Η Frontex ξανά στο επίκεντρο έρευνας

27/07/2023 22:22

Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια Emily O’Reilly ξεκίνησε έρευνα σχετικά με το ρόλο της Frontex στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα με στόχο να ρίξει φως στην αντίδραση του οργανισμού διαχείρισης των συνόρων της ΕΕ σε μια σειρά μεγάλων ναυαγίων το 2023.

Η έρευνα που προωθεί η ίδια η O’Reilly, επιδιώκει να διερευνήσει όλα τα έγγραφα σχετικά με το ναυάγιο που συνέβη κοντά στις ακτές της Πύλου στις 14 Ιουνίου, όπου έχασαν τη ζωή τους περίπου 500 άνθρωποι, καθώς και μια σειρά άλλων ναυαγίων, μεταξύ των οποίων ένα στα τέλη Φεβρουαρίου στο Cutro κοντά στη νότια Ιταλία και ένα άλλο στις αρχές του 2023 κοντά στην πόλη Sfax της Τυνησίας.

Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και «εξουσιοδοτείται να δέχεται καταγγελίες» από πολίτη της ΕΕ ή κάτοικο της ΕΕ – ή να ξεκινάει δική του έρευνα, όπως στην περίπτωση της Frontex – «σχετικά με περιπτώσεις κακοδιοίκησης στις δραστηριότητες των θεσμικών οργάνων, οργανισμών, υπηρεσιών ή φορέων της Ένωσης, με εξαίρεση το Δικαστήριο της ΕΕ που ενεργεί στο πλαίσιο του δικαστικού του ρόλου».

Εάν ο Διαμεσολαβητής διαπιστώσει αποδείξεις κακοδιοίκησης, οφείλει να κοινοποιήσει το θέμα στον εμπλεκόμενο φορέα, «ο οποίος έχει προθεσμία τριών μηνών να τον ενημερώσει για τις απόψεις του».

Τα πορίσματά του, ωστόσο, δεν είναι νομικά δεσμευτικά.

Στο πλαίσιο της έρευνας για την Frontex, η O’Reilly ζήτησε λεπτομέρειες σχετικά με το «πώς οι πληροφορίες για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης ανταλλάσσονται μεταξύ της Frontex και των εθνικών αρχών και αν η Frontex έχει λόγο για τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται ή υλοποιούνται αυτές οι επιχειρήσεις».

Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex Hans Leijtens δήλωσε δημοσίως ότι θα αποδεχτεί την έρευνα και ότι «θα συνεργαστεί με πλήρη διαφάνεια».

Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η απόφαση για το αν θα ξεκινήσει μια επιχείρηση διάσωσης βρίσκεται στα χέρια των εθνικών κυβερνήσεων.

Ωστόσο, η Frontex διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναχαίτιση σκαφών στη θάλασσα. Κατά τη διάρκεια της περιπολίας μοιράζεται βίντεο σε πραγματικό χρόνο, πληροφορίες και ανάλυση του υλικού με τα κράτη μέλη.

Για κάθε εθνική επιχείρηση, οι εκπρόσωποι των χωρών της ΕΕ βρίσκονται στο λεγόμενο «ευρωπαϊκό παρατηρητήριο» στην έδρα της Frontex στη Βαρσοβία, ενώ λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις αναχαιτίσεις. Οι πληροφορίες αυτές κοινοποιούνται φυσικά στα ίδια τα κράτη μέλη.

Σε επιστολή της προς τον διευθυντή της Frontex, η O’Reilly ρώτησε σε ποιο βαθμό η Frontex δραστηριοποιείται σε επιχειρήσεις SAR, πώς το γραφείο θεμελιωδών δικαιωμάτων «παρακολουθεί, βοηθά και συμβουλεύει» όλες τις δραστηριότητες, πώς χρησιμοποιούνται οι κάμερες στα σκάφη στις κοινές επιχειρήσεις και πώς διαχειρίζεται την επικοινωνία με τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη θάλασσα.

Το σκάφος Ocean Viking της ΜΚΟ «SOS Méditerranée» δήλωσε στη EURACTIV ότι υπάρχει γενική έλλειψη συντονισμού στη θάλασσα κατά την αντιμετώπιση των επιχειρήσεων SAR, λόγω της έλλειψης ανταλλαγής πληροφοριών και του ενεργού ρόλου της λιβυκής ακτοφυλακής στην αναχαίτιση των μεταναστών και την επιστροφή τους στη Λιβύη, η οποία δεν έχει χαρακτηριστεί ως τόπος ασφαλείας.

Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης ολοκληρώνονται όταν οι επιζώντες αποβιβαστούν σε ασφαλή τόπο.

Η ετήσια έκθεση του 2022 που δημοσιεύθηκε από το Συμβουλευτικό Τμήμα της Frontex, διαπίστωσε ότι το 50% των αναχαιτίσεων της Frontex κατέληξαν σε παράνομες επιστροφές στη Λιβύη.

Πηγή: EURACTIV