PLUS
Τον κίνδυνο να ζήσουμε έναν εφιαλτικό Αύγουστο με ακόμα πιο καταστροφικές φωτιές επισημαίνουν οι ειδικοί επιστήμονες εξαιτίας της εμφάνισης των μελτεμιών στο Αιγαίο, σε συνδυασμό με τον παρατεταμένο καύσωνα και την ξηρή βλάστηση. Οι ίδιοι μιλώντας στην «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» τονίζουν ότι έχουν γίνει πολύ σοβαρά λάθη και παραλείψεις όσον αφορά στον τομέα της πρόληψης των πυρκαγιών αλλά και της δασοπυρόσβεσης.
Tου ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑΚΗ
Για πολύ σοβαρά λάθη και παραλείψεις όσον αφορά τον τομέα της πρόληψης των πυρκαγιών αλλά και της δασοπυρόσβεσης μιλούν ειδικοί στην «Μ» προβλέποντας άσχημες μέρες που έρχονται…
«Για εκρηκτικές συνθήκες» λόγω αυξημένης ξηρασίας που έφεραν ο παρατεταμένος καύσωνας και η έλλειψη βροχοπτώσεων, σε συνδυασμό με τα επερχόμενα μελτέμια του Αυγούστου, κάνει λόγο ο Γαβριήλ Ξανθόπουλος, δασολόγος και ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών και ∆ασικών Οικοσυστημάτων.
«∆υστυχώς το μελτέμι θα φέρει τις φωτιές προς τα νοτιοδυτικά, ενώ από τις αρχές της εβδομάδας θα έχουμε αυξημένες θερμοκρασίες». Όπως λέει, είχε προβλέψει τον κίνδυνο από την περασμένη Τετάρτη. Η φετινή χρονιά θυμίζει αρκετά τις συνθήκες που επικράτησαν το 2000 και το 2007, οπότε η χώρα μας είχε δοκιμαστεί παράλληλα και από τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες και την έντονη ξηρασία. Ειδικά το 2007 είχαν εκδηλωθεί διαδοχικά κύματα καύσωνα.
Αναφερόμενος στη δυσκολία να αντιμετωπιστούν οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές των τελευταίων ημερών, ο κ. Ξανθόπουλος τονίζει ότι οι αρμόδιοι φορείς έχουν μεγάλη ευθύνη: «Θεωρώ ότι ήταν αναμενόμενο αυτό που συνέβη, γιατί έχει φανεί εδώ και χρόνια η αδυναμία της πυροσβεστικής να αντιμετωπίσει σοβαρές πυρκαγιές σε πευκοδάσος, πράγμα που φαίνεται ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει υπεροπλία στα εναέρια μέσα για να περιορίσουν τη φωτιά ώστε να πλησιάσουν».
Εναέρια μέσα
Όπως επισημαίνει, οι επίγειες δυνάμεις της Πυροσβεστικής δεν έχουν «όπλα», τακτική, λογική για να σβήσουν τη φωτιά στο έδαφος, με αποτέλεσμα ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν να είναι απόλυτα βασισμένος στα εναέρια μέσα. «Όταν μιλάμε για επιτυχία της πυροσβεστικής, αναφερόμαστε ότι έσβησαν τη φωτιά τα εναέρια μέσα, δυστυχώς. Όταν δεν φτάνουν τα εναέρια μέσα για να κατασβεστεί μία φωτιά, βλέπετε τα αποτελέσματα», λέει χαρακτηριστικά. «Αυτή τη στιγμή συνέβη αυτό ακριβώς το πράγμα όπως και το 2007. Τότε μέσα σε ένα 24ωρο, την 27η Ιουνίου, είχαν ξεσπάσει 106 δασικές πυρκαγιές. Επί τέσσερις ημέρες η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου, όπως και τώρα», αναφέρει.
«Μας αγνόησαν»
Ο καθηγητής επισήμανε ότι η τωρινή κυβέρνηση παρέπεμψε στις καλένδες και αγνόησε τις προτάσεις για την πυροπροστασία που είχε διαπιστώσει η επιτροπή υπό τον καθηγητή Γιόχαν Γκόλνταμερ, η οποία συστάθηκε με εντολή του Αλέξη Τσίπρα μετά την τραγωδία στο Μάτι.
«Προτείναμε να κάνουμε έναν οργανισμό μικρού μεγέθους από εξειδικευμένους ανθρώπους, ο οποίος θα παρακολουθούσε και θα αξιολογούσε βήμα βήμα την κατάσταση», τονίζει ο κ. Ξανθόπουλος. «Έναν τέτοιο μηχανισμό που όλα τα λεφτά δεν θα πηγαίνουν στην καταστολή, ενώ τώρα η πρόληψη είναι ο φτωχός συγγενής.
Η ∆ασική Υπηρεσία πεταμένη, χωρίς προσωπικό και χρήματα. ‘‘Γυμνοί’’ οι δασικοί κράτησαν τις πυρκαγιές για χρόνια σε έλεγχο. Από τότε που το έχει πάρει η πυροσβεστική ζητάει συνεχώς περισσότερα χρήματα και έχουμε περισσότερες καμένες εκτάσεις και καταστροφές. ∆εν είναι παράλογο αυτό», τονίζει ο κ. Ξανθόπουλος, ο οποίος επισημαίνει ότι «θα έχουμε σίγουρα δευτερογενείς επιπτώσεις που έχουν να κάνουν τόσο με τις φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, διάβρωση εδάφους, πλημμύρες), αλλά και με τη διάρρηξη του κοινωνικο-οικονομικού ιστού. Όπως λέει, στη Βόρεια Εύβοια έχει καεί ένα μεγάλο μέρος του παραγωγικού ιστού, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να αντιμετωπίσουν πλέον τεράστια προβλήματα. «Όταν συμβαίνουν τέτοια πράγματα, φεύγει κόσμος από την επαρχία και αναγκαστικά ψάχνει να βρει δουλειά στην Αθήνα. Αυτό συνέβη στην Ηλεία το 2007, η οποία δεν ανέκαμψε ποτέ από αυτό που της συνέβη τότε», υπογραμμίζει.
Γιώργος Μαλλίνης: Πολύ λίγα πράγματα εφαρμόστηκαν στην πράξη
Στην έλλειψη ενός ενιαίου φορέα διαχείρισης των πυρκαγιών στάθηκε και ο Γιώργος Μαλλίνης – επίκουρος καθηγητής ∆ασολογίας και ∆ιαχείρισης Περιβάλλοντος ∆ημοκρίτειου Πανεπιστημίου, ο οποίος επίσης συμμετείχε στην επιτροπή των εμπειρογνωμόνων υπό τον Γερμανό καθηγητή Γιόχαν Γκόλνταμερ. «∆υστυχώς πολύ λίγα πράγματα εφαρμόστηκαν στην πράξη από το πόρισμα της επιτροπής, που είχε γίνει διακομματικά αποδεκτό», τονίζει ο κ. Μαλλίνης. «Κάτι πρέπει να γίνει επιτέλους στη χώρα για να σταματήσουν αυτά τα πράγματα», τονίζει. «Εδώ η πρόληψη είναι σε άλλο φορέα, τη ∆ασική Υπηρεσία, ενώ η καταστολή στην Πυροσβεστική, με αποτέλεσμα όλες οι υπηρεσίες να είναι ασυντόνιστες» καταλήγει ο καθηγητής.
Επιτροπή Γκόλνταμερ
Σύμφωνα με το πόρισμα της επιτροπής, παρατηρείται έλλειψη ενιαίου σχεδιασμού για την πρόληψη και υπάρχουν μεγάλα κενά στη λειτουργία των φορέων που σχετίζονται με την καταστολή των πυρκαγιών. Στην έκθεση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι στην πρόληψη δασικών πυρκαγιών συμμετέχουν 45 συναρμόδιοι φορείς, χωρίς όμως να μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Η ∆ασική Υπηρεσία, που είναι τυπικά επιφορτισμένη με τον συντονιστικό ρόλο στον τομέα της πρόληψης, αδυνατεί να εκτελέσει πλήρως τα καθήκοντά της λόγω νομικού κενού. Στον τομέα της κατάσβεσης η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη, αλλά και εκεί δραστηριοποιούνται 17 φορείς, οι οποίοι υπάγονται σε έξι διαφορετικά υπουργεία και ασκούν 11 διαφορετικές αρμοδιότητες!
Η επιτροπή αναφέρει ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση στις δασικές πυρκαγιές και στις καμένες δασικές εκτάσεις στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ’80 και μετά, φθάνοντας μάλιστα τα 2.700.000 καμένα στρέμματα κατά τη δραματική χρονιά του 2007, περίπου πενταπλάσια του μέσου όρου των τελευταίων σαράντα ετών.
Η αύξηση της ποσότητας της καύσιμης ύλης εξαιτίας της εγκατάλειψης της υπαίθρου, η ελλιπής διαχείριση των δασών λόγω περιορισμού των διαθέσιμων κονδυλίων, αλλά και η άνευ σχεδιασμού οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη πολλών περιοχών συμβάλλουν στην αύξηση του προβλήματος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Φιλόζωοι επιστρέφουν σε γυναίκα που υποχρεώθηκε να εκκενώσει το σπίτι τα τρία της σκυλιά – Συγκινητικό βίντεο
Τελευταίο αντίο στον 38χρονο εθελοντή πυροσβέστη που σκοτώθηκε στην Ιπποκράτειο Πολιτεία προσπαθώντας να σβήσει τη μεγάλη πυρκαγιά (φωτό – βίντεο)
Όπως τονίζεται στο πόρισμα, οι αδυναμίες στο κομμάτι της αποτελεσματικής πρόληψης αποδίδονται, μεταξύ άλλων, «στην έλλειψη ενιαίου και κοινού σχεδιασμού αντιπυρικής προστασίας, στην απουσία εγκεκριμένων και τεκμηριωμένων τοπικών αντιπυρικών σχεδίων, στη δυσκολία να υιοθετηθεί η χρήση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων και επιστημονικών μεθόδων στον επιχειρησιακό σχεδιασμό, στην άναρχη και απρογραμμάτιστη δόμηση δασικών εκτάσεων και τη δημιουργία ζωνών μείξης δασών οικισμών γύρω από μεγάλα αστικά και τουριστικά κέντρα. Οι επιστήμονες επισημαίνουν τη μεγάλη δυσαρμονία των κονδυλίων που διατίθενται για την πρόληψη σε σχέση με τα πολλαπλάσια κονδύλια που δαπανώνται για την καταστολή των πυρκαγιών. Όπως αναφέρουν «τα αυξανόμενα κονδύλια της τελευταίας εικοσαετίας δεν οδήγησαν σε αντίστοιχη αύξηση στην αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του μηχανισμού», ενώ «τα επιμέρους προβλήματα αφορούν τόσο τις δυνάμεις και τα μέσα (επίγεια, εναέρια), όσο και τον τρόπο συνεργασίας των φορέων μεταξύ τους».
Οι εμπειρογνώμονες στην έκθεση τονίζουν ότι υπάρχει έλλειψη «επαγγελματικής» εκπαίδευσης του προσωπικού εμπλεκόμενων φορέων, η οποία συνοδεύεται από υπερβολική εξάρτηση από τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης. Υπογραμμίζουν μάλιστα ότι η Πυροσβεστική εφαρμόζει σε δασικές πυρκαγιές πρακτικές που κανονικά είναι χρήσιμες σε αστικές φωτιές.
Ιωάννης Γήτας: «Εκρηκτικό μείγμα»
«Έχουμε ένα ιδιαίτερο καλοκαίρι το οποίο μοιάζει με το 2007 που είχαμε τις καταστροφές στην Ηλεία και στην Πελοπόννησο. Μόνο που τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα», εκτιμά μιλώντας στην «ΜΠΑΜ» ο κ. Ιωάννης Γήτας, καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου ∆ασικής ∆ιαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του Τμήματος ∆ασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ. «Βρισκόμαστε στον τρίτο καύσωνα, που διαρκεί αρκετές μέρες. Έχει στεγνώσει ήδη η βλάστηση από τους δύο προηγούμενους καύσωνες, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι». Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ, από εβδομάδα ξεκινούν παραδοσιακά τα μελτέμια στο Αιγαίο, το δεύτερο δεκαήμερο του Αυγούστου. «Οπότε ο συνδυασμός ξηρής βλάστησης, ανέμων και διάφορων αστοχιών που συμβαίνουν είτε λόγω εμπρησμών είτε λόγω αμέλειας, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ μεγάλες φωτιές». Ο καθηγητής τόνισε κι αυτός την ανάγκη να δοθεί έμφαση στην πρόληψη περισσότερο από την καταστολή, πράγμα που οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα αποφεύγουν καθώς, όπως λέει, «τα αποτελέσματα δεν είναι άμεσα ορατά».
«Όταν έχουμε λιγότερες πυρκαγιές επειδή έχει γίνει σωστή αποψίλωση, καθαρισμός, όταν υπάρχει εποπτεία και αυστηρή επιτήρηση των δασών, μπορεί να μη φαίνεται τόσο πολύ σε σχέση με την καταστολή των πυρκαγιών», αναφέρει. Όσον αφορά την πυρόσβεση όπως λέει «πολύ κρίσιμα είναι τα πρώτα 15-20 λεπτά από την εκδήλωση της φωτιάς. Θα πρέπει να έχουν διασπαρεί σωστά οι πυροσβεστικές δυνάμεις, να κάνουν περιπολίες και να επεμβαίνουν άμεσα».
Χρήστος Ζερεφός: «Περίεργες πυρκαγιές…»
Ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εκπρόσωπος της χώρας μας για την Κλιματική Αλλαγή θεωρεί τουλάχιστον «περίεργο» το γεγονός της παράλληλης εκδήλωσης δεκάδων πύρινων μετώπων στην Ελλάδα. «Από τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στη χώρα το τελευταίο 24ωρο κάποιες πρέπει να μπήκαν επίτηδες», λέει. Οι αρμόδιες Αρχές διερευνούν ήδη τα αίτια, επισημαίνει. Ο ίδιος σημείωσε ότι υπάρχει η ατομική ευθύνη των πολιτών να καθαρίζουν τις αυλές και τα οικόπεδά τους, όμως σε περιπτώσεις που εκείνοι δεν είναι υπεύθυνοι, όπως για τις μεγάλες μάζες που είχαν εγκαταλειφθεί στους δρόμους, θα πρέπει να στραφούν νομικά κατά των Αρχών με νομικές διαδικασίες. «Ας αρχίσουν οι πολίτες να στρέφονται με δικηγόρους κατά των Αρχών οι οποίες είναι αδιάφορες να περισυλλέξουν σωστά τα ξερά χόρτα από τον Μάιο», τονίζει ο κ. Χρήστος Ζερεφός.
