Η κατάργηση του Σένγκεν από τη Γερμανία απειλεί ολόκληρο το ευρωπαϊκό εγχείρημα

13/09/2024 15:00

Tα ακροδεξιά κόμματα σε όλη την Ευρώπη ονειρεύονταν να δουν τις χώρες τους να αποχωρούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στη Γαλλία, κάλεσαν για ένα Frexit, στη Γερμανία, ήταν το Dexit.
Αλλά πρόσφατα αυτές οι φωνές έχουν καταλαγιάσει. Ο λόγος δεν είναι ότι τα ακροδεξιά κόμματα έχουν ερωτευτεί την ΕΕ, αλλά αντιθέτως καταλαβαίνουν τώρα ότι αντί να εγκαταλείψουν, μπορούν να αναδιαμορφώσουν την ΕΕ σε μια ομάδα «ισχυρών» εθνικών κρατών που το καθένα θα θεσπίσει τη δική του δεξιά κατά της μετανάστευσης ημερήσια διάταξη.
Όπως παρατήρησε εξάλλου πρόσφατα ο Τζορντάν Μπαρντελά, πρόεδρος του ακροδεξιού κόμματος στη Γαλλία, εξηγώντας γιατί το κόμμα του δεν ζητούσε πλέον να εγκαταλείψει τη Γαλλία από την ΕΕ: «Δεν φεύγεις από το τραπέζι όταν κερδίζεις το παιχνίδι».
Το ότι επιτρέπεται στην ακροδεξιά να «κερδίσει το παιχνίδι» είναι απολύτως σαφές στη Γερμανία, όπου ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει ανακοινώσει συστηματικούς ελέγχους στα σύνορα, οι οποίοι θα τεθούν σε ισχύ στις 16 Σεπτεμβρίου.
Οι αυστηρότεροι έλεγχοι και στα εννέα χερσαία σύνορα της Γερμανίας είναι μια προσπάθεια της κυβέρνησης να περιορίσει τη μετανάστευση εμποδίζοντας άτομα, ειδικά αιτούντες άσυλο που έχουν ήδη διασχίσει άλλα κράτη της ΕΕ, να εισέλθουν στη Γερμανία.
Αυτό ανοίγει το δρόμο για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με φυλετικό προφίλ. Το Συμβούλιο Μετανάστευσης της Γερμανίας προειδοποιεί ότι το σχέδιο κινδυνεύει να παραβιάσει τη νομοθεσία της ΕΕ.
Οι συνοριακοί έλεγχοι ανακοινώθηκαν εν μέσω πυρετωδών συζητήσεων σχετικά με αυτό που ο ηγέτης της συντηρητικής αντιπολίτευσης, Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) χαρακτήρισε ως «εθνική έκτακτη ανάγκη», αφού κατηγορήθηκε ένας Σύρος αιτών άσυλο που, σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ για το άσυλο, έπρεπε να είχε επιστρέψει από τη Γερμανία στη Βουλγαρία, για το μακελειό στο Σόλινγκεν.
Το γεγονός αυτό συνδυασμένο με την εκλογική επιτυχία του ακροδεξιού, αντιμεταναστευτικού Alternative für Deutschland (AfD) στη Θουριγγία και τη Σαξονία την 1η Σεπτεμβρίου, επανέφερε τη συζήτηση για την μετανάστευση ξανά εκρηκτική στη Γερμανία.
Η γερμανική κυβέρνηση βρίσκεται σε επικίνδυνο μονοπάτι. Η χώρα κατέχει κεντρική θέση στην ΕΕ και είναι η μεγαλύτερη οικονομία της, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό το σχέδιο, το οποίο έρχεται σε αντίθεση με ένα από τα κεντρικά δόγματα της ΕΕ, απειλεί να υπονομεύσει το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Ακρογωνιαίος λίθος αυτού της συνθήκης του Σένγκεν ήταν η φιλοδοξία να εξαφανιστούν τα εθνικά σύνορα με τη δημιουργία του χώρου Σένγκεν χωρίς διαβατήρια, ο οποίος περιλαμβάνει πλέον 25 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.
Ήταν ένας από τους λόγους μάλιστα για τους οποίους η ΕΕ έλαβε το Νόμπελ Ειρήνης το 2012 – αν και ακόμη και τότε, χιλιάδες μετανάστες πέθαιναν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ κάθε χρόνο. Ήταν η εποχή, που ένας από τους εκπροσώπους της ένωσης δήλωνε: «Τα τελευταία 60 χρόνια, το ευρωπαϊκό εγχείρημα έδειξε ότι είναι δυνατό για λαούς και έθνη να ενωθούν πέρα από τα σύνορα. Ότι είναι δυνατό να ξεπεραστούν οι διαφορές μεταξύ «αυτοί» και «εμείς».
Δεν είναι περίεργο που ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, επέκρινε δημόσια το μονομερές σχέδιο της Γερμανίας ως συστηματική αναστολή του Σένγκεν και παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου. Η Αυστρία έχει επίσης δηλώσει ότι δεν είναι έτοιμη να δεχτεί μετανάστες που επιστρέφουν από τα σύνορα με τη Γερμανία και πολλές άλλες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος η οποία έχει και το μεγαλύτερο πρόβλημα με την μετανάστευση βρίσκονται αντίθετες με την απόφαση αυτή της Γερμανικής Κυβέρνησης.

Ο γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς , υποστήριξε την Τετάρτη ότι η κυβέρνηση είχε ήδη «επιτύχει μια μεγάλη ανάκαμψη στη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης». Αλλά το σχέδιο του Σολτς κινδυνεύει να προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση σε ολόκληρη την Ευρώπη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποκάλυψη της ίδιας της «μεταεθνικής» ιδέας.

Στην Ολλανδία, ο Γκερτ Βίλντερς, ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος Ελευθερία, το οποίο συμμετέχει στην κυβέρνηση, έχει ήδη δηλώσει πως «Αν η Γερμανία μπορεί να το κάνει, γιατί να μην το κάνουμε κι εμείς;», προσθέτοντας: «Σε ό,τι με αφορά, όσο πιο γρήγορα τόσο το καλύτερο».
Αλλά και όλα τα κόμματα της άκρας δεξιάς πανηγυρίζουν. Υποχωρώντας στο αντιμεταναστευτικό αίσθημα, τα υποτιθέμενα «κεντρώα» πολιτικά κόμματα εφαρμόζουν τις αρχές της ακροδεξιάς και νομιμοποιούν το όραμά της για μια Ευρώπη με κλειστά σύνορα. Δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι ο αυταρχικός ηγέτης της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, συνεχάρη τον Σολτς, γράφοντας στο Twitter: «@Bundeskanzler, καλωσόρισες στο κλαμπ! #StopMigration.”

Οι γερμανικές στατιστικές ασύλου δείχνουν ότι ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου μειώνεται ωστόσο, τα τρία κόμματα του κυβερνώντος συνασπισμού θέλουν να ανακτήσουν την χαμένη εκλογική υποστήριξη, ενώνοντας την ακροδεξιά και κεντροδεξιά. Τόσο το AfD όσο και το CDU πιέζουν επιθετικά για κατασταλτικές μεταναστευτικές πολιτικές.

Η πεποίθηση της γερμανικής κυβέρνησης ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τη μετανάστευση και να ανακτήσει την χαμένη εκλογική της υποστήριξη ενισχύοντας τους συνοριακούς ελέγχους είναι λανθασμένη. Η αλήθεια είναι ότι η μετανάστευση θα συνεχιστεί σε έναν κόσμο που αδυνατεί να αντιμετωπίσει τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις χώρες τους: πόλεμοι και συγκρούσεις, πολιτικές διώξεις και καταπίεση, η κλιματική καταστροφή και μη βιώσιμες μορφές εκμετάλλευσης των πόρων.

Εκτός όμως από την εξάπλωση του ρατσισμού στην κοινωνία και την υπονόμευση των δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων, η γερμανική κυβέρνηση κινδυνεύει να θέσει και την ίδια την ΕΕ σε κίνδυνο καταργώντας την ιδέα μιας πολιτικής κοινότητας που κατοχυρώνει το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία πέρα από τα σύνορα. Όλο αυτό το ευρωπαϊκό κεκτημένο καταρρέει μπροστά στα μάτια μας. Και δεν φταίνε οι μετανάστες.

Ν.Β.