Υπόθεση ΕΛΣΤΑΤ: Υπαρκτό σκάνδαλο ή πολιτικό πυροτέχνημα;- Όλες οι καταθέσεις

Του Πέτρου Κουσουλού 

Εθνικό σκάνδαλο ή συναδελφικά μαχαιρώματα στην Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία; Συντεταγμένο, πολιτικό, σχέδιο (εκπορευόμενο από τους κ.κ. Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου και τους «συνομιλητές» τους σε διεθνές επίπεδο) προκειμένου να ληφθούν επαχθέστερα μέτρα μετά την προσφυγή στο ΔΝΤ και να μειωθεί η αξία της δημόσιας περιουσίας ή αποκατάσταση της αξιοπιστίας της Ελλάδας στα μάτια των εταίρων και της Εurostat;

Υπάρχουν ποινικές και πολιτικές ευθύνες ή διάφορα δημόσια πρόσωπα (από τον πολιτικό και όχι μόνο χώρο) χειρίζονται την υπόθεση κατά το δοκούν έχοντας ως σκοπό να εξυπηρετήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα;

Με αφορμή την απόφαση της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου να ασκήσει αναίρεση στο απαλλακτικό βούλευμα που είχε εκδοθεί για τον πρώην ισχυρό άνδρα της ΕΛΣΤΑΤ, κ. Γεωργίου, το ereportaz.gr ανοίγει τον «φάκελο» της δυσώδους υπόθεσης και αποκαλύπτει:

• Το πλούσιο παρασκήνιο και τη διαμάχη των μελών της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας από τις 3 Αυγούστου 2010 (οπότε και πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρίαση) μέχρι και σήμερα,
• Τον ρόλο του Προέδρου της Αρχής, κ. Αντρέα Γεωργίου και του πρώην υπουργού Οικονομικών, κ. Γιώργου Παπακωνσταντίνου,
• Τις καταγγελίες περί λαθεμένης μεθοδολογίας αναταξινόμησης των ΔΕΚΟ στο τομέα Γενικής Κυβέρνησης που είχαν ως αποτέλεσμα τη διόγκωση του ελλείμματος, αλλά και τις αιφνίδιες απομακρύνσεις στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ οι οποίοι διαφωνούσαν με τη μέθοδο που ήθελε να επιβάλλει (και τελικά επέβαλλε) η Eurostat.

Δημοσιεύει όμως και τις απόψεις των πρώην στελεχών της ανεξάρτητης Αρχής που αναφέρουν ότι για πρώτη φορά η ΕΛΣΤΑΤ προσκόμισε αληθή στοιχεία με αποτέλεσμα η Eurostat να «αποσύρει» τις όποιες επιφυλάξεις διατηρούσε για τη φερεγγυότητα της Ελλάδος.

Επιπροσθέτως, το ereportaz παρουσιάζει τους ισχυρισμούς των «πρωταγωνιστών» και ρίχνει φως σε όλα τα «γκρίζα» σημεία της υπόθεσης, όπως:

• 

  Την «μυστική» συνάντηση μεταξύ των Γιώργου Παπακωνσταντίνου και Ζωής Γεωργαντά το μεσημέρι της 22ης Οκτωβρίου 2010 (λίγο καιρό προτού ανακοινωθεί το διογκωμένο έλλειμμα) όπου ο πρώην «τσάρος» της ελληνικής Οικονομίας φέρεται να δήλωσε «υπεύθυνος» για όλες τις ενέργειες του κ. Γεωργίου και δη την απόφασή του να αποκρύψει από τα υπόλοιπα μέλη του Δ.Σ. της Αρχής την έκθεση η οποία ανέβαζε το έλλειμμα του 2009 από το 13,6% στο 15,4%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση που η πλειοψηφία της επταμελούς Αρχής δεν ενέκρινε τη μεθοδολογία ενσωμάτωσης των ΔΕΚΟ, η Eurostat θα δημοσίευε μόνο το επιστημονικώς θεμελιωμένο έλλειμμα και -κατά την άποψη της Ζωής Γεωργαντά- δεν θα αναγκαζόμασταν να λάβουμε επιπλέον δυσβάσταχτα μέτρα ύψους 6 δις ευρώ. Σημειώνεται ότι η Eurostat επέλεξε –για πρώτη φορά- τον Μάιο του 2010 ορισμένους από τους φορείς που θα έπρεπε να ερευνηθούν και να συμπεριληφθούν στην έκθεση του ελλείμματος. Την ίδια χρονική περίοδο η χώρα μας είχε ήδη συναφθεί με τις δάνειες δυνάμεις με τον όρο να προσαρμόζονται οι υποχρεώσεις της Ελλάδος ανάλογα με τα στοιχεία που προκύπτουν.

Από την έρευνα προκύπτουν μερικά ακόμη συμπεράσματα, όπως:

1)     Ότι η δικογραφία θα μπορούσε να είχε σταλεί αμελλητί στη Βουλή από τις 3 Νοεμβρίου καθώς μέχρι εκείνη τη χρονική περίοδο τόσο η Ζωή Γεωργαντά όσο και ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Γεώργιος Κασιμάτης, είχαν αναφερθεί σε ύπαρξη πολιτικών ευθυνών.

2)     Κανείς από τους εμπλεκόμενους δεν έχει κάνει λόγο για «ψευδή στοιχεία». Η ένσταση έγκειται στη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για την ένταξη των 17 ΔΕΚΟ και του ενός swap στη Γενική Κυβέρνηση.

3)     Δεν φαίνεται να προκύπτει –από τις μαρτυρίες- ζημία της περιουσίας του Δημοσίου. Προκύπτει όμως το συμπέρασμα ότι λόγω του διογκωμένου ελλείμματος η κυβέρνηση «αναγκάστηκε» να λάβει πιο επώδυνα μέτρα τα οποία έπληξαν κυρίως μισθωτούς και συνταξιούχους.

Το «κατηγορώ» Γεωργαντά για Γεωργίου και Παπακωνσταντίνου

Η κυρία Ζωή Γεωργαντά και ο πρώην αντιπρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ κ. Νίκολαος Λογοθέτης, είναι δυο από τα πρόσωπα τα οποία βάζουν στο κάδρο των ευθυνών τόσο τον πρόεδρο της Αρχής, κ. Ανδρέα Γεωργίου όσο και τον κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Κλήθηκαν να καταθέσουν, ενώπιον των εισαγγελικών Αρχών, με μερικές ημέρες διαφορά.

Η κυρία Γεωργαντά απέφυγε να χαρακτηρίσει «ψευδή» τα στοιχεία του ελλείμματος, επεσήμανε, ωστόσο, ότι ο κ. Γεωργίου έδωσε στοιχεία χωρίς μελέτες, χωρίς να ζητήσει τη συνδρομή τους και χωρίς να είναι θεμελιωμένα ως αποτέλεσμα αναγνωρισμένης επιστημονικής μεθοδολογίας και του καταλογίζει «εγκληματική αμέλεια» επισημαίνοντας ότι «υπέκυψε σε πιέσεις». Θεώρησε εν’ ολίγοις, ότι δεν προηγήθηκαν οι απαραίτητες μετρήσεις και έρευνα σχετικά με την ταξινόμηση των δαπανών των ΔΕΚΟ και ως εκ τούτου το έλλειμμα ύψους 15.4% είναι αυθαίρετο.

Ωστόσο από το ρεπορτάζ αποκαλύπτεται το παρασκήνιο που εκτυλισσόταν την επίμαχη περίοδο (καλοκαίρι-φθινόπωρο 2010), απόρροια των πιέσεων της Eurostat για ανακοίνωση των ελλειμμάτων των swaps, των ΔΕΚΟ και των ασφαλιστικών ταμείων. Ήδη από τον Απρίλιο του 2010 η χώρα μας είχε εμφανίσει το έλλειμμα στο 13,6%. Τι μεσολάβησε, λοιπόν, μέσα σε πέντε μήνες;

Στις 29 Ιουνίου 2010 τα μέλη της ΕΛΣΤΑΤ συναντήθηκαν με τον πρώην υπουργό Οικονομικών κ. Γιώργο Παπακωνσταντίνου για το θέμα της τακτοποίησης των στατιστικών που επιθυμούσε η Eurostat. Από εκείνη τη στιγμή –κατά την κυρία Γεωργαντά- ο πρόεδρος της Αρχής άρχισε να δείχνει αρνητική διάθεση στη συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη.

Στις 3 Αυγούστου 2010 κατά την πρώτη συνεδρίαση των μελών της ΕΛΣΤΑΤ όπου ο κ. Νικόλαος Στρόμπλος (πρώην προϊστάμενος Διεύθυνσης Εθνικών Λογαριασμών της ΕΛΣΤΑΤ) ανακοίνωσε ότι τον Απρίλιο του 2010 το έλλειμμα ανερχόταν στο 13% και το χρέος στο 115%. Μετά τη συνεδρίαση η Ζωή Γεωργαντά και άλλα μέλη της Αρχής επικοινώνησαν με τους αρμόδιους υπαλλήλους των Εθνικών Λογαριασμών οι οποίοι τους είπαν ότι εάν γινόταν μεγαλύτερη διερεύνηση το έλλειμμα να ήταν μικρότερο του 10%. Πως, λοιπόν, έφτασε στο 15,6%;

Τόσο η Ζωή Γεωργαντά όσο και ο Νικόλαος Λογοθέτης αναφέρουν ότι ήδη από το Σεπτέμβριο ο κ. Γεωργίου τους είχε απαγορεύσει οποιαδήποτε πρόσβαση στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και ότι είχε απαγορεύσει να τους μιλάνε ακόμη και οι υπάλληλοι της υπηρεσίας.

Κατά τη γνώμη τους αυτό έγινε επειδή του ζητούσαν να συζητήσουν έστω και άτυπα για τα στατιστικά προβλήματα που υπήρχαν. «Πληροφορηθήκαμε το έλλειμμα στις 15 Νοεμβρίου 2010 από τη Eurostat», λένε χαρακτηριστικά επισημαίνοντας ότι ουδεμία έκθεση συντάχθηκε και υπεβλήθη προς έγκριση στην επταμελή Αρχή κατά παράβαση του Νόμου 3832/2010. «Είναι απορίας άξιον τι διεβίβασε ο Πρόεδρος στη Eurostat», αναρωτιόνται, επισημαίνοντας ότι διόγκωση του ελλείμματος κατά 2% αντιστοιχεί σε ανάγκη είσπραξης 6 δισεκατομμυρίων ευρώ επιπλέον!

Γνώριζε η πολιτική ηγεσία;

Από τα στοιχεία του φακέλου ΕΛΣΤΑΤ, προκύπτει, ωστόσο, ότι οι εν κρυπτό ενέργειες του κ. Γεωργίου πραγματοποιήθηκαν με την πολιτική κάλυψη που του παρείχε ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Στις 22 Οκτωβρίου, σχεδόν 20 ημέρες ανακοινωθεί το διογκωμένο έλλειμμα, τρία μέλη της ΕΛΣΤΑΤ ζήτησαν να συναντηθούν με τον Πρόεδρο της Βουλής, κ. Φίλιππο Πετσάλνικο και τον τότε υπουργό Οικονομικών για να τους γνωστοποιήσουν τις ενστάσεις τους για τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται αλλά και για την άρνηση συνεργασίας από μέρους του Προέδρου της Αρχής. Με τον κ. Πετσάλνικο δεν κατόρθωσαν να συναντηθούν ποτέ. Με τον κ. Παπακωνσταντίνου, όμως, ναι. Εξομολογείται η κυρία Γεωργαντά: «Μου είπε ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι πρυτανικό συμβούλιο κάποιου Πανεπιστημίου, αλλά Ανώτατη Διοικητική Αρχή με ιεραρχική δομή, συνεπώς ο Πρόεδρος είναι επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ και καθορίζει τα της ΕΛΣΤΑΤ και ότι ο Πρόεδρος έχει την πλήρη έγκρισή του για όλες τις διαδικασίες και αποφάσεις που εκείνος παίρνει και εφαρμόζει στην ΕΛΣΤΑΤ».

Από την πλευρά του ο πρώην αντιπρόεδρος της Αρχής κ. Νικόλαος Λογοθέτης (ο οποίος βρίσκεται σε δικαστική διένεξη με τον κ. Γεωργίου) χαρακτηρίζει τον επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ ως «πιόνι» κάποιων που ήθελαν να καταλήξουν στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, μιλάει για «καθοδηγούμενη απόφαση» και πιθανολογεί ως πηγή καθοδήγησης την Eurostat. Εντύπωση μάλιστα προκαλεί ο ισχυρισμός του ότι η ένταξη στον υπολογισμό του ελλείμματος συγκεκριμένων ΔΕΚΟ δεν είναι δεσμευτική (από τον ESA-95) αλλά ήταν θέμα «πολιτικής βούλησης».

Την ίδια άποψη υιοθέτησε και το πρώην μέλος της Αρχής, κ. Κωνσταντίνος Σκόρδας.

«Με μετέθεσαν επειδή αντέδρασα»

Το δυσώδες παρασκήνιο εκείνης της περιόδου περιγράφεται και από τη μαρτυρία του πρώην Διευθυντή της Διεύθυνσης Εθνικών Λογαριασμών της ΕΛΣΤΑΤ, κ. Νικόλαου Στρόμπλου. Επισημαίνει ότι από το Μάιο του 2010 η Eurostat επιθυμούσε να γίνει αναταξινόμηση ορισμένων φορέων από τον τομέα των μη χρηματοδοτικών επιχειρήσεων στο τομέα της Γενικής Κυβέρνησης. Κοινώς να συμπεριληφθούν στο έλλειμμα και ορισμένες ΔΕΚΟ. Εκείνος αντιτάχθηκε με το επιχείρημα ότι οι επιχειρήσεις κατατάσσονται στους πέντε θεσμικούς τομείς της οικονομίας κάθε πέντε χρόνια και ως εκ τούτου (για να υπάρχει αμεροληψία και αντικειμενικότητα) η αναταξινόμηση θα έπρεπε να γίνει βάσει των στοιχείων του 2005 και όχι εκείνη μεσούσης της πενταετίας όπως ζητούσε η Eurostat. «Ενδιαμέσως μπορούσαν να μεταβληθούν τα στοιχεία στις αρχές του 2011 που θα κοινοποιούσαμε στη Eurostat τα αποτελέσματα της αναθεώρησης του 2005», εξηγεί σήμερα. Στις 10 Σεπτεμβρίου του 2010 ο κ. Στρόμπλος μετατέθηκε σε άλλο τομέα κατόπιν απόφασης του κ. Γεωργίου και λόγε ημέρες αργότερα, όπως λέει, η νέα ηγεσία ικανοποίησε την επιθυμία της Eurostat.

Ο ίδιος καταλήγει: «Θεωρώ ότι απομακρύνθηκα λόγω των ενστάσεων που διατύπωνα για το χειρισμό των συγκεκριμένων θεμάτων».

Ο αντίλογος

Στον αντίποδα υπάρχουν αρκετά πρώην μέλη της ΕΛΣΤΑΤ τα οποία χαρακτηρίζουν «ανυπόστατες» τις καταγγελίες της Ζωής Γεωργαντά. Κατά την άποψή τους δεν υπάρχει σκάνδαλο διογκωμένου ελλείμματος. Αντίθετα, όπως λένε, για πρώτη φορά η Ελλάδα κατάφερε να προσκομίσει στοιχεία που ανταποκρίνονταν στη πραγματικότητα. Με την άποψη αυτή συντάσσεται το πρώην μέλος, κ. Γιώργος Συμιγιάννης. Λέει: «Θεωρώ ότι τηρήθηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις των κανονισμών» και προσθέτει ότι το έργο της Αρχής ήταν ιδιαίτερα σημαντικό καθώς «η Eurostat απέσυρε την επιφύλαξη της για τα στοιχεία της Ελλάδος».

Καυστική εναντίον των καταγγελιών εμφανίζεται και η πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους, κυρία Στέλλα Μπαλφούσια, η οποία «καρατομήθηκε» επί ημερών, Ευάγγελου Βενιζέλου.

Θεωρεί ότι η διερεύνηση ήταν ενδελεχής, διεξήχθη με βάσει τα κριτήρια και τη μεθοδολογία της Eurostat για μεγάλο χρονικό διάστημα και επισημαίνει ότι το αποτέλεσμα προσέγγιζε τη πραγματικότητα. «Εν τέλει η Eurostat αποδέχτηκε τα στοιχεία αυτά, κάτι που δεν είχε συμβεί ξανά στο παρελθόν», σχολιάζει. Παράλληλα «αδειάζει» τα πρώην μέλη της Αρχής που διαφώνησαν με τη μεθοδολογία που τηρήθηκε λέγοντας ότι τα συγκεκριμένα ζητήματα παρουσιάστηκαν σε τρεις τουλάχιστον συνεδριάσεις και κανένα από τα «μέλη που τώρα διατείνονται ότι υπάρχει πρόβλημα δεν έκανε ουδεμία παρατήρηση επ’ αυτών».

Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και η τοποθέτηση του κ. Σταύρου Μπεριάτου, πρώην τμηματάρχη στο Τμήμα Γενικής Κυβέρνησης, ο οποίος ξεκαθαρίζει ότι σε περίπτωση που δεν εντάσσονταν οι ΔΕΚΟ στο Τομέα Γενικής Κυβέρνησης τότε, όπως είχε διατυπωθεί από εκπροσώπους της Eurostat, δεν θα σημειωνόταν άρση των επιφυλάξεων για την αξιοπιστία της χώρας μας.

*Το ρεπορτάζ είχε δημοσιευθεί και στο περιοδικό “Επίκαιρα” την περίοδο διερεύνησης της υπόθεσης