PLUS
Σύμφωνα με μία νέα έρευνα, μάλλον ναι!
Μια νέα διεθνής γενετική επιστημονική έρευνα θεωρεί πολυ πιθανό να είχε ελληνική καταγωγή και μάλιστα κατεληξε στο συμπέρασμα ότι οι Φιλελεύθεροι, οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι των βιβλικών Ισραηλιτών, προέρχονταν από ανθρώπους που είχαν καταγωγή από το Αιγαίο, τη Νότια Ευρώπη και τη Μεσόγειο στην αρχή της εποχής του Σιδήρου.
Ουσιαστικά η γενετική φαίνεται να επιβεβαιώνει τα στοιχεία της αρχαιολογικής έρευνας που οδήγησαν στη θεωρία ότι οι Φιλισταίοι είχαν μεταναστεύσει από το Αιγαίο, κάτι για το οποίο δεν υπήρχε ομοφωνία μέχρι τώρα.
Η συγκριτική μελέτη που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά ανάμεσα σε σύγχρονο και αρχαίο DNA δέκα ανθρώπων που ζούσαν πριν από 3.600 έως 2.800 χρόνια στην αρχαία παράκτια πόλη Ασκάλωνας, κοντά στα νότια σύνορα της Ισραήλ με τη Γάζα, ρίχνει φως στην καταγωγή των Φιλισταίων, ένα ζήτημα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο μέχρι σήμερα από την επιστημονική πλευρά, αλλά και με σύγχρονες πολιτικές εξεκτάσεις.
Η Ασκαλώνα ήταν ένα από τα βασικά κέντρα των Φιλισταίων κατά την εποχή του Σιδήρου και οι σκελετοί από τους οποίους ελήφθησαν τα δείγματα είχαν ανακαλυφθεί από ισραηλινούς αρχαιολόγους το 2016.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την ισραηλινή αρχιτεκτονική Μίχαλ Φέλντμαν του Γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλάνκ για τη μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας στη Ιένα, προέβησαν στη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances» και βρήκαν βάσιμες γενετικές ενδείξεις ότι οι ιππότες των Φιλισταίων μετανάστευσαν στη Μέση Ανατολή από τα δυτικά και σταδιακά, μέσα στα επόμενα χρόνια, το DNA τους αναμείχθηκε με εκείνο των ντόπιων.
Οι Φιλισταίοι (ένας από τους οποίους ήταν ο Γολιάθ που αγωνίστηκε με τον Δαβίδ αλλά και τη Δαλιδά που έκοψε κρυφά τα μαλλιά του Σαμψών) απέκτησαν κακό όνομα επειδή το Ηβραϊκό Βίβλο τους ονομάζει βασικούς εχθρούς των Ισραηλιτών. Τα αρχαία κείμενα δεν λένε πολλά πράγματα γι ‘αυτούς, πέρα από μια άλλη αναφορά που έφτασε από την «Καφώρ» (ονομασία της εποχής του Χαλκού για την Κρήτη). Πριν από περίπου ένα αιώνα οι Αιγυπλιδοί βρήκαν αναφορές σε ιερογλυφικά κείμενα του ύστερου 12ου αιώνα π.Χ. ότι ένας λαός που ταξίδευε πιθανότατα με τους Φιλισταίους ταξίδεψε από τα «νησιά» και εισέβαλε στην Κύπρο και στις ακτές της σημερινής νότιας Τουρκίας, της Συρίας και του Λιβάνου, με τελικό στόχο την ίδια την Αίγυπτο.
Μεταξύ 1985-2016 η Αποστολή Λέον Λέβι, ένα πρόγραμμα του Σημειτικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, μελέτησε την καταγωγή των Φιλισταίων στην Ασκάλωνα, μία από τις πέντε «φιλισταϊκές» πόλεις, σύμφωνα με τη Βίβλο. Η αποστολή, ο διευθυντής της οποίας αρχαιολόγος Ντάνιελ Μάστερ συμμετείχε στη νέα γενετική μελέτη, βρήκε στοιχεία ότι το 12ο αιώνα π.Χ. υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στην περιοχή της ζωής (π.χ. έντονη παρουσία της κεραμικής ελληνικής τεχνοτροπίας), οι οποίες αποδόθηκαν στην άφιξη των Φιλισταίων. Όμως, αρκετοί επιστήμονες είχαν μέχρι τώρα αρνηθεί να δεχτούν ότι επρόκειτο για μια μαζική μετακίνηση ανθρώπων, αλλά επεσήμανε ότι ήταν απλώς τοπική μίμηση ξένων (μυκηναϊκών και αιγαιακών) συνηθειών, με τις οποίες είχαν έρθει σε επαφή μέσω εμπορικών και άλλων ανταλλαγών.
Σύμφωνα με το gazzeta.gr, η νέα αυτή έρευνα, που αποτελεί την κορύφωση των 30 ετών αρχαιολογικών και γενετικών αναλύσεων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Φιλισταίοι κατέφτασαν μαζικά στο νότιο Λεβάντε της Δύσης μέσω της θάλασσας κατά τη μεταβατική φάση μεταξύ της εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου (12ος αιώνας π. Χ.), Μια ταραχώδης περίοδος για ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο, κατά την οποία πολλές πόλεις καταστράφηκαν και οι αυτοκρατορίες κατέρρευσαν.
Η Φελντμαν δήλωσε ότι η μελέτη παραπέμπει στην καταγωγή των Φιλισταίων της Νότιας Ευρώπης, συνδέοντας τους πιθανώς με τους λεγόμενους «λαούς της Θάλασσας», αλλά, όπως είπε, θα χρειαστούν περαιτέρω γενετικές αναλύσεις σε μεγαλύτερο δείγμα για να προσδιοριστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι συγκεκριμένοι μεσογειακοί πληθυσμοί που ήσαν προγονικοί των Φιλισταίων. Η ίδια, σύμφωνα με τον New Scientist και θεωρεί πολύ πιθανή την προέλευσή τους από την Ελλάδα. Το DNA των Φιλισταίων π.χ. εμφανίζουν ομοιότητα 25% έως 70% με το DNA των αρχαίων σκελετών της Κρήτης, ενώ ομολογίες προκύπτουν επίσης με ανθρώπους της Ιβηρικής και της Σαρδηνίας.
Είναι πάντως αξιοσημείωτο ότι μέσα σε μόνο δύο αιώνες από την άφιξή τους, η γενετική μαρτυρία των Φιλισταίων είχε τόσο μεγάλη «διάλυση» λόγω αντικειμένων που ουσιαστικά εξαφανίστηκαν. Παρόλο που στα μάτια των εχθρών των Ισραηλιτών παραμένουν Φιλισταίοι, στην πραγματικότητα το DNA τους ήταν πλέον λεβαντίνικο, καθώς σχεδόν κάθε ελληνική διαδρομή είχε χαθεί. «Πιθανώς όλοι οι μετανάστες που ήρθαν μαζί με τον τοπικό πληθυσμό, μέχρι αυτή η ξένη προέλευση εξαφανίστηκε στο DNA», δήλωσε η Φέλντμαν.
«Συνυπολογίζοντας τα γενετικά δεδομένα και τα αρχαιολογικά δεδομένα, ενισχύεται πλέον η άποψη ότι υπήρξε μετανάστευση από τις περιοχές που σήμερα αποκαλούμε Ελλάδα και δυτική Τουρκία», δήλωσε ο Κρίστοφ Μπαχούμπερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
