Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Αυστηρότεροι κανόνες για τους ψηφιακούς κολοσσούς

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι για πρώτη φορά έξι ψηφιακοί κολοσσοί – τους οποίους ονομάζει «Πυλωρούς» (Gatekeepers)- η Alphabet, η Amazon, η Apple, η Meta, η Microsoft και η ByteDance, θα υπόκεινται σε αυστηρότερους νέους κανόνες στην ΕΕ βάσει της «Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές» (Digital Market Act).

Συνολικά, η Επιτροπή όρισε 22 βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας που παρέχονται από αυτούς τους έξι «πυλωρούς». Τέσσερα κοινωνικά δίκτυα (TikTok, Instagram, Facebook, LinkedIn), δύο instant messenger (WhatsApp και Messenger), τρία λειτουργικά συστήματα (Android, iOS, Windows), μία μηχανή αναζήτησης (Google), δύο προγράμματα περιήγησης (Chrome, Safari), έξι υπηρεσίες διαμεσολάβησης (Google Maps, Google Play, Google Shopping, Amazon Marketplace, App Store και Meta Marketplace), τον ιστότοπο κοινής χρήσης βίντεο (Youtube) καθώς και τις διαφημιστικές υπηρεσίες της Google, της Amazon και της Meta.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι έξι ψηφιακοί κολοσσοί θα πρέπει εντός έξι μηνών να συμμορφωθούν πλήρως με τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει της πράξης για τις ψηφιακές αγορές για καθεμία από τις ορισθείσες βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας που παρέχουν.

Σύμφωνα με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ορίσει ψηφιακές πλατφόρμες ως «πυλωρούς», εάν παρέχουν σημαντική πύλη μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών σε σχέση με βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας.

Μετά τον ορισμό τους, οι πυλωροί πρέπει εντός έξι μηνών να συμμορφωθούν με τον πλήρη κατάλογο των πρακτικών που πρέπει να εφαρμόζουν ή να αποφεύγουν βάσει της πράξης για τις ψηφιακές αγορές, γεγονός που προσφέρει περισσότερες επιλογές και μεγαλύτερη ελευθερία στους τελικούς χρήστες και τους επαγγελματίες χρήστες των υπηρεσιών των πυλωρών.

Ωστόσο, ορισμένες από τις υποχρεώσεις αρχίζουν να εφαρμόζονται από τη στιγμή του ορισμού, όπως για παράδειγμα, η υποχρέωση ενημέρωσης της Επιτροπής για κάθε σχεδιαζόμενη συγκέντρωση. Είναι ευθύνη των ορισθεισών εταιρειών να διασφαλίζουν και να αποδεικνύουν την αποτελεσματική συμμόρφωση. Για τον σκοπό αυτόν, πρέπει να υποβάλουν εντός 6 μηνών λεπτομερή έκθεση συμμόρφωσης στην οποία να περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο συμμορφώνονται με καθεμία από τις υποχρεώσεις της πράξης για τις ψηφιακές αγορές.

Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την αποτελεσματική εφαρμογή και τήρηση των εν λόγω υποχρεώσεων. Σε περίπτωση που κάποιος πυλωρός δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στην πράξη για τις ψηφιακές αγορές, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα έως και 10% του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών της εταιρείας ή έως και 20% σε περίπτωση επανειλημμένης παράβασης.

Σε περίπτωση συστηματικών παραβάσεων, η Επιτροπή έχει επίσης την εξουσία να λάβει πρόσθετα επανορθωτικά μέτρα, όπως να υποχρεώσει πυλωρό να πωλήσει μια επιχείρηση ή μέρη αυτής ή να απαγορεύσει σε πυλωρό να προβεί σε εξαγορά πρόσθετων υπηρεσιών σχετιζόμενων με τη συστηματική μη συμμόρφωση.

Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν δήλωσε ότι η πράξη για τις ψηφιακές αγορές θα ανοίξει τις πύλες του διαδικτύου, δίνοντας περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές και λιγότερα εμπόδια για τους μικρότερους ανταγωνιστές. «Θέτουμε επιτέλους όρια στην οικονομική ισχύ 6 πυλωρών, παρέχοντας περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές και δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για μικρότερες καινοτόμες εταιρείες τεχνολογίας, χάρη στη διαλειτουργικότητα, τη φορητότητα των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και τη δικαιοσύνη. Ήρθε η ώρα να θέσει η Ευρώπη εκ των προτέρων τους κανόνες του παιχνιδιού, ώστε να διασφαλιστεί ο δίκαιος και ανοικτός χαρακτήρας των ψηφιακών αγορών.»

Στο μέλλον και άλλες εταιρείες μπορούν να υποβάλουν κοινοποιήσεις στην Επιτροπή στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές αγορές, με βάση αυτοαξιολόγησή τους όσον αφορά τα αντίστοιχα όρια. Για αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή συνεχίζει να διεξάγει εποικοδομητικές συζητήσεις με όλες τις σχετικές εταιρείες.

Σημειώνεται ότι η πράξη για τις ψηφιακές αγορές έχει ως στόχο να αποτρέψει την επιβολή αθέμιτων όρων από τους πυλωρούς σε επιχειρήσεις και τελικούς χρήστες και να διασφαλίσει τον ανοικτό χαρακτήρα σημαντικών ψηφιακών υπηρεσιών. Μαζί με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, τον Δεκέμβριο του 2020 η Επιτροπή πρότεινε την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών που επισύρουν ορισμένες συμπεριφορές επιγραμμικών πλατφορμών που ενεργούν ως ψηφιακοί πυλωροί στην ενιαία αγορά της ΕΕ.

Η Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2022 και εφαρμόζεται από τον Μάιο του 2023, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει ως στόχο τη διασφάλιση δίκαιων αγορών στον ψηφιακό τομέα. Ρυθμίζει τους πυλωρούς, δηλαδή μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες οι οποίες παρέχουν μια σημαντική πύλη μεταξύ επαγγελματιών χρηστών και καταναλωτών και των οποίων η θέση τους δίνει τη δυνατότητα να θέτουν φραγμούς στην ψηφιακή οικονομία.