FP: Πώς η Τουρκία εξασφαλίζει διαχρονικά παραχωρήσεις από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ

Την απόφαση της Άγκυρας να καθυστερήσει πολύ το «πράσινο φως» στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ επιχειρεί να εξηγήσει ο Reuben Silverman, ερευνητής του Ινστιτούτου Τουρκικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, με μία εκτενή ανάλυσή του στο Foreign Policy.

Η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έχει καθυστερήσει για περισσότερο από ένα χρόνο. Ενώ κάθε άλλο μέλος του ΝΑΤΟ εκτός από την Ουγγαρία υποστήριξε την ένταξη της Στοκχόλμης, οι Τούρκοι ηγέτες κατηγόρησαν τη σκανδιναβική χώρα ότι φιλοξενεί Κούρδους τρομοκράτες.

Απαίτησαν από τη Σουηδία να αυστηροποιήσει τους αντιτρομοκρατικούς νόμους, να εκδώσει άτομα που κατηγορούνται για τρομοκρατικές δραστηριότητες στην Τουρκία και να συνεχίσει τις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες από την πλευρά τους συνέδεσαν την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με τις μελλοντικές πωλήσεις των ΗΠΑ μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία.

Καθώς η διαδικασία ένταξης της Σουηδίας σταμάτησε, οι αναλυτές προειδοποίησαν για την παρακμή της Συμμαχίας και πρότειναν μια σειρά από προτεινόμενα «καρότα και μαστίγια» με τα οποία θα μπορούσε να πειστεί να αλλάξει στάση η Άγκυρα. Κάποιοι έφτασαν στο σημείο να προτείνουν την αποβολή της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, παρά το γεγονός ότι μια τέτοια ενέργεια ήταν σχεδόν αδύνατη βάσει του καταστατικού της Συμμαχίας.

Η στάση του Ερντογάν πάντως δεν εξέπληξε κανέναν. Αμερικανοί ειδικοί περιγράφουν συχνά πλέον την τουρκική εξωτερική πολιτική ως «συναλλακτική» – πράγμα που σημαίνει ότι τα τουρκικά εθνικά συμφέροντα υπερισχύουν των κοινών αξιών του ΝΑΤΟ. Κάποτε ένας αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ, η Τουρκία προωθεί τώρα τα δικά της συμφέροντα, τα οποία συχνά έρχονται σε αντίθεση με εκείνα των Ηνωμένων Πολιτειών και των ευρωπαϊκών χωρών.

Ωστόσο ο Silverman πιστεύει ότι η εξήγηση αυτή δεν αρκεί. Θα πρέπει να δούμε την ιστορία για να κατανοήσουμε τη στάση της Τουρκίας. Η χώρα περίμενε σχεδόν τέσσερα χρόνια πριν της επιτραπεί τελικά να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ το 1952. Η εμπειρία αυτή έπεισε τους Τούρκους φορείς χάραξης πολιτικής ότι οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ΝΑΤΟ και τις δυτικές χώρες περιλαμβάνουν πάντα έναν βαθμό διαπραγμάτευσης. Οι σχέσεις Τουρκίας-ΝΑΤΟ στις επτά δεκαετίες που ακολούθησαν ενίσχυσαν συχνά αυτήν την άποψη, άλλοτε υπέρ της Τουρκίας και άλλοτε εις βάρος της.

Οι προσπάθειες της Τουρκίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και σε άλλους μεταπολεμικούς θεσμούς υπό την κυριαρχία των ΗΠΑ έγιναν υπό συνθήκες ακραίας ανασφάλειας για τη χώρα. Οι Τούρκοι ηγέτες κράτησαν τη χώρα τους ουδέτερη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεχόμενοι βοήθεια από τη Βρετανία και τη Γαλλία χωρίς να δεσμευτούν ως εμπόλεμοι και πουλώντας πολεμικό υλικό στη Γερμανία. Στο τέλος της σύγκρουσης, η Τουρκία βρέθηκε με λίγους φίλους μεταξύ των Συμμάχων νικητών και περικυκλωμένη από σοβιετικές δυνάμεις.

Αντί να συμμορφωθεί με τις σοβιετικές απαιτήσεις, η Τουρκία στράφηκε στη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον αύξησε τις δεσμεύσεις της προς την Τουρκία και την Ελλάδα, κατευθύνοντας βοήθεια και στις δύο χώρες μέσω του Δόγματος Τρούμαν και του Σχεδίου Μάρσαλ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Χεζμπολάχ: Η παγκόσμια ναυσιπλοΐα βρίσκεται σε κίνδυνο μετά τα αμερικανικά πλήγματα στην Υεμένη

Σκοτώθηκε ο επικεφαλής των «ελίτ μονάδων» της Χεζμπολάχ – Ισραηλινές επιθέσεις στον Λίβανο