Οικονομία: Αρμαγεδδώνας στην μετά κορωνοϊό εποχή

Ζητείται επειγόντως εμβόλιο, όχι μόνο για τον κορωνοϊό, αλλά και για την οικονομία, που μέρα με την ημέρα βλέπει τις προοπτικές της να σκοτεινιάζουν, με τους μισθούς να μηδενίζονται ή να μειώνονται τις επιχειρήσεις να κλείνουν και το κράτος να επιχειρεί σπασμωδικά να αντιμετωπίσει πρωτόγνωρες επιπτώσεις, σε μια συγκυρία που μεταβάλει τα χαρακτηριστικά της από στιγμή σε στιγμή.

Του Κώστα Δημητρίου

Σκοτεινή και ερεβώδης μοιάζει η επόμενη ημέρα και τούτο παρά τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί μέχρι τώρα, αλλά και εκείνα που θα ανακοινωθούν στο εξής.

Η κυβερνητική προσπάθεια όπως και των άλλων κυβερνήσεων στο εξωτερικό, επικεντρώνεται στο να συνεχίσουν οι πολίτες να έχουν εισοδήματα και ταυτόχρονα να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις που είδαν ξαφνικά τους τζίρους τους να βουλιάζουν.

Ο πρώην διοικητής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι με άρθρο του στους Financial Times, έκανε λόγο για δυναμικές παρεμβάσεις των κρατών, με παροχή ρευστότητας προς όλες τις κατευθύνσεις, που μοιραία θα οδηγήσει σε αύξηση του χρέους αλλά και της ανεργίας.

Ο ίδιος εξηγώντας ότι στην ουσία πρόκειται περί πολέμου, προτείνει διαγραφές ιδιωτικών χρεών.

Μόλις προχθές ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, έκανε λόγο για μείωση αμοιβών κατά 50% (Για το Δημόσιο πάντως ανοιχτό είναι το θέμα να υπάρξουν μειώσεις στους μισθούς. Ο Χρ. Σταικούρας δήλωσε πως: «με τα σημερινά δεδομένα, δεν έχουμε κάτι να ανακοινώσουμε». Επίσης ο ίδιος προανήγγειλε ότι σύντομα θα αρχίσουν να δίνονται επιταγές των 600 ευρώ εν είδη επιδομάτων σε γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς και άλλους ελεύθερους επαγγελματίες. Το συνολικό ύψος του προγράμματος ανέρχεται σε 180 εκατ.) αλλά και για αύξηση της ανεργίας, η οποία μοιραία έρχεται λόγω της καταλυτικής επίδρασης του κορωνοϊού στην αλυσίδα παραγωγής και κατανάλωσης.

Βέβαια, να σημειώσουμε εδώ ότι αυξημένη ανεργία καταγράφουν τα στοιχεία του ΟΑΕΔ από τον Δεκέμβριο του 2019. Οι άνεργοι, με βάση τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, στο τέλος του 2019 ανέρχονταν στο 1.120.000, εκ των οποίων μόνο γύρω στις 110.000 παίρνουν επίδομα. Για τους υπόλοιπους (μακροχρόνια ανέργους κατά βάση) μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει καμία πρόβλεψη για κάποιου είδους ενίσχυση.

Μέχρι τώρα η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει μέτρα της τάξης των 10 δισ. ευρώ, τόσο με άμεσες ενισχύσεις όσο και με απαλείψεις φόρων ή ασφαλιστικών εισφορών.

Η προοπτική είναι το ποσό που θα πέσει στην οικονομία αν κάποια στιγμή να κινηθεί μεταξύ 20 και 25 δισ., προκειμένου να υπάρξουν αξιώσεις για να μην βουλιάξει σε βαθιά ύφεση η οικονομία, η οποία εφόσον καταγραφεί θα διατηρηθεί και τα επόμενα χρόνια.

Οι εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ότι το ΑΕΠ το 2020 θα καταγράψει μείωση, γεγονός το οποίο θα αυξήσει το δημόσιο χρέος της χώρας.

O υπ. Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, είπε ότι η μείωση μπορεί να φθάσει και στο -3%. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι υπάρχουν τρεις αστάθμητοι παράγοντες : το πόσο θα διαρκέσουν τα αναγκαστικά μέτρα σε αυτή τη φάση, το ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στον τουρισμό και το αν θα υπάρξει επανάληψη του φαινομένου από το φθινόπωρο. Ανάσα για την οικονομία είναι ότι μπορεί και η Ελλάδα τα απολαύσει τα καλά της συμμετοχής στη ρευστότητα που παρέχει η ΕΚΤ.

Η εξέλιξη αυτή παρέχει θεωρητικά μια ασπίδα, που δεν θα βοηθήσει όμως σημαντικά, καθώς η χώρα ήδη βλέπει τις αποδόσεις των ομολόγων της να αυξάνονται, γεγονός που σημαίνει ότι εφεξής αυξάνεται και το κόστος του δανεισμού της.

Θετικό στοιχείο είναι η κατάργηση για το 2020 της υποχρέωσης της χώρας για πλεόνασμα 3,5%, που σημαίνει ότι πόροι θα μπορέσουν να κατευθυνθούν στην ανασύνταξη της οικονομίας.

Αυτό σημαίνει ότι εφέτος θα επιβαρυνθεί το έλλειμμα με τα μέτρα που θα ληφθούν, αλλά του χρόνου αυτό το έλλειμμα θα γίνει πλεόνασμα. Προϋπόθεση είναι βέβαια να έχει μικρή διάρκεια η υγειονομική κρίση που πλήττει το σύνολο των χωρών της Ευρώπης.

Στην υπόθεση αυτή υπάρχει ένας πολύ κρίσιμος κρίκος που σχετίζεται με το αύριο των εμπορικών τραπεζών στη χώρα. Η απειλή για μια νέα γενιά «κόκκινων» δανείων, τρομάζει τα πιστωτικά ιδρύματα, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση, το μέλλον φαντάζει αβέβαιο και τραγικό. Χωρίς τράπεζες ανάπτυξη της οικονομίας δεν υπάρχει και ειδικότερα χωρίς υγιείς τράπεζες, οι οποίες θα μπορούν να δίνουν δάνεια.

Οι ελληνικές εμπορικές τράπεζες μετά από 10 χρόνια μνημονίων, άρχισαν σταδιακά να εξέρχονται της απομόνωσης, μέσω της έκδοσης ομολόγων, βελτιώνοντας τα επίπεδα ρευστότητά τους.

Την πορεία αυτή διέκοψε η επέλαση του κορωνοϊού που ξαναθέτει πίσω σε νέα αφετηρία τα πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία εφόσον συνεχίσει η σημερινή κατάσταση επί μακρόν, θα χρειαστούν χωρίς καμία αμφιβολία κρατική στήριξη, όπως έγινε και στο παρελθόν μετά τη χρεωκοπία της χώρας!

Φορολογικές παρεµβάσεις

Στο μεταξύ, φορολογικές παρεμβάσεις που θα δώσουν ανάσα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά περιλαμβάνονται στο «κυλιόμενο» πακέτο μέτρων της κυβέρνησης και θα ενεργοποιηθούν ανάλογα με την ένταση και την έκταση των ζημιών στην οικονομία από την εξάπλωση του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στην ατζέντα του οικονομικού επιτελείου βρίσκονται μεταξύ άλλων το ψαλίδισμα του ορίου για την αξία των ηλεκτρονικών αποδείξεων των φορολογούμενων, η επιτάχυνση της μείωσης του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις και πρόσθετες εκπτώσεις.

Ειδικότερα:

1. Τα σενάρια για τη μείωση του ορίου των ηλεκτρονικών συναλλαγών λόγω του περιορισμού των μετακινήσεων, της αναστολής λειτουργίας επιχειρήσεων και της συρρίκνωσης της κατανάλωσης και για να μην κινδυνεύσουν οι φορολογούμενοι να πληρώσουν πέναλτι 22% επί του ποσού που υπολείπεται από το απαιτούμενο είναι τρία: το πρώτο προβλέπει το κατέβασμα του πήχη για την αξία των αποδείξεων με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής από το 30% επί του συνολικού πραγματικού εισοδήματος στο 20%.Το δεύτερο, να ψαλιδιστεί το όριο στο 15% και το τρίτο να επανέλθει το παλαιό σύστημα που ίσχυσε για τα εισοδήματα του 2019 και σύμφωνα με το οποίο το όριο των αποδείξεων ήταν κλιμακωτό με συντελεστές 10%-15% και 20% ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος. Έτσι, για εισόδημα 15.000 ευρώ με το ισχύον σύστημα η αξία των αποδείξεων που πρέπει να συγκεντρώσει ο φορολογούμενος ανέρχεται σε 4.500 ευρώ.

   Αν το όριο πέσει στο 15%, το απαιτούμενο ποσό μειώνεται στα 2.250 ευρώ, ενώ αν επανέλθει το παλαιό καθεστώς το όριο διαμορφώνεται στα 1.750 ευρώ. Με τη μείωση του ορίου αποσοβείται ο κίνδυνος χιλιάδες φορολογούμενοι που έχουν περιορίσει εκ των πραγμάτων τα έξοδά τους να επιβαρυνθούν με έξτρα φόρο στις δηλώσεις που θα υποβάλλουν το επόμενο έτος.

   Επισημαίνεται ότι, αν σε κάποιο φορολογούμενο λείπουν αποδείξεις 1.000 ευρώ, θα κληθεί να πληρώσει επιπλέον φόρο 220 ευρώ. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του υπουργού Οικονομικών ότι θα συνεκτιμηθεί με την πάροδο του χρόνου και τα δεδομένα από τον όγκο των ηλεκτρονικών συναλλαγών, αν θα υπάρξει τροποποίηση στο όριο για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές που απαιτούνται ανά φορολογούμενο, ώστε να μην τους επιβληθεί πρόστιμο.

2. Με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, πέραν των μέτρων στήριξης με έκτακτες χρηματοδοτήσεις, άτοκα δάνεια και αναστολές πληρωμής φόρων, εισφορών και δόσεων τραπεζικών δανείων, εξετάζεται να έρθει μπροστά χρονικά η μείωση του φορολογικού συντελεστή από το 24% στο 20% και να ισχύσει από φέτος.Όπως επισημαίνουν αρμόδιοι παράγοντες, το μέτρο αποτελεί «χρυσή εφεδρεία» και θα ενεργοποιηθεί σε περίπτωση που η κρίση προσλάβει ραγδαίες διαστάσεις και στερέψουν οι πόροι για τη χρηματοδότηση των δαπανών στήριξης. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, με βάση τα σημερινά δεδομένα τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου φθάνουν έως τον Ιούνιο, χωρίς βέβαια να πειραχτεί το «μαξιλάρι» των διαθεσίμων.
3. Υπάρχει πρόταση να θεσπιστούν έκτακτες φοροελαφρύνσεις στις επιχειρήσεις, όπως ευνοϊκότερο καθεστώς για αποσβέσεις πάγιων στοιχείων και πρόσθετες εκπτώσεις φόρου για λειτουργικές και μισθολογικές δαπάνες την περίοδο της κρίσης καθώς και για επενδυτικά προγράμματα.Επίσης, προωθείται η αναστολή εξόφλησης επιταγών, οι οποίες θα έπρεπε να καλυφθούν την τρέχουσα περίοδο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που δεν θα ξεπερνά τους τρεις μήνες, σε αυτή τουλάχιστον τη φάση.

Στήριξη και στους συνεπείς

Tην ίδια ώρα, σύμφωνα με τα νέα μέτρα της κυβέρνησης για στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, όσοι εκπληρώσουν εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις τους και είναι μέσα στη λίστα με τους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) που πλήττονται από την πανδημική κρίση θα έχουν έκπτωση 25% στις ασφαλιστικές και φορολογικές τους υποχρεώσεις (εκτός του ΦΠΑ).

Αναλυτικότερα:

Οι εργαζόμενοι θα έχουν έκπτωση 25% επί των βεβαιωμένων οφειλών ΔΟΥ και των δόσεων ρυθμίσεων βεβαιωμένων φορολογικών οφειλών, εφόσον τις καταβάλλουν στην προβλεπόμενη ημερομηνία.

Οι επαγγελματίες θα έχουν μείωση κατά 25% των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης περιόδου απασχόλησης Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2020, εφόσον τις εξοφλήσουν εμπρόθεσμα.

Στις επιχειρήσεις παρέχεται έκπτωση 25% επί των βεβαιωμένων οφειλών ΔΟΥ, των δόσεων ρυθμίσεων βεβαιωμένων οφειλών (εκτός ΦΠΑ), σε περίπτωση που καταβληθούν κανονικά.

Όσον αφορά στις κατηγορίες των ελευθέρων επαγγελματιών, που δικαιούνται τα 800 ευρώ, αρμόδιες πηγές διευκρινίζουν τα εξής:

• Οι οικονομολόγοι, λογιστές, μηχανικοί, δικηγόροι, ιατροί, εκπαιδευτικοί και ερευνητές δεν μπορούν να πάρουν το επίδομα των 800 ευρώ, παρά μόνο το προσωπικό τους.
• Οι ελεύθεροι επαγγελματίες που απασχολούν μέχρι 5 εργαζόμενους μπορούν να πάρουν οι ίδιοι τα 800 ευρώ, καθώς και οι εργαζόμενοι τους εφόσον έχει ανασταλεί η σύμβαση εργασίας τους.
• Οι ελεύθεροι επαγγελματίες με «μπλοκάκι» θεωρούνται αυταπασχολούμενοι και μπορούν να πάρουν τα 800 ευρώ.

«Κόκκινα» δάνεια

Ο κορωνοϊός πάγωσε όλες τις εξελίξεις αναφορικά με τα «κόκκινα» δάνεια. H απελευθέρωση των πλειστηριασμών που είχε εξαγγελθεί μετά την 1η Απριλίου πάει κυριολεκτικά περίπατο, καθώς οι συνθήκες έχουν αλλάξει άρδην προς το δραματικό.

Ο στόχος να πληρώσουν οι «κακοπληρωτές» που ήταν κυρίαρχος στην προ του κορωνοϊού εποχή δεν αλλάζει, αλλά σε κάθε περίπτωση μετατίθεται χρονικά και κυρίως με πολύ ρευστά όρια, καθώς κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το τέλος της ιστορίας αυτής και κυρίως τις πληγές που θα έχει αφήσει στο σώμα της οικονομίας.

Τραπεζικά στελέχη αναφέρουν ότι το να πάει πίσω ακόμα και ένα εξάμηνο η υπόθεση με τους πλειστηριασμούς δεν σημαίνει τίποτα, καθώς ακόμα και τότε μπορούν τα πράγματα να μπούνε σε σειρά, αρκεί να τεθεί ξανά σε κίνηση η οικονομία.

Τη δυνατότητα να προχωρούν σε αναδιαρθρώσεις δανείων συνεπών επιχειρήσεων, που πλήττονται από την πανδημία, χωρίς να τα ταξινομούν στα δάνεια αμφίβολης είσπραξης, έχουν οι τράπεζες μετά τις διευκρινίσεις που χορήγησε η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών.

Μεταξύ των πρώτων μέτρων, που ανακοίνωσαν Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) και Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority – EBA), συμπεριλαμβανόταν η παροχή ευελιξίας στο υφιστάμενο πλαίσιο κανόνων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Οι ανακοινώσεις ανέφεραν ότι η χαλάρωση επέρχεται, χωρίς να επηρεάζεται η εφαρμογή από τις τράπεζες αξιόπιστων πιστοληπτικών κριτηρίων και κατάλληλων πολιτικών για την αναγνώριση και κάλυψη των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Μετά τη χαλάρωση του πλαισίου, οι εγχώριες τράπεζες ανακοίνωσαν αναστολή καταβολής δόσεων κεφαλαίου μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου για επιχειρήσεις κλάδων (μεταφορές, τουρισμός, εμπόριο, εστίαση, ψυχαγωγία κ.ά.), που πλήττονται άμεσα από την κρίση.

Ακολούθησε η παροχή διευκολύνσεων στην πληρωμή δόσεων ενήμερων δανείων για νοικοκυριά που αποδεδειγμένα πλήττονται από την κρίση.

Οι παραπάνω διευκολύνσεις αναστολής καταβολής δόσεων δεν θα οδηγήσουν σε αύξηση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures – NPEs) ή στην αύξηση των προβλέψεων για αναμενόμενες ζημιές πιστωτικού κινδύνου (IFRS 9), εφόσον πληρούνται κάποια βασικά κριτήρια.

Τουρισµός

Δραματικές προβλέπονται οι επιπτώσεις στον τουρισμό, τουλάχιστον τον εισαγόμενο. Ηδη οι ακυρώσεις στα ξενοδοχεία πέφτουν βροχή και η τουριστική σεζόν μεταφέρεται καταρχήν για τον Ιούνιο και μετά.

Τα σενάρια είναι εφιαλτικά, αλλά οι ελπίδες προς ώρας παραμένουν ισχυρές. Ταυτόχρονα, όμως οι ξενοδόχοι κάνουν σχέδια ακόμα και να μην ανοίξουν εφέτος, ανάλογα με την εξέλιξη της επιδημίας και τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών.

Ξενοδοχειακοί όμιλοι της Κρήτης εξετάζουν το ενδεχόμενο λειτουργίας για περίοδο 2-2,5 μηνών ή και να λειτουργήσουν μόνο ένα από τα ξενοδοχεία τους φέτος.

Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, οι τράπεζες φέρονται να διευκολύνουν τη μετάθεση κάλυψης των επιταγών με τη σύμφωνη γνώμη των προμηθευτών των ξενοδόχων, στο πλαίσιο συμφωνιών κυρίων και με δεσμευτικά έγγραφα στα οποία αποτυπώνονται οι απαιτήσεις.

Τα καλά και τα κακά νέα

Τα κακά νέα:

• Θα µειωθούν κατά το ήµισυ οι µισθοί
• Θα εκτιναχθεί η ανεργία
• Θα πέσει 3% το ΑΕΠ αυξάνοντας το χρέος

Τα καλά νέα:

• Υπό κατάργηση το πέναλτι 22% στις ηλεκτρονικές συναλλαγές
• Έκπτωση 25% επί των οφειλών στις ∆ΟΥ για τους συνεπείς
• Στο 20% (από 24%) ο φορολογικός συντελεστής για εταιρείες

*Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί