PLUS
Δεν προκύπτουν ενδείξεις για φαινόμενα αισχροκέρδειας στο δίκτυο διακίνησης και εμπορίας της βενζίνης, σύμφωνα με έρευνα του υπουργείου Οικονομίας για την πορεία των τιμών των υγρών καυσίμων το διάστημα από 01/07/2015 έως 31/12/2015.
Το ίδιο διάστημα, οι τιμές διυλιστηρίων μειώθηκαν κατά 16,40 λεπτά του ευρώ (-32,87%). Επίσης, οι μεσοσταθμικές πανελλαδικές τιμές πώλησης των εταιρειών εμπορίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων, σημείωσαν πτώση κατά 14,09%, ενώ οι μέσες τιμές λιανικές πώλησης στα πρατήρια μειώθηκαν κατά 13,16%.
Στην ανακοίνωση του υπουργείου σημειώνεται ακόμη ότι η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου μετρίασε στην ευρωπαϊκή αγορά τη μείωση που παρατηρήθηκε στις διεθνείς τιμές του αργού.
Η μελέτη
Προκειμένου να μην δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις και απλοϊκές συσχετίσεις των διεθνών τιμών αργού πετρελαίου με την τιμή διάθεσης της βενζίνης, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομίας, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή παραθέτει τα κύρια σημεία έρευνας που διενεργήθηκε με βάση τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων (www.fuelprices.gr) και διατυπώνει τα συμπεράσματα που προκύπτουν. Τα στοιχεία της έρευνας αναφέρονται στην απλή αμόλυβδη βενζίνη 95 οκτανίων και για το διάστημα από 01/07/2015 έως 31/12/2015.
Πρώτη ύλη
Η τιμή του αργού πετρελαίου αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης διεθνών χρηματιστηρίων. Το αργό πετρέλαιο τύπου Brent, χρησιμοποιείται συνήθως ως σημείο αναφοράς, διεθνώς, για την τιμολόγηση και άλλων τύπων αργού. Σύμφωνα με στοιχεία του ηλεκτρονικού διηπειρωτικού χρηματιστηρίου (ICE), ο χρηματιστηριακός δείκτης του αργού πετρελαίου τύπου Brent υποχώρησε κατά 41,41% κατά το τελευταίο εξάμηνο του 2015, ενώ οι πτωτικές τάσεις συνεχίστηκαν, με αποτέλεσμα στις 19/1/2016 η τιμή εκκαθάρισης να έχει πέσει αρκετά κάτω από τα 30 δολάρια (USD) το βαρέλι και, συγκεκριμένα, στα 28,71 δολάρια.
Η κατακόρυφη αυτή πτώση στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου αποδίδεται στους θεμελιώδεις κανόνες της αγοράς και, συγκεκριμένα, στην υποχώρηση της ζήτησης ως αποτέλεσμα της επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας και των ανησυχιών για την παγκόσμια ανάπτυξη, καθώς και στην αύξηση της προσφοράς, λόγω άρσης των διεθνών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, απροθυμίας της Σαουδικής Αραβίας να περικόψει την παραγωγή και άλλων επιμέρους παραμέτρων.
Η τιμή του αργού πετρελαίου διαπραγματεύεται σε δολάριο Αμερικής. Επομένως, οι τιμές αργού πετρελαίου που προμηθεύονται τα διυλιστήρια στην Ελλάδα, επηρεάζονται και από την ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου. Η τάση ενίσχυσης του δολαρίου έναντι του ευρώ, που επικράτησε κατά την εξεταζόμενη περίοδο (περίπου 2%), μετρίασε στην ευρωπαϊκή αγορά τη μείωση που παρατηρήθηκε στις διεθνείς τιμές του αργού.
Επεξεργασία-Διανομή-Λιανική Πώληση
Στην Ελλάδα, το αργό πετρέλαιο επεξεργάζεται στα διυλιστήρια των ΕΛ.ΠΕ. και της Motor Oil, οι οποίες αποστέλλουν καθημερινά στο Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων τις τιμές πώλησής τους (ex-factory), αλλά και τις διεθνείς τιμές platts των τελικών προϊόντων πετρελαιοειδών ανατολικής μεσογείου (HCIFMED). Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, για την απλή αμόλυβδη βενζίνη, οι τιμές platts, σε Euro/λτ μειώθηκαν κατά 35,32%, ενώ οι μέσες σταθμικές ex-factory τιμές (προ τελών και φόρων, συμπεριλαμβανομένων εξόδων (φορτωτικά) μειώθηκαν κατά 32,87%.
Περαιτέρω, οι τιμές των τελικών προϊόντων πετρελαιοειδών επιβαρύνονται με διαφόρων ειδών φόρους και τέλη, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι ανελαστικοί, δηλαδή δεν υπολογίζονται με βάση την τιμή, αλλά με βάση την πωλούμενη ποσότητα. Συγκεκριμένα, η τιμή της απλής αμόλυβδης βενζίνης επιβαρύνεται με:
- Ανταποδοτικό τέλος ΡΑΕ: 0,21 ευρώ ανά 1.000 λίτρα (σταθερό)
- Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ): 670 ευρώ ανά κυβικό μέτρο (σταθερό)
- Εισφορά ειδικού λογ/σμού Πετρελαιοειδών: 1,2% επί της τιμής διυλιστηρίου (μεταβλητό)
- Ειδικό Τέλος Δικαιωμάτων Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών (ΔΕΤΕ): 0,5% της αξίας του αθροίσματος της τιμής διυλιστηρίου και του ΕΦΚ (ημι-μεταβλητό)
- Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ): 23% επί του συνόλου της τιμής διυλιστηρίου, των μικτών ονομαστικών περιθωρίων κέρδους και των ανωτέρω φορολογικών επιβαρύνσεων (ημί-μεταβλητό).
Τέλος, τα έξοδα λειτουργίας και τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών εμπορίας και των πρατηρίων λιανικής πώλησης προστίθενται στα ανωτέρω και, έτσι, διαμορφώνεται η τελική τιμή λιανικής πώλησης.
Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, οι μεσοσταθμικές πανελλαδικές τιμές πώλησης των εταιρειών εμπορίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων, σημείωσαν πτώση κατά 14,09% (1,526 σε 1,311 ευρώ/λίτρο), ενώ οι μέσες τιμές λιανικές πώλησης στα πρατήρια μειώθηκαν κατά 13,16% (από 1,581 σε 1,373 ευρώ/λίτρο)
Συμπερασματικά:
– Κατά τη διάρκεια της υπό εξέταση περιόδου, οι τιμές διυλιστηρίων αποτελούν κατά μέσο όρο το 27% των λιανικών τιμών πώλησης, οι σταθερές επιβαρύνσεις το 57%, οι μεταβλητές το 8,5%, ενώ τα έξοδα λειτουργίας και η κερδοφορία των εταιρειών εμπορίας και των πρατηρίων το 7,5% κατά την εξεταζόμενη περίοδο. Συνεπώς, η μεταβολή των ex-factory τιμών των διυλιστηρίων επηρεάζει κατά 30% περίπου την τελική τιμή πώλησης της βενζίνης στον καταναλωτή.
– Οι συνολικές επιβαρύνσεις ανέρχονται σε 0,93 έως 0,98 ευρώ ανά λίτρο κάτι που θέτει «κατώφλι» στην λιανική τιμή πώλησης.
– Τα στάδια διύλισης, διανομής και εμπορίας, αναλαμβάνονται από επιχειρήσεις, η λειτουργία των οποίων ενέχει κόστη (μέρος των οποίων είναι και αυτά ανελαστικά) και λογικό περιθώριο κέρδους. Με άλλα λόγια, ακόμα και αν, σε εντελώς υποθετικό πλαίσιο, οι διεθνείς τιμές πετρελαίου μηδενιστούν, η λιανική τιμή πώλησης δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι μηδενική.
– Σύμφωνα με τα ανωτέρω στοιχεία, οι τιμές διυλιστηρίων μειώθηκαν κατά την εξεταζόμενη περίοδο κατά 16,40 λεπτά του ευρώ (-32,87%) και η μέση λιανική τιμή της επόμενης μέρας μειώθηκε κατά 20,8 λεπτά του ευρώ (-13,16%). Δηλαδή σε απόλυτα νομισματικά μεγέθη, η μείωση στις λιανικές τιμές ήταν μεγαλύτερη από τη μείωση στις τιμές ex-factory και ποσοστιαία αντιστοιχεί 39,2% της ποσοστιαίας μείωσης της ex-factory τιμής.
Όπως αναφέρεται, από τα παραπάνω στοιχεία δεν προκύπτουν ενδείξεις για φαινόμενα αισχροκέρδειας στο δίκτυο διακίνησης και εμπορίας της βενζίνης. Παραμένει, βεβαίως, ως βασική προτεραιότητα η πάταξη του λαθρεμπορίου και των φαινομένων νοθείας συνολικά στα πετρελαιοειδή, πράγμα που μπορεί να αντιμετωπιστεί δραστικά, μεταξύ άλλων και με την εγκατάσταση του συστήματος εισροών-εκροών σε όλο το φάσμα διακίνησης των πετρελαιοειδών.
