«Αυτές τις μέρες, χρειάζεται μια τραγωδία των διαστάσεων της Λαμπεντούζα για να φτάσει ως τα πρωτοσέλιδα ο αριθμός των νεκρών λαθρομεταναστών της Μεσογείου. Αλλά τέτοια περιστατικά τα συναντούν σχεδόν κάθε εβδομάδα διασώστες, ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι κοινότητες των μεταναστών», γράφει ο Guardian.
«Υπάρχει, όμως, ένα χάσμα ανάμεσα σε εκείνους που δίνουν προτεραιότητα στην σωτηρία της ζωής των λαθρομεταναστών, και σε εκείνους που επιμένουν στην επιβολή αυστηρών μέτρων στα σύνορα», τονίζει η βρετανική εφημερίδα.
«Το πιο ανατριχιαστικό είναι να σκεφτεί κανείς ότι αυτή η τραγωδία θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί», λέει στον Guardian η Τζούντιθ Σάντερλαντ, ερευνήτρια της οργάνωσης Human Rights Watch, που ειδικεύεται στην μετανάστευση.
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, σχεδόν 20.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε μια προσπάθεια να φτάσουν στα νότια σύνορα της Ευρώπης από την Αφρική και την Μέση Ανατολή. Το 2011, στο απόγειο των αραβικών εξεγέρσεων, περισσότεροι από 1.500 έχασαν τη ζωή τους μέσα σε ένα χρόνο.
Οι φρικτές σκηνές της Πέμπτης είναι μόνο η τελευταία σε μια μακρά σειρά παρόμοιων, αν και λιγότερο δραματικών, καταστροφών στη θάλασσα.
Ακτιβιστές και πολιτικοί συμφωνούν ότι ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης για τους θανάτους των μεταναστών το έχουν οι αδίστακτες εγκληματικές συμμορίες που απαιτούν μεγάλα χρηματικά ποσά για την οργάνωση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων, και συχνά χρησιμοποιούν επικίνδυνα υπερπλήρη και καθόλου αξιόπλοα πλοία για αυτή τη δουλειά.
Αλλά, σχετικά με το ζήτημα του πώς η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, υπάρχει σημαντική διχογνωμία ανάμεσα σε εκείνους που πιστεύουν ότι πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να δοθεί προτεραιότητα στην σωτηρία της ανθρώπινης ζωής, και σε όσους φοβούνται ότι τυχόν μετατόπιση της έμφασης από την αυστηρή αστυνόμευση των συνόρων θα ενθαρρύνει την διακίνηση λαθρομεταναστών.
«Το μόνο που βλέπω είναι ότι καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια να κλείσουν τα σύνορα», λέει η Σάντερλαντ. Προσθέτει ότι τα μέτρα ασφαλείας σε χερσαία σημεία διέλευσης, όπως στα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας μετατόπισαν την ροή των μεταναστών από την στεριά στη θάλασσα.
«Η μόνη ελπίδα είναι ότι αυτή η τελευταία τραγωδία θα σοκάρει αρκετά την συνείδηση των Ευρωπαίων ώστε να υιοθετήσουν μια προσέγγιση που θα δίνει πραγματικά προτεραιότητα στη σωτηρία της ζωής των μεταναστών στη Μεσόγειο», τονίζει η Σάντερλαντ.
Τον Αύγουστο, οι ιταλικές αρχές διέταξαν δύο εμπορικά πλοία να διασώσουν ένα σκάφος γεμάτο με μετανάστες στη θάλασσα, και στη συνέχεια απαίτησαν από τους καπετάνιους να μεταφέρουν τους μετανάστες πίσω στη Λιβύη. Ηταν μια κίνηση που οι ειδικοί πιστεύουν ότι θα μπορούσε να αποθαρρύνει τους κυβερνήτες των εμπορικών πλοίων από την προσπάθεια διάσωσης.
«Στο τέλος του τρέχοντος έτους, θα αρχίσει να λειτουργεί το Eurosur – ένα νέο σύστημα παρακολούθησης και ανταλλαγής δεδομένων στη Μεσόγειο – που αναπτύχθηκε από την ΕΕ, και μεταξύ άλλων, θα χρησιμοποιεί δορυφορικές εικόνες και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για την επιτήρηση της ανοιχτής θάλασσας και των ακτών της Βόρειας Αφρικής. Στο μεταξύ, μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα για να διασφαλιστεί ότι τόσο οι εθνικές ακτοφυλακές όσο και τα εμπορικά πλοία θα έχουν την δυνατότητα, και τα κίνητρα, να αναλαμβάνουν ενεργό δράση για τη σωτηρία της ζωής αυτών των ευάλωτων ανθρώπων», καταλήγει ο Guardian.