PLUS
Τελικά ο κοριός, μόνο ψόφιος δεν ήταν! Και όχι μόνο αυτό. Αλλά είχε εισβάλει και στο κινητό του Νίκου Ανδρουλάκη! Η υπόθεση παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις εντός και εκτός Ελλάδας.
Του Σταύρου Ζαγκανά
Το χρονικό των παρακολουθήσεων από την δεκαετία του 80 μέχρι τα μέσα της θητείας της Κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή και τα πολιτικά μελτέμια και απόνερα που προκάλεσαν!
Αναμενόμενο βέβαια αυτό για μια υπόθεση τόσο πολύπλοκη και τόσο σοβαρή όπως η συγκεκριμένη. Ωστόσο, δεν είναι η μοναδική στη χώρα μας, που αρέσκεται να απασχολεί κατά καιρούς την κοινή γνώμη με τέτοιες υποθέσεις. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον Θεοφάνη Τόμπρα ή την ιστορία Μαυρίκη;
Σάλος τις δεκαετίες ’80 και ’90
Οι υποκλοπές τηλεφωνημάτων και οι μαγνητοφωνήσεις συνδιαλέξεων είναι αναμφισβήτητα ένα διαχρονικό στοιχείο στην ελληνική πολιτική ζωή. Τα πιο γνωστά ονόματα που σχετίζονται με τον όρο «υποκλοπές» είναι αυτά του Θεοφάνη Τόμπρα και του Χρήστου Μαυρίκη. Δύο πρόσωπα που φέρονται μάλιστα να συνδέονται, μια και ο Χρήστος Μαυρίκης, πρωταγωνιστής του σκανδάλου υποκλοπών του 1994, το οποίο συνδέθηκε με τον πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, φέρεται να «ξεκίνησε» ως μαθητής της ομάδας του Θεοφάνη Τόμπρα. υποκλοπές
Ο Θεοφάνης Τόμπρας υπήρξε ο υποδιοικητής και στη συνέχεια διοικητής του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος, την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής υπήρξε ιδιαίτερη προσωπικότητα. Συγκέντρωνε τα στοιχεία ενός ανθρώπου που ως στρατιωτικός είχε υπηρετήσει στις Διαβιβάσεις αλλά και στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών πριν από την 7ετία. Ο βασικός όμως λόγος που βρέθηκε στο στόχαστρο της τότε αντιπολίτευσης ήταν πως επρόκειτο για άνθρωπο έμπιστο του Ανδρέα Παπανδρέου, όπως και προσωπικό του φίλο. Άλλωστε ο ίδιος παραιτήθηκε από τη διοίκηση του ΟΤΕ το 1989, δηλώνοντας πως ο λόγος που το πράττει είναι πως ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν ήταν πλέον πρωθυπουργός της χώρας.
Οι επικριτές του, την εποχή εκείνη, έδωσαν στον Θ. Τόμπρα το παρωνύμιο «Αρχικοριός». Κατηγορούνταν ότι είχε «στήσει» ένα δίκτυο εκτεταμένων τηλεφωνικών παρακολουθήσεων και υποκλοπών, που περιελάμβανε πολιτικά πρόσωπα (αντιπάλους αλλά και μέλη του ΠΑΣΟΚ), επιχειρηματίες, δημοσιογράφους και εκδότες.
Η εφημερίδα «Το Καλάμι» του μακαρίτη Νίκου Κακαουνάκη δημοσίευσε αρκετές φορές ιδιωτικές συνομιλίες του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η Νέα Δημοκρατία έδειξε κατευθείαν με το δάχτυλο, όπως ήταν αναμενόμενο, τον Τόμπρα.
Η πλήρης πολιτική κάλυψη που φέρεται να είχε από τον Ανδρέα Παπανδρέου από το 1981 έως και το 1989, όπως και ο εκρηκτικός -σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής- χαρακτήρας του τον έφερνα σε σύγκρουση με τη Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αλλά πολλές φορές και με ανθρώπους του ίδιου του ΠΑΣΟΚ. Παρά τα δεκάδες δημοσιεύματα που καταγράφονται εναντίον του, τελικά ουδέποτε κατέστη δυνατόν να υπάρξει ουσιώδης δικαστική έρευνα και εκτίμηση για όσα του καταμαρτυρήθηκαν.
Ο Θεοφάνης Τόμπρας παραπέμφθηκε, έμμεσα, σε ειδικό δικαστήριο με την κατηγορία της παγίδευσης και παραβίασης τηλεφωνημάτων. Ουσιαστικά όμως η παραπομπή του αποτελούσε παρεπόμενο της απόφασης που έλαβε η Βουλή στις 21 Σεπτεμβρίου 1989 να παραπέμψει για το ζήτημα αυτό τον Ανδρέα Παπανδρέου με την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας στο προαναφερθέν αδίκημα. Η υπόθεση ουσιαστικά επιλύθηκε με πολιτικό τρόπο, τρία χρόνια αργότερα. Αυτό έγινε στο πλαίσιο των συνθηκών που δημιουργήθηκαν μετά την αθώωση του Ανδρέα Παπανδρέου στις 16 Ιανουαρίου 1992 για το περίφημο σκάνδαλο Κοσκωτά. Έτσι, πέντε μήνες αργότερα, στις 15 Μαΐου, η Βουλή αποφάσισε την αναστολή της δίωξης κατά του Ανδρέα Παπανδρέου και για την υπόθεση των υποκλοπών, με 117 ψήφους υπέρ και ενώ από τη σχετική συνεδρίαση απουσίαζε το ΠΑΣΟΚ που συνέχισε να μιλά για πολιτικές διώξεις.
Αντίπερα Όχθη…
Δύο χρόνια αργότερα κι ενώ η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (1990-1993) έχει καταρρεύσει, εμφανίζεται ένα σκάνδαλο υποκλοπών από την… αντίπερα όχθη! Ελεγχόμενος είναι πλέον ο Κωσταντίνος Μητσοτάκης και πρωθυπουργός ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πρωταγωνιστής αυτού του σκανδάλου, ο Χρήστος Μαυρίκης. Πρόκειται για τον υπάλληλο του ΟΤΕ που καταγγέλλει στα μέσα ενημέρωσης, ήδη από τον Απρίλιο του 1993, ότι κατ’ εντολή του στρατηγού Νίκου Γρυλλάκη, συνεργάτη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, εκτελούσε υποκλοπές κατά πολιτικών προσώπων, μεταξύ των οποίων και του ίδιου του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Χρήστος Μαυρίκης θα πάρει το παρωνύμιο «Εθνικός Κοριός» από τα μέσα ενημέρωσης.
Βοηθοί του Μαυρίκη υποδύονται τους τεχνικούς του ΟΤΕ και πιάνουν δουλειά στα ΚΑΦΑΟ. Τα WikiLeaks αποκαλύπτουν τηλεγραφήματα της εποχής όπου διπλωματικοί υπάλληλοι της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα ενημερώνουν το State Department. Ο Χρήστος Μαυρίκης εμφανίζεται με πλήθος κασέτες τηλεφωνικών υποκλοπών και ισχυρίζεται ότι τις πραγματοποίησε κατ’ εντολήν της ΝΔ. Δώδεκα βουλευτές του ΠΑΣΟΚ υποβάλουν μηνυτήρια αναφορά καθώς φέρονταν να παρακολουθούνταν, και ακολουθεί η κατάθεση στη Βουλή, αυτήν τη φορά από 59 μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ -τον Ιανουάριο του 1994-, πρότασης κατηγορίας για εμπλοκή της Ντόρας Μπακογιάννη στην υπόθεση.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πιέζεται τόσο από τα δημοσιεύματα αυτά όσο και από τις ισορροπίες στο εσωτερικό της. Έτσι η διερεύνηση αυτής της υπόθεσης ξεκινά με πρωτοβουλία του ίδιου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Οι πολιτικές εξελίξεις αλλάζουν όμως τα δεδομένα και έτσι στις 12 Ιανουαρίου 1994 το ΠΑΣΟΚ, ως κυβέρνηση πια, συστήνει προανακριτική επιτροπή για το ζήτημα των υποκλοπών, στην οποία παραπέμπεται ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αλλά και η Ντόρα Μπακογιάννη. Μεσολαβεί μια πολύμηνη διαδικασία όπου κυριαρχούν οι έλεγχοι των περίφημων ΚΑΦΑΟ του ΟΤΕ. Πρόκειται για τα «κουτιά» του ΟΤΕ που βλέπουμε σε κάθε δρόμο. Κάποια από αυτά έχει υποδείξει ο Χρήστος Μαυρίκης ως χώρους τοποθέτησης μηχανισμών παρακολούθησης. Διενεργούνται τεχνικοί έλεγχοι από ειδικά κλιμάκια για να αποδειχθούν ή όχι οι ισχυρισμοί του. Οι αναφορές έρχονται και εξετάζονται σε εβδομαδιαία βάση στην προανακριτική επιτροπή της Βουλής. Σύμφωνα με την τότε πλειοψηφία της, προκύπτουν ξεκάθαρες ενδείξεις τεχνικών παρεμβάσεων για υποκλοπές.
Το πόρισμα της επιτροπής αυτής θα συζητηθεί στη Βουλή στις 16 Ιουνίου 1994. Σύμφωνα με τον βουλευτή – εισηγητή του ΠΑΣΟΚ Κώστα Μπρακατσούλα, «διαπιστώθηκε ότι παρακολουθήθηκαν τα τηλέφωνα του κ. Μιλτιάδη Έβερτ έως τον Αύγουστο του 1991 και του γραφείου του έως το 1991 και του υπουργείου Προεδρίας, κατά το διάστημα που ήταν υπουργός έως τον Δεκέμβριο του 1991. Του Γεράσιμου Κουρή έως τα τέλη Απριλίου 1990 και της εφημερίδας ‘‘Αυριανής’’ έως τον Σεπτέμβριο του 1990. Του σημερινού πρωθυπουργού κ. Ανδρέα Παπανδρέου το τριψήφιο τηλέφωνό του έως τον Ιούνιο του 1990. Του Γεωργίου Ράλλη, πρώην πρωθυπουργού, έως τα τέλη του 1990. Των γραφείων του ΠΑΣΟΚ στην οδό Χαριλάου Τρικούπη έως τον Δεκέμβριο του 1991. Του Αντώνη Λιβάνη έως τον Σεπτέμβριο του 1991. Του Κυριάκου Γριβέα έως τον Δεκέμβριο του 1990, γνωστός σε όλους μας ως αναπληρωτής διευθυντής του πολιτικού γραφείου του κ. Μητσοτάκη». Αναφέρει επίσης ότι «το πλείστον κατετέθησαν από τον Μαυρίκη και αφορά υποκλοπές -και λέω το πλείστον, εκτός εκείνων των ευρημάτων τα οποία λόγω του χρόνου δεν μπόρεσαν να βρεθούν- που επιβεβαιώθηκαν πλήρως από το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων του ΟΤΕ. Είναι 7 άνθρωποι όλου του πολιτικού φάσματος, οι οποίοι ομοφώνως αποφαίνονται ότι πράγματι έγιναν αυτές οι παρακολουθήσεις και έγιναν οι παρακολουθήσεις με τον τρόπο που υποδεικνύει ο Μαυρίκης στο γνωστό υπόμνημά του». υποκλοπές
Η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, και μετέπειτα πρόεδρος της Βουλής, Άννα Ψαρούδα-Μπενάκη, στην ίδια συνεδρίαση θα δηλώσει: «Αυτή η κατηγορία είναι κατασκευασμένη εξ υπαρχής για να μη δικαστεί. Το καταγγείλαμε και το καταγγέλλουμε ότι χρησιμοποιείτε κατά παρερμηνεία και εσφαλμένη εφαρμογή τις διατάξεις του νόμου περί ευθύνης υπουργών για να ρίξετε λάσπη, για να δημιουργήσετε αναταραχή, για να συκοφαντήσετε πολιτικούς σας αντιπάλους».
Η εκτίμησή της σχετικά με τη δικαστική πορεία της υπόθεσής της θα δικαιωθεί, αφού ούτε αυτή η υπόθεση θα φθάσει τελικά στο ειδικό δικαστήριο παρότι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης θα παραπεμφθεί. Ο Ανδρέας Παπανδρέου τον Ιανουάριο του 1995 ζητά να υπάρξει για λόγους πολιτικής ομαλότητας αναστολή των ποινικών διώξεων. Πρόταση που υπερψηφίζεται από το Κοινοβούλιο με ονομαστική ψηφοφορία. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης διαμαρτύρεται και μιλά για μεθόδευση προκειμένου να μην αποδειχθεί η αθωότητά του.
Διακυβέρνηση Κ. Καραμανλή
Το 2006, στα μέσα της θητείας της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή, μια άλλη υπόθεση υποκλοπών έρχεται να αιφνιδιάσει και να μεσουρανήσει επί μήνες στο πολιτικό σκηνικό. Είναι όμως εντελώς διαφορετική από αυτές του 1980 και του 1990. Κυρίως λόγω των διεθνών της διαστάσεων και της επίσημης ανακοίνωσής τους από την πλευρά της κυβέρνησης. Στις 2 Φεβρουαρίου 2006 τρεις υπουργοί, ο Γιώργος Βουλγαράκης (Δημόσιας Τάξης), ο Αναστάσης Παπαληγούρας (Δικαιοσύνης) και ο Θόδωρος Ρουσόπουλος (Επικρατείας), ανακοινώνουν στο πανελλήνιο ότι εντοπίστηκε, μετά από έλεγχο ρουτίνας της εταιρείας Vodafone που έγινε το 2005, εκτεταμένο δίκτυο τηλεφωνικών υποκλοπών.
Αφορούν δεκάδες πολιτικά πρόσωπα, ανάμεσά τους και τον πρωθυπουργό της χώρας, υπουργούς, αλλά και πολλά μη πολιτικά πρόσωπα. Τα ΚΑΦΑΟ των προηγούμενων δεκαετιών αντικαθίστανται πλέον από περίπλοκα συστήματα ηλεκτρονικών παρακολουθήσεων και «τηλέφωνα-σκιές» που μπορούν και καταγράφουν συνομιλίες. Οι έρευνες οδηγούν σε ενδείξεις εμπλοκής των ΗΠΑ.
Όμως ουδέποτε επισήμως τίθεται τέτοιο θέμα από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνηση. Ούτε υπάρχει κάποιου είδους παραδοχή από την αμερικανική πλευρά. Για την υπόθεση συστήνεται εξεταστική επιτροπή της Βουλής. Αυτή όμως δεν καταλήγει σε κάποιο σαφές συμπέρασμα και η υπόθεση μπαίνει στο αρχείο το 2008. Με την υπόθεση συνδέεται και η υπόθεση του θανάτου του υπαλλήλου της Vodafone Κώστα Τσαλικίδη. Ο Τσαλικίδης, που ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη του δικτύου της εταιρείας, βρέθηκε νεκρός στις 9 Μαρτίου 2005, μία ημέρα πριν γνωστοποιηθεί στις Αρχές η ύπαρξη του ύποπτου λογισμικού. Ο θάνατός του αποδόθηκε αρχικά σε αυτοκτονία, εκδοχή που υποστηρίχτηκε από το πρώτο δικαστικό πόρισμα.
Η υπόθεση όμως άνοιξε ξανά το 2010, καθώς νέα στοιχεία αποκάλυψαν στενή διασύνδεση του θανάτου με την υπόθεση των υποκλοπών και ενίσχυσαν την εκδοχή της δολοφονικής ενέργειας.
