Γιατί το ΔΝΤ “αγάπησε” την Αργεντινή

Οι σχέσεις του ΔΝΤ και της Αργεντινής δεν είναι φιλικές. Το Ταμείο στέκει στην εμπροσθοφυλακή των επικρίσεων που διατυπώνονται διεθνώς για την ανορθόδοξη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Kirchner, ενώ την 1η Φεβρουαρίου απείλησε την Αργεντινή με κυρώσεις εάν ως τις 29 Σεπτεμβρίου δεν έχει λάβει μέτρα για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας των στατιστικών της στοιχείων – κυρίως αυτών για τον πληθωρισμό που θεωρείται ότι είναι υπερδιπλάσιος του 9% που ανακοινώνεται επισήμως. Αντίστοιχα οι περισσότεροι κάτοικοι της Αργεντινής θεωρούν το ΔΝΤ ως τον κύριο υπεύθυνο για τις πολιτικές που οδήγησαν στην χρεωκοπία και την κοινωνική αναταραχή του 2001.

Και όμως αυτές οι δύο πλευρές φαίνεται πως ήρθαν πιο κοντά, χάρη σε έναν κοινό εχθρό: τα vulture funds που δεν φείδονται χρημάτων, χρόνου και νομικής υποστήριξης για παρατεταμένους δικαστικούς αγώνες γύρω από χρέη που προορίζονται να μην πληρωθούν.

Στην περίπτωση της Αργεντινής πρόκειται για τις επενδυτικές εταιρείες NML Capital Ltd της Elliot Management Corp και Aurelius Capital Management οι οποίες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις αναδιαρθρώσεις αργεντίνικου χρέους του 2005 και 2010 (οπότε παλαιότερα ομόλογα ανταλλάχτηκαν, προς 33 σεντς ανά δολάριο, με νέους 30ετείς τίτλους, συνολικού ύψους περίπου 24 δισ.) και διεκδικούν 1,33 δισ. δολάρια από την Αργεντινή.

Συνολικά, από τα 100 δισ. δολάρια του αργεντίνικου χρέους το 2001, τα 8 δισ. διακρατούνται από πιστωτές που αρνήθηκαν την αναδιάρθρωση (holdouts), ενώ συνολικά χρέος ύψους 25 δισ. δολαρίων υπάγεται στο αμερικανικό δίκαιο. Μάλιστα η NML Capital, έφθασε την διαμάχη της μέχρι τη Γκάνα, όπου επιχείρησε να κατασχέσει εκπαιδευτικό σκάφος του Πολεμικού Ναυτικού της Αργεντινής.

Οι holdouts πέτυχαν μια σημαντική δικαστική νίκη τον περασμένο Νοέμβριο όταν ο 81χρονος ομοσπονδιακός δικαστής του Μανχάταν, Thomas Griesa αποφάνθηκε, σε μία από τις αλλεπάλληλες ακροαματικές διαδικασίες που χειρίζεται με αντικείμενο την Αργεντινή, ότι προκειμένου να τηρηθεί η αρχή “pari passu” (δηλ. της ίσης μεταχείρισης των πιστωτών) θα πρέπει να απαγορευθεί η πληρωμή τόκων στους κατόχους των νέων ομολόγων, μέχρι να αρχίσουν να αποπληρώνονται οι κάτοχοι των παλαιών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Federal Reserve Bank of New York παρενέβη τότε γραπτώς στο δικαστήριο τονίζοντας ότι η πιθανότητα να εκδοθεί διαταγή παρακράτησης ποσών τα οποία μεταβιβάζονται μέσω ενδιάμεσων τραπεζών προς τρίτους επενδυτές θα “διαταράξει την ομαλή λειτουργία” του αμερικανικού συστήματος πληρωμών.

Ο υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής Hernan Lorenzino είχε χαρακτηρίσει την απόφαση αυτή ως δείγμα “δικαστικής αποικιοκρατίας” συμπληρώνοντας ότι το μόνο που απομένει στον Griesa είναι “να στείλει τον 5ο Στόλο”, όπως συνηθιζόταν τον 19ο αιώνα από τις μεγάλες δυνάμεις για τη συλλογή χρεών από περιφερειακές χώρες.

Ωστόσο, η κυβέρνησή του είχε από τον Μάρτιο 2012 αποταθεί στο 2ο Ομοσπονδιακό Εφετείο των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη, για να διευκρινισθούν τα περί pari passu νομικά ερωτήματα και ακολούθησε στις 24 Ιουνίου προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, με το σκεπτικό ότι η απόφαση του Griesa συνιστά πρωτοφανή εισπήδηση στα θέματα κυρίαρχου κράτους, η οποία έχει επιπτώσεις και για την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Το πότε (και αν) θα εξετάσει το Ανώτατο Δικαστήριο την προσφυγή της Αργεντινής θα κριθεί μετά τις θερινές διακοπές.

Αίφνης, η εκτελεστική διευθύντρια του ΔΝΤ Christine Lagarde έκανε γνωστό με επιστολή της προς τους εκπροσώπους των holdouts ότι στην επόμενη συνεδρίαση του Δ.Σ. του Ταμείου θα εισηγηθεί την αποστολή μέχρι τις 26 Ιουλίου γραπτής τοποθέτησης προς το Ανώτατο Δικαστήριο, υπέρ των θέσεων της Αργεντινής. Θα είναι η πρώτη φορά κατά την οποία το ΔΝΤ θα εμπλακεί έστω και ως amicus curiae (μη διάδικος γνωμοδότης) σε υπόθεση που εξετάζεται από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.

Η America Task Force Argentina, ήτοι η οργάνωση lobbying των holdouts, κατήγγειλε ήδη με ανακοίνωσή της την Lagarde για απαράδεκτη ανάμιξη σε εσωτερική δικαστική διαδικασία, η οποία αφορά αποκλειστικά στη αποσαφήνιση πλευρών της αμερικανικής ομοσπονδιακής νομοθεσίας, αλλά και για παραβίαση των αρχών του ίδιου του ΔΝΤ σε ό,τι αφορά την εκκαθάριση χρέους. Προσθέτει δε ότι η Αργεντινή αρνείται να εφαρμόσει σειρά δικαστικών αποφάσεων ή να συμμορφωθεί με τους διεθνείς κανονισμούς και αποκρούει τις εκκλήσεις των πιστωτών για συνομιλίες με στόχο την επίτευξη ενός συμβιβασμού. Η ATFA ζητά μάλιστα την παρέμβαση του State Department ώστε να αντιμετωπισθούν οι υπερβάσεις της Lagarde.

Ωστόσο, οι holdouts θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι “αρχές του ΔΝΤ” τελούν υπό αναμόρφωση, καθώς σε έκθεσή του που δημοσιεύθηκε στις 26 Απριλίου ο επικεφαλής νομικός σύμβουλος του Ταμείου Sean Hagan επεσήμαινε την κρισιμότητα της εκκρεμούς αντιδικίας, η οποία μπορεί να επιδεινώσει προβλήματα σχετικά με τις ρήτρες συλλογικής δράσης, δίνοντας υπέρμετρο ειδικό βάρος στους πιστωτές και περιπλέκοντας περαιτέρω τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης χρέους.

Πρόκειται για τοποθέτηση η οποία προφανώς “βλέπει” προς την ευρωζώνη, για την οποία το ΔΝΤ δεν έχει πάψει να τονίζει την αναγκαιότητα νέων κουρεμάτων.

Όσο για τις αγορές, υποδέχθηκαν τη διαρροή της είδησης, ρίχνοντας την απόδοση των αργεντίνικων ομολόγων λήξης 2015 από το 17,7% στο 15,22% (ήτοι σε χαμηλό τετραμήνου) και των ομολόγων λήξης 2015 από το 13,15% στο 13,11%, ενώ τα αργεντίνικα πενταετή CDS (τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών της G20) υποχώρησαν κατά 339 μ.β. στις 2.110 μ.β. το μεσημέρι της Πέμπτης. Η Αργεντινή δεν έχει βγει στις αγορές μετά το 2001.