PLUS
Για μια ακόμη χρονιά, το Megaron Plus συνεχίζει την ιδιαίτερα επιτυχημένη συνεργασία του με το London School of Economics and Political Science (LSE) και τον Ελληνικό Σύλλογο Αποφοίτων του London School of Economics and Political Science (LSE). Ο φετινός κύκλος εκδηλώσεων εγκαινιάζεται με τη διάλεξη «Η πρωθυπουργική ηγεσία στην Ελλάδα», την Πέμπτη 15 Οκτωβρίου (ώρα έναρξης 19:00), του Kevin Featherstone [Κέβιν Φέδερστοουν], Καθηγητή Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών και Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Διευθυντή του Ελληνικού Παρατηρητηρίου, και του Δημήτρη Παπαδημητρίου, Καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Η διάλεξη πραγματοποιείται με αφορμή την κυκλοφορία από τον εκδοτικό οίκο Oxford University Press του βιβλίου Prime Ministers in Greece: the paradox of power [Πρωθυπουργοί και το παράδοξο της εξουσίας στην Ελλάδα] των Featherstone και Παπαδημητρίου. Συντονιστής της εκδήλωσης, ο δημοσιογράφος και Διευθυντής της εφημερίδας Η Καθημερινή Αλέξης Παπαχελάς. Η ομιλία εντάσσεται στον Κύκλο «Νέες σκέψεις για έναν κόσμο που αλλάζει» και θα γίνει στα αγγλικά και στα ελληνικά με ταυτόχρονη μετάφραση. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό με δελτία προτεραιότητας. Η διανομή των δελτίων αρχίζει στις 17:30.
Πόσο πρωθυπουργοκεντρικό είναι το ελληνικό πολιτικό σύστημα;
Σε όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, η παντοδυναμία του έλληνα πρωθυπουργού αποτελεί κοινό σημείο αναφοράς για τη συντριπτική πλειονότητα των μελετητών της συνταγματικής τάξης και της δημόσιας πολιτικής στην Ελλάδα. Πρόκειται επίσης για μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση στην κοινή γνώμη που έχει γαλουχηθεί μέσα στο αφήγημα της «χαρισματικής ηγεσίας» και των «εθνικών σωτήρων».
Η επανεξέταση αυτής της ορθοδοξίας βρίσκεται στην καρδιά του βιβλίου των καθηγητών Kevin Featherstone (Οικονομική Σχολή του Λονδίνου-LSE) και Δημήτρη Παπαδημητρίου (Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ) που κυκλοφόρησε πρόσφατα (Prime Ministers in Greece: the paradox of power, Oxford University Press, 2015). Η μελέτη τους –η πρώτη τέτοιας έκτασης στο είδος της– βασίζεται σε ένα πλούσιο πρωτογενές υλικό, το οποίο περιλαμβάνει εκτενείς συνεντεύξεις με όλους τους εν ζωή πρωθυπουργούς της περιόδου 1974-2011 καθώς και δεκάδες υπουργούς, συμβούλους και κρατικούς αξιωματούχους που σημάδεψαν την σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας.
Ανασκοπώντας τις πέντε μεγάλες πρωθυπουργίες της Μεταπολίτευσης, το βιβλίο αναπτύσσει το επιχείρημα πως, παρά τη συνταγματική του δύναμη, ο έλληνας πρωθυπουργός είναι στην ουσία ένας «γυμνός βασιλιάς». Η «καρδιά» της ελληνικής κυβέρνησης στερείται στοιχειώδεις διοικητικές δομές που να επιτρέπουν τον αποτελεσματικό συντονισμό των υπουργείων, τη χάραξη, εφαρμογή και αξιολόγηση των κυβερνητικών πολιτικών και την ουσιαστική ενημέρωση των πρωθυπουργού. Πρόκειται στην ουσία για ένα σύστημα διακυβέρνησης που καταστρέφεται ολοσχερώς και ξαναχτίζεται εκ θεμελίων ύστερα από κάθε κυβερνητική εναλλαγή. Είναι ένα πρότυπο που απέχει πολύ από τον κανόνα των ανεπτυγμένων χωρών της Ευρώπης.
Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα αίτια αυτής της παθογένειας αντικατοπτρίζουν πτυχές του ελληνικού πολιτικού πολιτισμού, ο οποίος έχει δομηθεί πάνω σε «κλειστά» συστήματα εξουσίας, δίδοντας μεγάλη έμφαση στην εμπιστοσύνη, στην πίστη στον «ηγέτη» και στον κομματικό πατριωτισμό. Τα συστήματα αυτά όμως είναι από την φύση τους θνησιγενή, καθώς δεν παρέχουν ούτε αξιόπιστες «εισροές» στο κυβερνητικό έργο, ούτε τη διοικητική σταθερότητα που απαιτείται για την πραγματοποίηση δύσκολων μεταρρυθμίσεων. Η πρόσφατη εμπειρία της εφαρμογής των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας έχει καταδείξει με τον πλέον δραματικό τρόπο τις συνέπειες αυτής της κυβερνητικής δυσλειτουργίας στην Ελλάδα.
Ο Kevin Featherstone κατέχει την έδρα Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών «Ελευθέριος Βενιζέλος» στην Οικονομική Σχολή του Λονδίνου (LSE). Είναι επίσης Διευθυντής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου και ένας από τους Προέδρους του LSEE, του Ερευνητικού Κέντρου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη εντός του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου, του οποίου υπήρξε Διευθυντής (2004-2007 και 2012-2013).
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ και διευθύνει το Κέντρο Αριστείας «Jean Monnet» στο ίδιο πανεπιστήμιο.
