, στη διπλωματική περιφέρεια που έχουν δηλώσει ότι επιθυμούν να ψηφίσουν, του αριθμού των 40, τουλάχιστον, εκλογέων κατοίκων εξωτερικού.

Ποια κόμματα συμμετέχουν στις Ευρωεκλογές

Συνολικά 31 κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων έχουν εγκριθεί από τον Άρειο Πάγο για να συμμετέχουν εκλογική διαδικασία.

Τα πολιτικά κόμματα τα οποία έχουν εγκριθεί καλούνται να συγκεντρώσουν τουλάχιστον το 3% των ψήφων για να μπορέσουν να εκλέξουν ευρωβουλευτή.

Τα κόμματα και οι συνασπισμοί κομμάτων θα συμμετέχουν στις ευρωεκλογές είναι:

• ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
• ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ – ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
• ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής
• ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ
• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ – ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
• ΝΙΚΗ
• ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ – ΖΩΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
• ΜέΡΑ 25
• ΦΩΝΗ ΛΟΓΙΚΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΛΑΤΙΝΟΠΟΥΛΟΥ
• ΑΝΤΑΡΣΥΑ – Ανατρεπτική Συνεργασία
• ΛΑΪΚΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ – ΛΑΟΣ
• ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ για την Εθνική Κυριαρχία και την Κύπρο
  ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΟ – ΛΕΝΙΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ (Μ-Λ ΚΚΕ)
• ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
• ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ ΔΙΕΘΝΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ
• Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ
• ΚΟΜΜΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ, ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑΣ
• ΚΕΚΑ-ΑΚΚΕΛ ΜΑΖΙ για μια Ελεύθερη Ελλάδα
• ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ – Πρόδρομος Εμφιετζόγλου
• ΕΝΙΑΙΟ ΠΑΛΛΑΪΚΟ ΜΕΤΩΠΟ (ΕΠΑΜ)
• Κίνημα 21
• ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ
• Ομογενειακό Δίκτυο Ελλήνων Ευρώπης (ΟΔΕΕ)
• Νέα Αριστερά
• ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΙ
• ΚΙΝΗΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ
• ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ
• Ελλήνων Συνέλευσις
• Πράσινο κίνημα
• Δημιουργία
• ΚΟΣΜΟΣ

Τι να κάνετε αν το όνομά σας δεν βρίσκεται στους εκλογικούς καταλόγους

Αν η εφορευτική επιτροπή δεν βρει το όνομά σας στους εκλογικούς καταλόγους, απευθυνθείτε στον Δήμο, στα δημοτολόγια του οποίου είστε εγγεγραμμένοι, μέχρι και το πέρας της ψηφοφορίας.

Εφορευτική επιτροπή: Τι ισχύει αν είστε μέλος και δεν παραστείτε

Στην περίπτωση που ένα μέλος της εφορευτικής επιτροπής απουσιάσει ή δηλώσει κώλυμα ή είναι άλλη η αιτία της απουσίας του, τότε αντικαθίσταται από τα αναπληρωματικά μέλη. Εάν η αναπλήρωση είναι αδύνατη, οι εκλογές γίνονται από τα παρόντα μέλη ή ακόμη και μόνο από τον πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής, αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής.

Ωστόσο προκειμένου κάποιος να μην αντιμετωπίσει τις συνέπειες που ορίζει ο νόμος σε περίπτωση μη παρουσίας θα πρέπει να προσκομίσει:

• Χαρτί από δημόσιο νοσοκομείο, σε περίπτωση ασθένειας
• Βεβαίωση από τον εργοδότη του ότι τον απασχολούσε κατά την ημέρα των εκλογών
• Έγκυρο δικαιολογητικό που να αποδεικνύει το λόγο του κωλύματος του να παρουσιαστεί.

Τι προβλέπει ο νόμος για την απουσία των μελών της εφορευτικής επιτροπής

Η διάταξη της παρ.3 του άρθρου 118 του Προεδρικού Διατάγματος 96/2007 (πλέον ισχύει το αντίστοιχο ΠΔ 26/2012), με τίτλο «Ειδικά Εκλογικά αδικήματα δημοσίων οργάνων», ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι:

«μέλη εφορευτικών επιτροπών που αμελούν ή δείχνουν απείθεια στην έγκαιρη εκπλήρωση των καθηκόντων που τους επιβάλλονται από τις διατάξεις του παρόντος… τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών μέχρι δύο χρόνια και με στέρηση των αξιωμάτων και θέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 63 του Ποινικού Κώδικα, από έξι μήνες μέχρι δύο χρόνια».

Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που ψηφοφόροι έχουν οριστεί μέλη εφορευτικών επιτροπών και δεν ενημερώθηκαν εγκαίρως με αποτέλεσμα να το μαθαίνουν την ώρα που πάνε να ψηφίσουν καθώς οι δικαστικοί αντιπρόσωποι έχουν σημειώσει τα ονόματα τους στους εκλογικούς καταλόγους. Στην περίπτωση που κάποιος αρνηθεί να παραμείνει μέχρι την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας και της καταμέτρησης καλείται η αστυνομία. Σε κάθε εκλογικό τμήμα ορίζεται εφορευτική επιτροπή που αποτελείται από τον δικαστικό αντιπρόσωπο ως πρόεδρο και τέσσερα μέλη που αναπληρώνονται από ισάριθμα αναπληρωματικά.

Η διαδικασία για την εφορευτική επιτροπή και οι προϋποθέσεις

Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών και οι αναπληρωτές τους κληρώνονται, μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, από το οικείο Πρωτοδικείο. Στην κλήρωση περιλαμβάνονται οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του οικείου εκλογικού διαμερίσματος που φέρονται στους καταλόγους αυτούς ως κάτοικοι της περιοχής.

Δημόσιοι και δημοτικοί ή κοινοτικοί υπάλληλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι δημοτικών ή κοινοτικών νομικών προσώπων και ιδρυμάτων και όσοι μ’ αυτές τις ιδιότητες υπηρέτησαν την τελευταία τριετία προ της εκλογής, δεν μπορούν να κληρωθούν ή διοριστούν μέλη εφορευτικών επιτροπών και αν τυχόν κληρωθούν ή διοριστούν δεν μπορούν να λάβουν μέρος στη συγκρότηση των επιτροπών.

Το κώλυμα ισχύει και για τους αποστρατευθέντες αξιωματικούς, τα όργανα των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και γι’ αυτούς που διετέλεσαν δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων κατά την τελευταία τριετία.

Η πληρωμή για την εφορευτική επιτροπή
Με διάταξη του νόμου 5083/2024, προβλέπεται καταβολή αποζημίωσης στα μέλη της εφορευτικής επιτροπής και απαλλαγή φόρου, εισφοράς ή κράτησης υπέρ τρίτων

Η σχετική διάταξη έχει ως εξής:

Νόμος 5083/2024 – ΦΕΚ Τεύχος Β 12/26.01.2024

Εκλογή ευρωβουλευτών, διευκόλυνση εκλογέων μέσω επιστολικής ψήφου, εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών

Άρθρο 34

Καταβολή αποζημίωσης στα μέλη της εφορευτικής επιτροπής και απαλλαγή φόρου, εισφοράς ή κράτησης υπέρ τρίτων – Τροποποίηση παρ. 8 άρθρου 58 π.δ. 26/2012

Στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 58 του π.δ. 26/2012 (Α΄ 57), περί διορισμού εφορευτικών επιτροπών, προστίθεται η φράση «απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής οποιοδήποτε είδους φόρου, εισφοράς ή κράτησης υπέρ τρίτων» και η παρ. 8 διαμορφώνεται ως εξής:

«8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, μπορεί να καθορίζεται ημερήσια αποζημίωση στα μέλη των εφορευτικών επιτροπών. Η αποζημίωση του παρόντος άρθρου απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής οποιοδήποτε είδους φόρου, εισφοράς ή κράτησης υπέρ τρίτων, είναι ακατάσχετη, δεν υπόκειται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζεται με οφειλές των δικαιούχων προς το Ελληνικό Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία από οποιαδήποτε αιτία.»