Γιατί είναι τόσο δύσκολο να επιτευχθεί η ειρήνη στην Ουκρανία

24/09/2024

Ανάγνωση: λιγότερο από 1 λεπτά

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έφτασε στις ΗΠΑ, φέρνοντας στους συνομιλητές του ένα όπως το αποκαλεί «πραγματικά δίκαιο» ειρηνευτικό σχέδιο . Αλλά ας το παραδεχτούμε, ο τερματισμός του πολέμου και η ειρήνευση στην περιοχή είναι ακόμη μακριά .

Κατόπιν αιτήματος του Ζελένσκι , μια Σύνοδος Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία στις 15 και 16 τον περασμένο Ιούνιο. Όμως η ρωσική κυβέρνηση δεν προσκλήθηκε σε αυτή , γεγονός που έδειξε από την αρχή πως η σύνοδος αυτή κορυφής δεν μπορούσε να επιτύχει πολλά με την ελβετική κυβέρνηση να δηλώνει ότι είναι «πεπεισμένη ότι η Ρωσία πρέπει να συμπεριληφθεί σε αυτή τη διαδικασία καθώς προχωρά» και ότι «μια ειρηνευτική διαδικασία χωρίς τη Ρωσία είναι αδιανόητη».

Σε απάντηση, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προσέφερε τους όρους του για κατάπαυση του πυρός και ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, τις οποίες όμως το Κίεβο και οι σύμμαχοί του περιέγραψαν ως αίτημα που βασίζεται στη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας. Στο κλείσιμο της ελβετικής συνόδου κορυφής για την ειρήνη , ο Ζελένσκι είπε ότι η Ουκρανία θα είναι έτοιμη να διεξαγάγει ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία εάν αποσυρθεί από όλο το ουκρανικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Αυτό, αντίθετα, ακούγεται σαν ρωσική συνθηκολόγηση.

Τώρα ο Ζελένσκι σχεδιάζει μια δεύτερη σύνοδο κορυφής “ελβετικού τύπου” τον Νοέμβριο, σηματοδοτώντας ότι θα καλέσει και τους εκπροσώπους της Μόσχας αυτή τη φορά, αλλά η Ρωσία έχει ήδη δηλώσει ότι δεν θα παραστεί.

Ενθαρρυμένος από τα πρόσφατα ρωσικά κέρδη στο πεδίο της μάχης, όσο μέτρια κι αν είναι, ο Πούτιν συνεχίζει να επιζητά τη νίκη. Αλλά πρώτα και κύρια, ο Πούτιν θα περιμένει υπομονετικά τις αμερικανικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, ελπίζοντας ότι ο Τραμπ, εάν εκλεγεί, θα τερματίσει αυτόν τον πόλεμο πριν από την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου 2025, όπως άλλωστε έχει δηλώσει ο τελευταίος.

Μια ειρήνη με τη διαμεσολάβηση του Τραμπ θα ήταν σε μεγάλο βαθμό με τους όρους του Πούτιν, όπως και οι συμφωνίες του Μινσκ που διαπραγματεύτηκε το 2014 με τον Φρανσουά Ολάντ και την Άνγκελα Μέρκελ. Κατά κοινή παραδοχή τέτοιες συμφωνίες παγώνουν μόνο μια σύγκρουση έως ότου η Ρωσία αποφασίσει να την ανοίξει ξανά.

Εάν η Καμάλα Χάρις πάρει την προεδρία, θα έχουμε στο τραπέζι ένα διαφορετικό σενάριο αφού κανείς δεν ξέρει αν θα επιμείνει στη πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν, που ενσαρκώνει ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν, να μην υπερβαίνει τις κόκκινες γραμμές ή θα επιλέξει να παράσχει στην Ουκρανία τα όπλα που χρειάζονται για να θέσει το Κρεμλίνο σε κίνδυνο και να ωθήσει τον κόσμο πιο κοντά στον πυρηνικό πόλεμο.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την ειρήνη στην Ουκρανία. Πολλοί Ουκρανοί λένε –και γνωρίζουν τους Ρώσους εκ των έσω– ότι δεν είναι προς το συμφέρον του Πούτιν να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο, ειδικά αν η σύγκρουση παραμένει σε επίπεδα χαμηλής έντασης. Ο Πούτιν χρειάζεται απλώς αυτόν τον πόλεμο για να παραμείνει στην εξουσία.

Ένας τερματισμός του πολέμου χωρίς να είναι η Ρωσία ο απόλυτος νικητής θα δημιουργούσε τρομερά ερωτήματα που θέλει να αποφύγει ο Πούτιν. Γιατί ξεκίνησε τον πόλεμο; Ήταν δικαιολογημένη η απώλεια τόσων ζωών Ρώσων;

Αλλά πρώτα και κύρια, η διαμεσολάβηση της ειρήνης στην Ουκρανία είναι τεράστια ευθύνη. Όποια και αν είναι μια μελλοντική συμφωνία, θα διαμορφώσει τις διεθνείς σχέσεις για τις επόμενες δεκαετίες, όπως η Ειρήνη της Βεστφαλίας του 1648, η Συνθήκη του Παρισιού το 1814 που τερμάτισε τους Ναπολεόντειους πολέμους ή η συμφωνία της Γιάλτας του Φεβρουαρίου 1945, που χώρισε την ήπειρό μας σε σφαίρες επιρροής, δίνοντας στον Στάλιν ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη.

Εάν η Δύση δώσει στον Πούτιν ό,τι θέλει, έννοιες όπως η κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα και ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου σε παγκόσμιο επίπεδο θα αποτελούν παρελθόν.

Ο Πούτιν θα δικαιωνόταν και μάλιστα θα δοξαζόταν από χώρες του Παγκόσμιου Νότου επειδή άλλαξε την παγκόσμια τάξη πραγμάτων και θα άνοιγε τους ασκούς του Αιόλου για όσα κράτη αισθάνονται πιο ισχυρά από τους γείτονές τους, δίνοντάς τους το ελεύθερο να κατακτήσουν τις περιοχές που επιθυμούν.

Στην δε περιοχή της σύγκρουσης το ΝΑΤΟ θα τεθεί σε ένα τρομερό stress test. Ο Πούτιν και οι διάδοχοί του θα μπορούσαν να ανακτήσουν τον ίδιο χώρο που κατέκτησε η Σοβιετική Ρωσία βάσει της συμφωνίας της Γιάλτας μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες. Όπως εξάλλου έχει ο ίδιος ο Πούτιν δηλώσει, τα σύνορα της Ρωσίας δεν τελειώνουν πουθενά .

Επιπλέον η διάδοση των πυρηνικών όπλων θα αυξηθεί εκθετικά σε ολόκληρο τον κόσμο, δεδομένου ότι μόνο η πυρηνική αποτροπή φαίνεται να αποτελεί αξιόπιστη εγγύηση για την ασφάλεια μιας χώρας.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, η Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι ήταν θνητή , θα κηρυχτεί και επισήμως …νεκρή. Αυτό οι Βρυξέλλες το γνωρίζουν πολύ καλά και αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αν και οι επιπτώσεις του πολέμου για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι καταστροφικές και οι ευρωπαίοι πολίτες δείχνουν “κουρασμένοι” από αυτόν όλοι οι ηγέτες της συμφωνούν πως η ειρήνη στην Ουκρανία, όποτε είναι δυνατή, θα πρέπει να είναι σκληρή απέναντι στον Ρώσο επιτιθέμενο.

Ν.Β