Η έκθεση του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία

Στην έκθεση -που παραδόθηκε την Πέμπτη από τον πρόεδρο του ΟΟΣΑ Άνχελ Γκουρία στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα- επισημαίνεται ακόμη ότι αντί για την προβλεπόμενη ύφεση, το 2015, στην ελληνική οικονομία υπήρξε το διάστημα αυτό επί της ουσίας σταθεροποιητική τάση (-0,3%), ενώ υπογραμμίζεται ότι μία περαιτέρω υπερβολική σύσφιξη της δημοσιονομικής πολιτικής θα αναιρούσε το κέρδος της πιο αργής και χαλαρής προσαρμογής που επετεύχθη με την συμφωνία του καλοκαιριού.

Εκ των βασικών σημείων της έκθεσης, είναι και η σημείωση ότι το δημοσιονομικό βάρος πρέπει να ελαφρυνθεί μέσω χαμηλότερων αποπληρωμών του δημοσίου χρέους κι όχι με άλλες περικοπές σε μισθούς – συντάξεις και αυξήσεις φόρων. Στο ίδιο πλαίσιο, η επισήμανση πως το υψηλό ποσοστό χρέους αποδυναμώνει την αναπτυξιακή δυναμική και κρατά υψηλά τα επιτόκια δανεισμού, και πως η ρύθμιση του μακροχρόνιου χρέους θα βελτιώσει σημαντικά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας.

Ενδιαφέρον παρατηρείται και στις επισημάνσεις, μεταξύ άλλων, ότι η περίοδος της διαπραγμάτευσης ήταν πολύ λιγότερο επιζήμια για την οικονομία απ’ ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί και πως η απότομη εφαρμογή εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων σε υφεσιακό περιβάλλον επέτεινε βραχυπρόθεσμα την ύφεση και απέτυχε μεσοπρόθεσμα να ευνοήσει την ανάπτυξη. Σημειώνεται, ότι μία περαιτέρω υπερβολική σύσφιξη της δημοσιονομικής πολιτικής θα αναιρούσε το κέρδος της πιο αργής και χαλαρής προσαρμογής που επετεύχθη με την συμφωνία του καλοκαιριού. Τονίζεται ότι το όφελος από περαιτέρω χαλάρωση της αγοράς εργασίας θα είναι μηδενικό και εμμονή σε τέτοια πολιτική δεν θα έχει θετικό αποτέλεσμα για την οικονομία. Στην έκθεση προβλέπεται ακόμη ότι θα επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2016 και 2017 και δεν θα παρουσιαστεί δημοσιονομικό κενό.

Στις επισημάνσεις, εκείνες που αφορούν στην κοινωνική συνοχή και την προσφυγική κρίση, περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η σημείωση ότι με βάση τα στοιχεία του 2015 το ετήσιο κόστος εισροής προσφύγων υπολογίζεται στο 0,4% του ΑΕΠ και πως η επαρκής συμβολή της ΕΕ στην προσφυγική κρίση είναι ουσιαστικής σημασίας για την διαχείριση του ζητήματος.

Ως προς το παράλληλο πρόγραμμα, αυτό βρίσκεται σε σωστή κατεύθυνση, με ορισμένα μέτρα που προτείνονται στην έκθεση (όπως το πρόγραμμα παροχής δωρεάν γευμάτων στα σχολεία) να έχουν ήδη υλοποιηθεί.

Επισημάνσεις της έκθεσης που αφορούν στην Οικονομία

* Αντί για την προβλεπόμενη ύφεση, το 2015, στην ελληνική οικονομία υπήρξε το διάστημα αυτό επί της ουσίας σταθεροποιητική τάση (-0,3%).

* Η έκθεση προβλέπει ότι η ελληνική οικονομία θα ξεκινήσει να ανακάμπτει το δεύτερο εξάμηνο του 2016. Η ανάκαμψη αυτή προβλέπεται να επιταχυνθεί μέσα στο 2017 με ρυθμό 2%.

* Η περίοδος της διαπραγμάτευσης ήταν πολύ λιγότερο επιζήμια για την οικονομία απ’ ότι αρχικώς είχε εκτιμηθεί.

* Η απότομη εφαρμογή εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων σε υφεσιακό περιβάλλον επέτεινε βραχυπρόθεσμα την ύφεση και απέτυχε μεσοπρόθεσμα να ευνοήσει την ανάπτυξη.

* Το κόστος ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών ήταν τελικά το 1/5 σε σχέση με ότι είχε υπολογιστεί, με συνέπεια να επιβαρυνθεί πολύ λιγότερο το δημόσιο χρέος.

* Ο κατώτατος μισθός βρίσκεται κάτω από το Μ.Ο. των χωρών του ΟΟΣΑ και πρέπει να αυξηθεί. Το όφελος από περαιτέρω χαλάρωση της αγοράς εργασίας θα είναι μηδενικό. Η εμμονή σε μια τέτοια πολιτική δεν προβλέπεται να έχει θετικό αποτέλεσμα για την ελληνική οικονομία.

* Η ανεργία βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2012 και διατηρεί πτωτική τάση (25% το 2015).

* Η εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων έχει προχωρήσει αρκετά. Οι νέες μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεκτιμούν τις κοινωνικές επιπτώσεις και να επιμερίζουν δικαιότερα τα βάρη.

* Έγινε τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή -διπλάσια σε σχέση με την Ισπανία, Ιρλανδία και Πορτογαλία- αλλά οι κοινωνικές ανισότητες εντάθηκαν.

* Το δημοσιονομικό βάρος πρέπει να ελαφρυνθεί μέσω χαμηλότερων αποπληρωμών του δημοσίου χρέους κι όχι με άλλες περικοπές σε μισθούς – συντάξεις και αυξήσεις φόρων.

* Το υψηλό ποσοστό χρέους αποδυναμώνει την αναπτυξιακή δυναμική και κρατά υψηλά τα επιτόκια δανεισμού. Η ρύθμιση του μακροχρόνιου χρέους θα βελτιώσει σημαντικά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας.

* Τα εργαλεία απομείωσης του χρέους που προτείνονται, είναι:

– επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων,

– μεγάλες περίοδοι χάριτος για τοκοχρεολύσια,

– η μετατροπή του επιτοκίου των δανείων σε σταθερό.

* Το υψηλό ποσοστό συντάξεων ως ποσοστό του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στην βαθιά κρίση που μείωσε τον παρονομαστή του κλάσματος δηλαδή το ΑΕΠ.

* Η βασική σύνταξη είναι αναγκαία.

* Η έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ευνοήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών σε αναπτυξιακές τοποθετήσεις μακροπρόθεσμου ορίζοντα.

* Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας έχει βελτιωθεί αλλά δεν εξαντλείται σε έναν και μόνο δείκτη – το εργασιακό κόστος. Η χώρα υστερεί κυρίως ως προς τον ανταγωνισμό, το κόστος δανεισμού και τις επενδύσεις κεφαλαίου.

* Πρέπει να αντιμετωπιστεί η διαφθορά, να σπάσουν ολιγοπωλιακά δίκτυα και να καμφθούν οι αντιστάσεις ομάδων ειδικών συμφερόντων που εμποδίζουν αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για το κοινωνικό σύνολο.

* Προβλέπεται ότι θα επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2016 και 2017 και δεν θα παρουσιαστεί δημοσιονομικό κενό.

* Μία περαιτέρω υπερβολική σύσφιξη της δημοσιονομικής πολιτικής θα αναιρούσε το κέρδος της πιο αργής και χαλαρής προσαρμογής που επετεύχθη με την συμφωνία του καλοκαιριού.

Βασικές επισημάνσεις για την κοινωνική συνοχή και την προσφυγική κρίση

* Το στοχοθετημένο πρόγραμμα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για τα φτωχά νοικοκυριά να εφαρμοστεί πλήρως το 2017.

* Μεσοπρόθεσμος στόχος μπορεί να είναι η δημιουργία προγράμματος κοινωνικής στέγασης. Βραχυπρόθεσμα είναι εφικτό να χορηγηθεί στοχευμένα επίδομα στέγασης.

* Το παράλληλο πρόγραμμα για την διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και την ανακούφιση των πιο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων βρίσκεται σε σωστή κατεύθυνση. (Σημειώνεται ότι μέτρα που προτείνονται στην έκθεση, όπως το πρόγραμμα παροχής δωρεάν γευμάτων στα σχολεία, έχουν ήδη υλοποιηθεί).

* Το ετήσιο κόστος εισροής προσφύγων υπολογίζεται στο 0,4% του ΑΕΠ (στοιχεία 2015). Η επαρκής συμβολή της ΕΕ στην προσφυγική κρίση είναι ουσιαστικής σημασίας για την διαχείριση του ζητήματος.