PLUS
Αφού εξασφάλισε μία από τις μεγαλύτερες εκλογικές νίκες του κόμματός του στην ιστορία, ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ θα κληθεί να σχηματίσει κυβέρνηση και να διορίσει υπουργούς το πρωί της Παρασκευής (5/7).
Ακολουθούν έξι πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για μια νύχτα που είδε μεγάλες αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό του Ηνωμένου Βασιλείου, με οκτώ υπουργούς μέχρι στιγμής να χάνουν τις έδρες τους.
1. Οι ψηφοφόροι ήθελαν την αλλαγή και έφεραν μια ιστορική νίκη
Το κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα σάρωσε σε όλη τη χώρα, υπερδιπλασιάζοντας τον αριθμό των βουλευτών του και εξασφαλίζοντας μια πλειοψηφία συγκρίσιμη με εκείνη που πέτυχε ο Τόνι Μπλερ το 1997.
Ο Στάρμερ ανέκτησε το «Κόκκινο Τείχος» των αριστερών προπυργίων της βόρειας Αγγλίας που είχε «αλωθεί» από τη θριαμβευτική νίκη του Συντηρητικού Μπόρις Τζόνσον το 2019.
Οι Συντηρητικοί φαίνεται ότι θα μείνουν με περίπου 154 έδρες, λιγότερες από τις μισές του 2019, σύμφωνα μια προβολή του BBC που δημοσιεύθηκε γύρω στις 3.30 π.μ. τοπική ώρα.
Αυτό προκύπτει μετά από πολλαπλές απώλειες σε παραδοσιακές εστίες, όπως οι επαρχίες γύρω από το Λονδίνο. Το Φίντσλι, η πρώην έδρα της Μάργκαρετ Θάτσερ, έχει τώρα έναν βουλευτή των Εργατικών.
Οι ψηφοφόροι έστειλαν ένα σαφές μήνυμα μετά από πέντε χρόνια που είδαν πολλαπλά σκάνδαλα και πολλαπλές παραιτήσεις, συμπεριλαμβανομένων δύο πρωθυπουργών: του Μπόρις Τζόνσον και της Λιζ Τρας.
Εκτός από την προεκλογική υπόσχεση του Τζόνσον να «τελειώσει με το Brexit», υπήρξαν λίγες πολιτικές εξελίξεις που δεν βοηθήθηκαν από τη συνεχή εναλλαγή στην κορυφή. Η ενέργεια του Ουεστμίνστερ αναλώθηκε περισσότερο στα σκάνδαλα και τις υπεκφυγές, παρά στο κόστος ζωής ή στη διόρθωση της υγειονομικής περίθαλψης.
Στη νικητήρια ομιλία του, ο Στάρμερ κάλεσε για ένα «τέλος της πολιτικής ως παράσταση και επιστροφή στην πολιτική ως υπηρεσία προς τους πολίτες», υπαινισσόμενος την αντίθεση μεταξύ των θεατρινισμών του Τζόνσον και του δικού του πιο νηφάλιου στυλ.
Τώρα είναι σε μοναδική θέση να κάνει κάτι γι’ αυτό. Στο πολιτικό σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου, υπάρχουν λίγοι συνταγματικοί έλεγχοι σε έναν ηγέτη που ελέγχει τη Βουλή των Κοινοτήτων – ακόμα λιγότεροι μετά το Brexit.
Το εκλογικό σώμα φαίνεται να θέλει την αλλαγή που υποσχέθηκε ο Στάρμερ. Το ερώτημα είναι αν οι Εργατικοί – που δεν είναι ακριβώς απρόσβλητοι από τις δικές τους ίντριγκες και τον εσωτερικό τους πόλεμο – μπορούν να την υλοποιήσουν.
2. «Σφαγή» υψηλού προφίλ
Οι Συντηρητικοί έχασαν εκατοντάδες βουλευτές και πολλοί ανώτεροι πολιτικοί βρέθηκαν χωρίς δουλειά.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται εν ενεργεία ή πρώην υπουργοί του υπουργικού συμβουλίου, όπως ο Ρόμπερτ Μπάκλαντ, η Πένι Μόρντοντ και ο Γκραντ Σαπς.
Ένας άλλος χαμένος ήταν ο Τζέικομπ Ρις-Μογκ, ένας εμβληματικός οπαδός του Brexit και του Τζόνσον, ο οποίος απέκτησε φήμη για τη χαλαρή του προσέγγιση στην προοπτική αποχώρησης από την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Έχασε την έδρα του στο Σόμερσετ, παρά το γεγονός ότι είχε πλειοψηφία άνω των 14.000 το 2019.
Ο Τζέρεμι Χαντ διατήρησε την έδρα του στο νοτιοδυτικό Σάρεϊ με μια ισχνή πλειοψηφία κάτω από 1.000 και έτσι απέφυγε οριακά να γίνει ο πρώτος εν ενεργεία υπουργός Οικονομικών που χάνει την έδρα του. Αντίθετα, η Λιζ Τρας, η οποία διετέλεσε πρωθυπουργός για μόλις 49 ημέρες, έχασε την έδρα της στο Νοτιοδυτικό Νόρφολκ.
Η φράση «πλοίο που βυθίζεται» δεν αποδίδει πλήρως την πανωλεθρία των Τόρις. Σύμφωνα με μια μέτρηση, το ποσοστό επιβίωσης των Συντηρητικών βουλευτών το βράδυ της Πέμπτης ήταν περίπου 41%. Όπως σημειώνουν οι καθηγητές Πολιτικής Φίλιπ Κόουλι και Μάθιου Μπέιλι, αυτό είναι ελαφρώς χειρότερο από τις προοπτικές των επιβατών της δεύτερης θέσης στον Τιτανικό – το 42% των οποίων έζησε.
3. Πέρα από τα πρωτοσέλιδα, υπήρχαν πολλοί άλλοι νικητές και ηττημένοι.
Ακόμη και σε ένα σύστημα που κυριαρχείται από δύο κόμματα, υπάρχουν περισσότερα να αναφέρουμε από τα στοιχεία των τίτλων.
Το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας φαίνεται να έχει χάσει τον ασφυκτικό του έλεγχο στην πολιτική του Ουεστμίνστερ βόρεια των συνόρων. Θα μπορούσε να μείνει με μόλις έξι βουλευτές, μετά την κατάληψη 48 από τις 59 έδρες της Σκωτίας το 2019, σύμφωνα με την προβολή του BBC. Αυτό προκύπτει μετά από μια σειρά σκανδάλων και αλλαγών στην ηγεσία του κόμματος, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας της Νίκολα Στέρτζον.
Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, που σχεδόν εξαφανίστηκαν μετά την είσοδό τους σε κυβέρνηση συνασπισμού από το 2010 έως το 2015, προβλέπεται να αυξηθούν από μόλις 11 έδρες το 2019 σε 56, επιστρέφοντας το κεντρώο κόμμα στον πιο οικείο ρόλο του ως τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στο Ουεστμίνστερ.
Στη νικητήρια ομιλία του τις πρώτες πρωινές ώρες, ο ηγέτης των Φιλελεύθερων Δημοκρατών Εντ Ντέιβι μίλησε για τους ψηφοφόρους που ένιωθαν «απογοητευμένοι, δεδομένοι και απελπισμένοι για αλλαγή» από τις μεγάλες αναμονές για ασθενοφόρα και οικογενειακούς γιατρούς και τα ποτάμια γεμάτα λύματα.
Ένας άλλος μεγάλος νικητής της βραδιάς ήταν ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο δεξιός λαϊκιστής που είχε ηγηθεί του Κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο πίεσε για το Brexit.
Το δεξιό Reform UK του θα μπορούσε να καταλάβει τέσσερις έδρες – συμπεριλαμβανομένης της δικής του. Φαίνεται επίσης ότι είχε σημαντική επιρροή εκτρέποντας τη βάση των ψηφοφόρων των Συντηρητικών – γεγονός που κόστισε στον Σούνακ έδρες όπως το Ντάρλινγκτον.
Εν τω μεταξύ, ο Τζέρεμι Κόρμπιν – ο πρώην ηγέτης των Εργατικών που εκδιώχθηκε από ένα σκάνδαλο αντισημιτισμού – εξελέγη ως ανεξάρτητος βουλευτής στην εκλογική περιφέρεια του Βόρειου Λονδίνου, την οποία κατέχει από τη δεκαετία του 1980.
Συχνός επαναστάτης ακόμη και όταν ήταν βουλευτής των Εργατικών, είναι τώρα πιθανό να αποδειχθεί αγκάθι για τον Στάρμερ, αν δεν συμφιλιωθεί.
4. Το πολιτικό σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να είναι βάναυσο
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ίσως το μοναδικό στην Ευρώπη που έχει ένα σύστημα εκλογής με έναν γύρο, το οποίο βασίζεται στην πρώτη ψηφοφορία για το νομοθετικό του σώμα: όποιος λάβει τις περισσότερες ψήφους εκλέγεται (“first-past-the-post”).
Πολλοί επισημαίνουν την αδικία αυτού του συστήματος για τα μικρότερα κόμματα, όπως το Reform UK ή οι Πράσινοι, που συγκεντρώνουν πολλές ψήφους, αλλά λίγες έδρες.
Όμως, όταν οι ψηφοφόροι είναι ευθυγραμμισμένοι και έτοιμοι να ψηφίσουν με τακτικισμό, το σύστημα του Ουεστμίνστερ μπορεί να δώσει αποτελέσματα ριζοσπαστικά, αν όχι βίαια.
5. Η επανάσταση του Brexit… έφαγε τα παιδιά της
Αυτές ήταν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την επίσημη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Το Brexit περιγράφηκε συχνά ως επανάσταση – και, όπως σημείωσε κάποτε ο Πιερ Βερνιό, οι επαναστάσεις έχουν τη συνήθεια να καταβροχθίζουν τα παιδιά τους.
Οι Συντηρητικοί που πρωτοστάτησαν στο Brexit – ο Τζόνσον, ο Ρις-Μογκ, ο Γκόουβ – είναι τώρα όλοι εκτός Βουλής των Κοινοτήτων, ενώ ο Σούνακ φαίνεται θανάσιμα τραυματισμένος.
Δεν θα υπάρξει καμία ανατροπή στην πολιτική: Ο Στάρμερ, αν και υποστήριξε την παραμονή, έχει αποκλείσει την επανένταξη στην ενιαία αγορά ή την τελωνειακή ένωση της ΕΕ.
Όμως, χωρίς να περιορίζεται από τις Βρυξέλλες, έχει πλέον μπροστά του μια σειρά από κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με το οικονομικό μοντέλο και τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου στον κόσμο. Είναι αυτός που θα πρέπει να τις πάρει και όχι εκείνοι που σχεδίασαν το Brexit.
6. Οι Συντηρητικοί βρίσκονται αντιμέτωποι με ορισμένες δύσκολες επιλογές.
Υπάρχει ένα σταυροδρόμιο για τους Συντηρητικούς, το κυρίαρχο κυβερνητικό κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου τους τελευταίους δύο αιώνες, το οποίο μπορεί τώρα να έχει υποστεί μια ιστορική ήττα σε κλίμακα που δεν έχει ξαναγίνει από το 1832.
Ο Ρόμπερτ Μπάκλαντ, πρώην γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου, πρότεινε έναν δρόμο προς τα εμπρός, αφού έχασε την έδρα του σε μια σημαντική μεταστροφή προς τους Εργατικούς.
Ο Μπάκλαντ δήλωσε στο BBC ότι «βαρέθηκε την πολιτική της παράστασης» και ότι το κόμμα πρέπει να «επιστρέψει στο ήθος του να κάνεις πράγματα καλά».
Η Πένι Μόρντοντ, μια άλλη υψηλόβαθμη Συντηρητική που επίσης ηττήθηκε, προέτρεψε σε στροφή προς το κέντρο. «Η ανανέωση (…) δεν θα επιτευχθεί με το να μιλάμε σε ένα όλο και μικρότερο κομμάτι του εαυτού μας, αλλά με το να καθοδηγούμαστε από τους ανθρώπους αυτής της χώρας. Οι αξίες μας πρέπει να είναι οι αξίες του λαού», είπε.
Αλλά υπάρχουν και άλλες επιλογές.
Στη Γαλλία, το κεντροδεξιό κόμμα έχει διαλυθεί σε μια διαμάχη για το αν θα ενώσει τις δυνάμεις του με το ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό. Το ίδιο μπορεί να ισχύει τώρα και για τους Συντηρητικούς του Ηνωμένου Βασιλείου, που αντιμετωπίζουν εκλογική πίεση από το Reform UK.
Όποιος κι αν είναι ο επόμενος ηγέτης των Συντηρητικών – και τώρα υπάρχει μόνο μια λίστα με περίπου 150 (!) υποψηφίους – θα έχει να επιλύσει μερικά δύσκολα διλήμματα..
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
H πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Λιζ Τρας μένει εκτός Βουλής
Η Βρετανία στο «κόκκινο» – Νέος πρωθυπουργός με 326 έδρες ο Σερ Κιερ Στάρμερ
