PLUS
Όταν τέθηκε σε λειτουργία η σιδηροδρομική σήραγγα στη γραμμή μεταξύ Φιλαδέλφειας και Ουάσινγκτον, ένας πρώην αξιωματικός ονόματι Οδυσσέας Γκραντ κυβερνούσε τις ΗΠΑ, η χώρα αντιμετώπιζε το τραύμα του Εμφυλίου Πολέμου.
Από τότε έχουν περάσει 150 χρόνια και αμέτρητα τρένα έχουν περάσει από τη σήραγγα, η τοιχοποιία έχει διαρροές, το έδαφος υποχωρεί σε ορισμένα σημεία. “Αναρωτιέσαι πώς στο καλό στέκεται ακόμα όρθιο”, δήλωσε ο Τζο Μπάιντεν αυτή την εβδομάδα.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, ο ίδιος ήδη 80 ετών, είχε έρθει για να διαφημίσει το πρόγραμμά του για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών της Αμερικής. Και χρησιμοποίησε την εμφάνισή του για να απευθύνει μια προειδοποίηση: “Κινδυνεύουμε να χάσουμε το πλεονέκτημά μας ως έθνος”, είπε. “Η Κίνα και ο υπόλοιπος κόσμος πλησιάζουν”. Τίποτα δεν το καταδεικνύει αυτό περισσότερο από την καταρρέουσα υποδομή της Αμερικής, σχολιάζει η Handelsblatt.
Αμερικανικές υποδομές: Ο Μπάιντεν θέλει να αναπληρώσει τις επενδύσεις που χάθηκαν
Στις σιδηροδρομικές μεταφορές, η Κίνα, η χώρα των τρένων υψηλής τεχνολογίας, έχει προ πολλού ξεπεράσει τις ΗΠΑ. Ένας λόγος παραπάνω για τους Αμερικανούς να υπερασπιστούν τη θέση τους, όπου εξακολουθούν να έχουν το προβάδισμα. Δεν πρέπει “να ξανασυμβεί ποτέ” να μείνει η Αμερική πίσω, φώναξε ο Μπάιντεν.
Μην μείνετε ποτέ ξανά πίσω: Αυτή είναι η υπόσχεση που θέλει να τηρήσει ο Μπάιντεν – και όπως κανένας πρόεδρος πριν από αυτόν, ασκεί σκληρή κριτική στην Κίνα, σκληρότερη ακόμη και από τον προκάτοχό του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επέβαλε τιμωρητικούς δασμούς σε εκατοντάδες κινεζικά εξαγωγικά αγαθά, αλλά επιδίωξε την τεχνολογική αποσύνδεση μάλλον ακανόνιστα.
Ο Μπάιντεν θέλει να ενισχύσει σταθερά την εγχώρια παραγωγή και να σταματήσει τη μεταφορά κρίσιμων τεχνολογιών στην Κίνα. Αυτό βασίζεται στο φόβο της Ουάσινγκτον ότι η Κίνα θα χρησιμοποιήσει την υψηλή τεχνολογία των ΗΠΑ για να αναπτύξει περαιτέρω τη δική της βιομηχανία όπλων. Υπό τον ηγέτη του κράτους και του κόμματος Σι Τζινπίνγκ, οι στρατιωτικές και οι πολιτικές εταιρείες συγχωνεύονται όλο και περισσότερο.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Μπάιντεν, δεν πέρασε ούτε μια εβδομάδα χωρίς να ανακοινωθούν νέοι περιορισμοί. Η κυβέρνηση δέχεται ότι οι αμερικανικές εταιρείες θα υποφέρουν επίσης. Η ζημία στις διμερείς σχέσεις είναι επίσης αποδεκτή.
Στην Ευρώπη, η αντιπαράθεση μεταξύ των υπερδυνάμεων προκαλεί φόβους. Από τη μία πλευρά, η ΕΕ βλέπει επίσης την Κίνα ως στρατηγικό αντίπαλο. Από την άλλη πλευρά, οι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι θα εμπλακούν σε έναν οικονομικό πόλεμο από την Αμερική.
Οι ΗΠΑ βασίζονται στην εγχώρια παραγωγή και τη σκληρότητα έναντι της Κίνας
Η Κίνα είναι ο δεύτερος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ μετά τις ΗΠΑ. Ειδικά οι γερμανικές εταιρείες έχουν πολλά να χάσουν- εταιρείες όπως η VW, η BASF και η Bosch έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια στην Κίνα. Πρόκειται για στοιχήματα για το μέλλον που πρέπει να αποδώσουν.
Αλλά ο Μπάιντεν δεν το βάζει κάτω. Τη Δευτέρα, τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι ΗΠΑ θέλουν να επεκτείνουν τις κυρώσεις τους κατά του κινεζικού προμηθευτή εξοπλισμού δικτύου Huawei. Οι εξαιρέσεις, οι οποίες χορηγούνταν μέχρι σήμερα παρά τις αυστηρές κυρώσεις, δεν θα χορηγούνται πλέον στο μέλλον.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει επίσης ξεκινήσει μια σειρά αποκλεισμών, μεταξύ άλλων για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιοχή Σιντζιάνγκ. Δεκάδες κινεζικές εταιρείες, για παράδειγμα από τις βιομηχανίες ηλιακής ενέργειας και ημιαγωγών, βρίσκονται σε μια μαύρη λίστα που καθιστά δύσκολη την πρόσβασή τους στην αγορά των ΗΠΑ.
Πέρυσι, η κυβέρνηση Μπάιντεν πέρασε νέους ελέγχους εξαγωγών με στόχο την επιβράδυνση της τεχνολογικής και στρατιωτικής προόδου του Πεκίνου. Η Ουάσινγκτον αναστάτωσε τη βιομηχανία τσιπ όταν απαγόρευσε τον Οκτώβριο σε αμερικανικές εταιρείες και πολίτες να συμμετέχουν στην κινεζική παραγωγή ημιαγωγών. “Πρέπει να προστατεύσουμε τον αμερικανικό λαό από την Κίνα. Τελεία και παύλα”, διακήρυξε τότε η υπουργός Εμπορίου, Tζίνα Ράιμοντο.
Ωστόσο, οι νέοι κανόνες δεν επηρεάζουν μόνο τις ΗΠΑ, αλλά και άλλες χώρες, κράτη της ΕΕ όπως η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες, για παράδειγμα. Με έναν νέο κανονισμό που ονομάζεται Κανόνας για τα Άμεσα Ξένα Προϊόντα, η κυβέρνηση Μπάιντεν απαγόρευσε γενικά στις εταιρείες που χρησιμοποιούν αμερικανική τεχνολογία να πωλούν ορισμένους προηγμένους ημιαγωγούς στην Κίνα.
Οι ΗΠΑ θέλουν να επιβραδύνουν τη στρατιωτική ανάπτυξη της Κίνας
Πίσω από αυτό το ριζοσπαστικό βήμα κρύβεται η υπόθεση ότι η Κίνα χρησιμοποιεί επίσης εξελιγμένα τσιπ από τις ΗΠΑ για στρατιωτικούς σκοπούς, όπως όπλα και στρατιωτική εφοδιαστική. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ κάλεσε γρήγορα τους συμμάχους να ακολουθήσουν το παράδειγμά της – προφανώς με επιτυχία: η Ιαπωνία και οι Κάτω Χώρες είναι έτοιμες να ενταχθούν στους αμερικανικούς περιορισμούς. Αυτό θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολη την πρόσβαση της Κίνας σε εγκαταστάσεις παραγωγής και την ανάπτυξη της βιομηχανίας της στον τομέα των τσιπ.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ASML από τις Κάτω Χώρες και η ιαπωνική Tokyo Electron συγκαταλέγονται μεταξύ των κορυφαίων προμηθευτών στον κόσμο στον τομέα αυτό μετά τον αμερικανικό κατασκευαστή Applied Materials. Γερμανικές εταιρείες όπως η Trumpf και η Carl Zeiss είναι με τη σειρά τους σημαντικοί προμηθευτές της ASML. Η ολλανδική κυβέρνηση έχει ήδη περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις εξαγωγές των πιο προηγμένων μηχανημάτων και τώρα θα μπορούσαν να υπάρξουν περαιτέρω περιορισμοί στις εξαγωγές του επόμενου καλύτερου πράγματος.
Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου επιβεβαίωσε τη Δευτέρα ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ συμφώνησε με τους συμμάχους “σε μια κοινή προσέγγιση σε ένα σημαντικό στρατηγικό ζήτημα”. Οι Βρυξέλλες διαβεβαίωσαν τις ΗΠΑ για την υποστήριξή τους, αλλά ταυτόχρονα επιμένουν στην αυτονομία της Ευρώπης.
“Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην Κίνα να έχει πρόσβαση στις πιο προηγμένες τεχνολογίες”, δήλωσε ο επίτροπος της ΕΕ για την εσωτερική αγορά Τιερί Μπρετόν. Ωστόσο, τόνισε: “Θα περιοριστούμε σε ό,τι είναι απαραίτητο από άποψη ασφάλειας”.
Όσοι μιλούν με διπλωμάτες στις Βρυξέλλες ακούνε ξανά και ξανά τη φράση: “Εμείς οι Ευρωπαίοι χρειαζόμαστε τη δική μας πολιτική για την Κίνα. Τα συμφέροντά μας δεν συμπίπτουν με εκείνα των ΗΠΑ”.
Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα για την Κίνα Scott Kennedy, οι ΗΠΑ ασκούν πίεση στους συμμάχους – συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης – με την αυστηρή προσέγγισή τους. Ο ερευνητής της δεξαμενής σκέψης Center for Strategic and International Studies δεν πιστεύει ότι οι ΗΠΑ “θα ζητήσουν ρητά από τη Γερμανία να αποσυνδεθεί από την Κίνα”.
Αλλά στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, οι ΗΠΑ δημιουργούν γρήγορα δεδομένα και “υψώνουν ψηλούς φράχτες”. Υπάρχει πίεση να “συμμορφωθείς”. Ένα πράγμα είναι σαφές: οι Αμερικανοί εκφράζουν και στο Βερολίνο ότι θέλουν υποστήριξη.
“Καλό θα ήταν να αναπτύξουμε τα δικά μας μέτρα για τον έλεγχο των εξαγωγών κρίσιμων τεχνολογιών”, συμβουλεύει ο Mikko Huotari, διευθυντής της κινεζικής δεξαμενής σκέψης Merics με έδρα το Βερολίνο. Η Γερμανία, επίσης, βρίσκεται αντιμέτωπη με το ερώτημα σε ποιο βαθμό θέλει να προωθήσει την καινοτομία στην Κίνα – όπως και οι ΗΠΑ. “Πρέπει να τραβήξουμε τις δικές μας κόκκινες γραμμές και να μην οδηγηθούμε, αλλά έχουμε επίσης να καλύψουμε κάποια κενά σε αυτόν τον τομέα”.
Σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας: Μισές απόπειρες αποκλιμάκωσης
Στην αρχή της θητείας του, ο Μπάιντεν είχε πραγματικά ορκιστεί να διατηρήσει το διάλογο με το Πεκίνο. Για παράδειγμα, για να σημειωθεί πρόοδος στην προστασία του κλίματος. Τον Οκτώβριο, ο Μπάιντεν και ο αρχηγός του κινεζικού κράτους Σι συναντήθηκαν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ δημιούργησε πρόσφατα ένα συμβολικό “Σπίτι της Κίνας” για την “προώθηση ενός κοινού οράματος για ένα ανοικτό, χωρίς αποκλεισμούς διεθνές σύστημα”.
Αλλά η ηγεμονική σύγκρουση δύσκολα μπορεί να ξεπεραστεί με προσπάθειες αποκλιμάκωσης. Η προεδρική εκστρατεία θα μπορούσε να μετατραπεί σε διαγωνισμό μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων για την πιο σκληρή πολιτική για την Κίνα.
Ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, ο Ρεπουμπλικάνος Μάικλ Μάκαου, μιλάει ήδη για “αμερικανικό επενδυτικό αποκλεισμό ολόκληρων τομέων της τεχνολογικής οικονομίας της Κίνας”, αναφέροντας ως παραδείγματα, μεταξύ άλλων, τους κβαντικούς υπολογιστές και την τεχνητή νοημοσύνη.
Στη Γερμανία, η γερμανική κυβέρνηση έχει γίνει πολύ πιο επικριτική στην άποψή της για τις αυταρχικές δυνάμεις, ιδίως την Κίνα, με την αλλαγή της εξουσίας στα φανάρια και, το αργότερο, με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά η σκληρότητα της Ουάσιγκτον αντιμετωπίζεται με μομφή στο Βερολίνο.
Σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, υπάρχουν λίγα πράγματα να μάθουμε από την αμερικανική προσέγγιση. Η Γερμανία πρέπει να είναι σκληρή με την Κίνα όταν πρόκειται για τη μείωση των οικονομικών εξαρτήσεων και όταν παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, η Γερμανία δεν ενδιαφέρεται για το είδος της εξουσιαστικής πολιτικής συμπεριφοράς που έχουν υιοθετήσει οι ΗΠΑ.
