Τα νέα ανησυχητικά δεδομένα στον χάρτη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών στην Ελλάδα παρουσιάζει η ετήσια έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ).
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Τι αποκαλύπτει η ετήσια έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά
Με τα στοιχεία του 2019 υπάρχουν συνολικά 12.500 τοξικομανείς υπό θεραπεία στην Ελλάδα, εκ των οποίων περίπου 9.500 βρίσκονται σε προγράμματα υποκατάστασης και οι υπόλοιποι σε «στεγνά». Ένα σημαντικό ποσοστό αυτών βρίσκεται στις φυλακές, όπου βάσει των ευρημάτων το 82% είναι χρήστες και όχι έμποροι!
Παρότι η χώρα μας διαθέτει έναν προοδευτικό νόμο από το 2013, ή ο νόμος χρειάζεται αλλαγή ή δεν εφαρμόζεται, με αποτέλεσμα στα σωφρονιστικά καταστήματα να παραμένουν οι χρήστες, με τα ναρκωτικά να διακινούνται στις φυλακές και να μένει αναπάντητο το εύλογο ερώτημα, γιατί στις φυλακές δεν μοιράζονται προφυλακτικά, ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος μετάδοσης HIV και ηπατίτιδας. Όπως εξηγούν ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής Χρήστος Κουιμτσίδης, εθνικός συντονιστής για τα ναρκωτικά, η Μανίνα Τερζίδου, επιστημονικά υπεύθυνη για το ΕΚΤΕΠΝ, η καθηγήτρια Ψυχιατρικής Μένη Μαλλιώρη και η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχιατρικής Άννα Κοκκέβη, ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα για την Ελλάδα είναι ότι η πανδημία μετέφερε ολοκληρωτικά τα ναρκωτικά από τη νύχτα και τη βραδινή διασκέδαση στο σπίτι με… delivery πλέον, αφού οι τοξικομανείς δεν κινούνται σε κυκλώματα νύχτας, αλλά λαμβάνουν τις δόσεις τους με κούριερ, ταχυδρομείο ή άλλες υπηρεσίες door to door.
Η διακίνηση των ναρκωτικών δεν μειώθηκε καθόλου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, παρότι φάνηκαν να γίνονται συνεχώς συλλήψεις και κατασχέσεις μεγάλων ποσοτήτων απαγορευμένων ουσιών.
Street drugs
Στην Ελλάδα το μεγαλύτερο μέρος των εξαρτημένων είναι χρήστες ηρωίνης, ενώ τη δεύτερη θέση αρχίζουν να κατακτούν οι χρήστες κοκαΐνης. Φυσικά υπάρχουν και τα street drugs. Μόνο 46 νέες ουσίες κυκλοφόρησαν τη χρονιά της πανδημίας στην Ευρώπη και βαθύ προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι αυξάνονται τόσο πολύ οι χρήστες κοκαΐνης, καθώς το προσωπικό μας στην Ελλάδα δεν είναι σωστά εκπαιδευμένο να βοηθήσει στον δρόμο της αποτοξίνωσης και της επανένταξης αυτούς τους ανθρώπους. Επίσης εντελώς αρρύθμιστο παραμένει το πλαίσιο της θεραπευτικής κάνναβης – κάτι το οποίο πρέπει να ρυθμιστεί άμεσα, ενώ είναι τεράστια ανάγκη να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί στην Ελλάδα το Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για τα Ναρκωτικά που παρουσίασε σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, υπεύθυνη για την ψυχική υγεία. Είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν διαθέτουμε Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για τα Ναρκωτικά κι αυτό μας καθιστά ουραγούς σε ένα φλέγον ζήτημα που αναζωπυρώθηκε κι άλλαξε δυναμική και ισορροπίες λόγω του COVID.
Μάλιστα, ο εθνικός συντονιστής για τα ναρκωτικά στην Ελλάδα, Χρήστος Κουιμτσίδης, επισημαίνει ότι η πανδημία οδηγεί σε «συνδημία» για τους τοξικομανείς, καθώς επηρεάζει με καταλυτικό τρόπο την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για όλα τα άλλα θέματα που αντιμετωπίζουν (λοιμώξεις, HIV, ηπατίτιδες, άλλα χρόνια νοσήματα κ.τ.λ.). Το πρόβλημα εντάθηκε από τη μαζική απομάκρυνση προσωπικού από δομές για να στελεχώσουν άλλες μονάδες, με συνέπεια να χάσουν οι τοξικομανείς την πρόσβασή τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Μάλιστα, ο εθνικός συντονιστής για τα ναρκωτικά είχε προβλέψει ότι τέτοιου είδους κινήσεις και μετατάξεις προσωπικού για την κάλυψη άλλων αναγκών προκαλούν έξι μήνες μετά στατιστικά σημαντική αύξηση του HIV και της ηπατίτιδας B, κάτι που επιβεβαιώθηκε περίτρανα από τα νέα ευρήματα.
Κατάχρηση αγχολυτικών και αντικαταθλιπτικών στα lockdown
Μια άλλη καυτή «πατάτα» που αποκαλύφθηκε στην εποχή του COVID και των απανωτών lockdown είναι η κατάχρηση στις βενζοδιαζεπίνες, δηλαδή στα αγχολυτικά και τα αντικαταθλιπτικά, η κατανάλωση των οποίων εκτοξεύθηκε στη διάρκεια της καραντίνας, όπως έδειξαν και οι αναλύσεις στα λύματα της Αττικής στην Ψυττάλεια, του καθηγητή Αναλυτικής Χημείας ΕΚΠΑ Νίκου Θωμαΐδη από το Παρατηρητήριο των Λυμάτων. Η ανάλυση έδειξε ότι σε ορισμένες ουσίες καταγράφηκε αύξηση από 200% και πάνω, ενώ έτερο «αγκάθι» αποτελεί η χρήση βενζοδιαζεπινών σε συνδυασμό με ηρωίνη, που συνιστά μία από τις βασικότερες αιτίες θανάτου των εξαρτημένων ατόμων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί