Η “αόρατη” μαιευτική-γυναικολογική βία

Αλήθεια εμείς οι γυναίκες πόσες φορές δεν πήγαμε στον γυναικολόγο και αισθανθήκαμε άβολα; Είτε γιατί μας κοίταζε κάπως περίεργα, είτε γιατί ήταν άτσαλος και άγαρμπος ως προς τις κινήσεις στην “ευαίσθητη” και όχι μόνο περιοχή, είτε γιατί νιώσαμε πως μια κίνηση είχε σεξουαλική χροιά ή ακόμη και γιατί μάς έφερε σε δύσκολη θέση λέγοντάς μας “πώς κάνεις έτσι; Όταν ανοίγεις τα πόδια σου γιατί σου αρέσει”; Τώρα γιατί πονάς ή  γιατί διαμαρτύρεσαι ή φωνάζεις”;

Της: Έπη Τρίμη

Πόσες φορές δεν έχουν βγει στην επιφάνεια καταγγελίες για θωπεία ή ακόμη και (ευτυχώς ελάχιστες περιπτώσεις) σεξουαλικής συνεύρεσης (βιασμού)  σε χειρουργικά κρεβάτια ακριβώς επειδή μια γυναίκα είναι σε αναισθησία άρα ανήμπορη να αντιδράσει;

Επίσης, πόσες φορές δεν μάς έχουν προτείνει καισαρική αντί φυσιολογικό τοκετό ή ακόμη και πρόωρο τοκετό με τεχνητές οδύνες επειδή οι γυναικολόγοι εκμεταλλεύονται την αγωνία μας ή ακόμη και την υπέρμετρη εμπιστοσύνη στο πρόσωπό τους; Πόσες από μας δεν πέσαμε “θύματα” ενός καλοσυνάτου γιατρού (δεν έχει να κάνει με το αν είναι άνδρας ή γυναίκα) που μάς επέβαλε με χαμόγελο και με το πέπλο της ευγένειας να πάρουμε μια απόφαση “εδώ και τώρα” παρά τη θέλησή μας;

Στην ουσία, πρόκειται για μια μορφή έμφυλης βίας και βέβαια πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο που δεν έχει σε καμία περίπτωση να κάνει με το μορφωτικό επίπεδο, την κοινωνική τάξη ή ακόμη και τη ηλικία. Στην πραγματικότητα -ο γιατρός εν προκειμένω- ασκεί εξουσία και δύναμη λόγω της ιδιότητάς του στην πιο άβολη στιγμή για μας τις γυναίκες όταν εντελώς ταπεινωτικά βρισκόμαστε στο γυναικολογικό κρεβάτι είτε για μια απλή εξέταση, είτε για μια έκτρωση, είτε για μια γέννα ή επέμβαση. Το ίδιο συναίσθημα και μάλιστα με ακόμη περισσότερο ψυχολογικό  και σωματικό πόνο νιώθουν γυναίκες που η κουλτούρα τους τις εξαναγκάζει με τη βια σε ακρωτηριασμό της κλειτορίδας καθώς η απόλαυση δεν είναι δικαίωμα αλλά αμαρτία.

Η γυναικολογική και μαιευτική βία παίρνει πολλές μορφές. Κάποιες από αυτές είναι:

– απάνθρωπη και αγενής συμπεριφορά κατά τη γυναικολογική εξέταση
– σεξουαλική κακοποίηση ή παρενόχληση
– άρνηση περίθαλψης κατά τον τοκετό
– αποκλεισμός από εξετάσεις λόγω κοινωνικής τάξης ή καταγωγής
– αγνόηση των αναγκών της γυναίκας και του πόνου της
– επιθετικές μαιευτικές πρακτικές και φυσική βία
– αναίτια χρήση ιατρικών παρεμβάσεων
– εξαναγκασμός σε ιατρικές παρεμβάσεις
– συναισθηματική πίεση κατά τη λήψη αποφάσεων
– υποτιμητικά σχόλια λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου
– κράτηση εντός της κλινικής λόγω μη πληρωμής

Η έμφυλη βία είναι ένα καθημερινό, παγκόσμιο φαινόμενο. Περιλαμβάνει οποιαδήποτε επιβλαβή πράξη, κατά της αξιοπρέπειας και της ακεραιότητας όσων την υφίστανται ενώ  εμπεριέχει τη χρήση υπαρκτής ή υποτιθέμενης δύναμης – εξουσίας και χρησιμοποιείται ως μέσο άσκησης κοινωνικού ελέγχου των ατόμων που την υφίστανται.

Η έμφυλη βία είναι ιδιαίτερα επώδυνο βίωμα

Οι σωματικές βλάβες, η ψυχική και συναισθηματική αποσταθεροποίηση, οι επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ακόμη και ο θάνατος, είναι μερικές από τις συνέπειές της. Οι επιπτώσεις της είναι έντονες στην ψυχική και συναισθηματική υγεία. Ενδεικτικά αναφέρουμε: μετατραυματικό στρες, ανασφάλεια, κατάθλιψη, θυμός, φόβος, ντροπή αυτοκαταστροφική διάθεση. Μάλιστα το θύμα συνήθως κατηγορεί και μισεί τον εαυτό του. Τέλος δεν εκλείπουν και οι συνέπειες στην κοινωνικότητα των γυναικών, αφού συχνά όσες έχουν υποστεί έμφυλη βία κατηγορούνται οι ίδιες για όσα τους συνέβησαν, στιγματίζονται ενώ απομονώνονται και απορρίπτονται από το κοινωνικό τους περιβάλλον.

Η ισότητα των φύλων είναι το κλειδί για τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών.

Το φαινόμενο της μαιευτικής βίας

Το Παρατηρητήριο Μαιευτικής Βίας – OVO Hellas*, αναφέρει για την εξάλειψη της βίας κατά της γυναίκας ότι κάθε γυναίκα έχει δικαίωμα πρόσβασης στο καλύτερο δυνατό επίπεδο υγείας, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος για φροντίδα με αξιοπρέπεια και σεβασμό, κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού.

Ο ορισμός συνεχίζει ότι η μαιευτική βία είναι η οικειοποίηση και η παραβίαση των σωματικών και αναπαραγωγικών διαδικασιών της γυναίκας από επαγγελματίες υγείας. Εκφράζεται μέσω της κακομεταχείρισης και της αναίτιας παρεμβατικότητας, μετατρέποντας τις φυσιολογικές διαδικασίες σε παθολογικές, επιφέροντας έτσι απώλεια της αυτονομίας και της ικανότητας να αποφασίζει η γυναίκα ελεύθερα για το σώμα της και επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα ζωής της.

Σε χώρες όπως η Αργεντινή, το Πουέρτο Ρίκο και η Βενεζουέλα, τα θύματα μαιευτικής βίας προστατεύονται ήδη από το νόμο, ενώ αναμένεται τα χνάρια τους να ακολουθήσουν και άλλες χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία.

Η ισχύουσα νομοθεσία μεταξύ άλλων, απαγορεύει την επιβολή της ύπτιας θέσης της επιτόκου κατά τον τοκετό, απαγορεύει την αναίτια απομάκρυνση μητέρας-νεογνού και απαγορεύει τη διεξαγωγή καισαρικής τομής σε περιπτώσεις που ο φυσιολογικός τοκετός είναι εφικτός, χωρίς να έχει ληφθεί προηγουμένως η ρητή συγκατάθεση της γυναίκας, η οποία απορρέει από ενδελεχή και σαφή ενημέρωση για τα οφέλη και τους κινδύνους στην εκάστοτε περίπτωση εξατομικευμένα.

Το 21% στην Ιταλία έπεσε θύμα μαιευτικής βίας στον τοκετό

Πρόσφατη επίσημη έρευνα από τη γειτονική Ιταλία, ανέφερε ότι το 21% των γυναικών θεωρούν ότι υπέστησαν μαιευτική βία στον τοκετό τους, το 6% δεν θέλησε να κάνει άλλο παιδί, λόγω της μεταχείρισης που είχαν, ποσοστό το οποίο συνεπάγεται 20,000 κυήσεις που δεν θα πραγματοποιηθούν ανά έτος, ενώ στο 54% των συμμετεχουσών που γέννησαν με κολπικό τοκετό διενεργήθηκε περινεοτομία (το όριο των ιατρικώς ενδεδειγμένων περινεοτομιών, σύμφωνα με τον ΠΟΥ είναι γύρω στο 10%), εκ των οποίων το 61% των γυναικών δεν έδωσε συγκατάθεση.

Η Ελλάδα έχει τα πρωτεία στις καισαρικές 

Τα πρωτεία στις καισαρικές τομές συνεχίζει να κρατάει η Ελλάδα, καθώς τα ποσοστά των καισαρικών τομών εκτιμάται ότι ανέρχονται στο 50-65%. Ως βασικότεροι λόγοι αυτού του φαινομένου θεωρούνται οι αναίτιες προκλήσεις τοκετών και οι προηγηθείσες γέννες με τη μέθοδο της καισαρικής τομής. Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται στο 30%, ο μέσος ευρωπαϊκός όρος βρίσκεται στο 25%, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) χαρακτηρίζει επιτρεπτό ποσοστό το 15%.

Η χώρα μας αντιμετωπίζεται ως παράδειγμα προς αποφυγήν από τους παγκόσμιους φορείς υγείας, όσον αφορά τις καισαρικές τομές τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά μαιευτήρια.

Τα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ, δυστυχώς μαρτυρούν την κατάσταση αυτή που διαιωνίζεται έως σήμερα, χωρίς ακόμη να υπάρχει σχέδιο δράσης, για την αντιμετώπισή της. Συγκεκριμένα, ο εν λόγω ασφαλιστικός φορέας, το 2016 κλήθηκε να αποζημιώσει σε δημόσια και ιδιωτικά μαιευτήρια 38.159 καισαρικές τομές έναντι 28.319 φυσιολογικών τοκετών. Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεωρεί επιτρεπτό ποσοστό καισαρικών το 15%.

Η μέθοδος Κρίστελερ

Επίσης, εξακολουθούν να εφαρμόζονται βίαιες και επικίνδυνες πρακτικές, όμως η μέθοδος Κριστέλερ, κατά την οποία ο επαγγελματίας υγείας πιέζει με τα χέρια του την περιοχή της κοιλιάς της γυναίκας κατά τον τοκετό.

Ο κύκλος της βίας ξεκινά με ασέβεια

Η βία κατά των γυναικών ξεκινά με ασεβείς συμπεριφορές. Ο σεβασμός ξεκινά με πεποιθήσεις και συμπεριφορές που αναπτύσσουμε από νεαρή ηλικία. Χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε, μερικές φορές μπορούμε να πούμε και να κάνουμε πράγματα που κάνουν τους νέους να πιστεύουν ότι η ασέβεια και οι επιθετικές συμπεριφορές είναι αποδεκτές με αποτέλεσμα εμείς οι ίδιες οι γυναίκες να πέφτουμε στη λούμπα όσων οι ίδιες χτίσαμε δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που καταλήγει ακόμη και σε περιπτώσεις όπως η μαιευτική.

Τι είναι το Παρατηρητήριο Μαιευτικής Βίας Ελλάδας

Το Παρατηρητήριο Μαιευτικής Βίας Ελλάδας – OVO Hellas, ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Φεβρουάριο του 2017 και στηρίζεται στους άξονες της συλλογής των καταγγελιών περιστατικών μαιευτικής βίας και της υποστήριξης των μητέρων και των νεογνών που υπέστησαν ανάλογες πρακτικές.

Ο βασικός στόχος είναι η ανάδειξη του ζητήματος της μαιευτικής βίας στη χώρα μας και η αποτύπωση του πραγματικού εύρους του ζητήματος αυτού. Για το σκοπό αυτό το OVO Hellas οργανώνει, υλοποιεί και συμμετέχει σε σχετικές δράσεις.

Απευθύνεται σε ζευγάρια και οικογένειες που έχουν πέσει θύματα μαιευτικής βίας σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές υγείας. Επίσης, απευθύνεται σε γυναίκες που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακομεταχείρισης κατά τη διάρκεια γυναικολογικής εξέτασης σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές υγείας. Ακόμη, απευθύνεται σε επαγγελματίες υγείας, στους οποίους ασκείται πίεση ή/και βία από το σύστημα, κατά τη διάρκεια άσκησης των επαγγελματικών τους καθηκόντων, προκειμένου να τους εξαναγκάσουν να προχωρήσουν σε αναίτιες πρακτικές και άρα να ασκήσουν μαιευτική βία.
Το OVO Hellas αποτελεί το 9ο αντίστοιχο παρατηρητήριο παγκοσμίως, ενώ είναι συνδεδεμένο με την Ομοσπονδία Παρατηρητηρίων, το InterOvo.

*Στοιχεία επικοινωνίας: (email) [email protected] – (facebook page) Παρατηρητήριο Μαιευτικής Βίας OVO Hellas hashtags #ΣπάσεΤηΣιωπή #ΜαιευτικήΒία

Η μηδενική ανοχή απέναντι στην έμφυλη βία είναι η μόνη ενδεδειγμένη λύση. Για την εξάλειψή της, είναι απαραίτητη η συμβολή όλων μας. Γιατί αφορά όλες μας!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ 

Παγκόσμια Ημέρα AIDS: 38 εκατ. ζουν με τον HIV παγκοσμίως

Εντοπισμός 50 μορφών καρκίνου με μία μόνον εξέταση αίματος

Η μηδενική ανοχή απέναντι στην έμφυλη βία είναι η μόνη ενδεδειγμένη λύση. Για την εξάλειψή της, είναι απαραίτητη η συμβολή όλων μας. Γιατί αφορά όλες μας!