Κολληµένα στις… οθόνες τα ελληνόπουλα

06/04/2021 14:01

Tης Αλεξίας Σβώλου

Την προδιαγεγραμμένη εκτόξευση του διαδικτυακού εθισμού και του διαδικτυακού εκφοβισμού στα παιδιά και τους εφήβους, λόγω του παρατεταμένου κλεισίματος των
σχολείων και του πολύμηνου lockdown σε όλες τις αθλητικές τους δραστηριότητες
καταγράφει η νέα έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου Παίδων «Π.Α.
Κυριακού», με επίσημα στοιχεία που παρουσιάζει αποκλειστικά η «ΜΠΑΜ στο
Ρεπορτάζ». Τα ευρήματα προκαλούν σοκ, καθώς οι βλαβερές επιδράσεις του διαδικτύου
στην ζωή των ελληνόπουλων έχουν αυξηθεί σε δυσθεώρητα ύψη. Συγκεκριμένα, η μελέτη
δείχνει σχεδόν διπλασιασμό του e-εθισμού (στο 63%, από 40% στην προ Covid εποχή),
ενώ παρόμοια αλματώδη αύξηση καταγράφουν και τα περιστατικά διαδικτυακού
εκφοβισμού (σκαρφάλωσαν στο 50% από το 30% στην προ Covid εποχή).

Καθημερινότητα

Όπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια παιδιατρικής-εφηβικής Υγείας Άρτεμις
Τσίτσικα, επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας στο νοσοκομείο Παίδων
«Π&Α Κυριακού», η νέα καθημερινότητα των παιδιών στη Covid εποχή χαρακτηρίζεται
από την απώλεια προσωπικής επαφής με τους συνομήλικούς τους, το κλείσιμο σχολείων,
τα κενά και τα προβλήματα της τηλεκπαίδευσης (που δεν δουλεύει για τα παιδιά με
αναπτυξιακά ζητήματα) και την αβέβαιη ακαδημαϊκή σταδιοδρομία σε έναν κόσμο που η
ανεργία μετά τις σπουδές αγγίζει το 50%. Στους μήνες που πέρασαν – το διάστημα του
δεύτερου και του τρίτου lockdown παρατηρήθηκε αύξηση του χρόνου έκθεσης των
παιδιών και των εφήβων σε οθόνες (Η/Υ, tablet, smartphone) τόσο για εκπαιδευτικούς
λόγους όσο και για ψυχαγωγία και επικοινωνία.

Παράλληλα, αυξήθηκε η καθημερινή ενασχόληση καθώς και ο χρόνος χρήσης του κινητού τηλέφωνου και φαίνεται πως οι νέοι προτιμούν την αποστολή των γραπτών μηνυμάτων από την τηλεφωνική επικοινωνία σε μεγάλο βαθμό. Μεγάλη αύξηση καταγράφει και η χρήση των social media ειδικά απότους εφήβους. Επιπλέον, γονείς και παιδιά που εμφανίζουν άγχος έχουν περισσότερες πιθανότητες να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και τις ηλεκτρονικές συσκευές, περισσότερο απ’ ότι συνήθως. Η δεύτερη και η τρίτη καραντίνα ώθησε τους εφήβους στο υπερβολικό gaming, γεγονός που τους προκαλεί αϋπνία, κατάθλιψη και άγχος. Όλα αυτά που ζουν οι νέοι μας το τελευταίο διάστημα, ευνοούν την επιθετική συμπεριφορά, που υποκινείται από την απογοήτευση, την απώλεια ελέγχου, τη μοναξιά, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις συγκρούσεις μεταξύ ομάδων. Χαρακτηριστικές είναι οι μαρτυρίες γονιών και παιδιών που καλούν στην τηλεφωνική γραμμή ΜΕ Υποστηρίζω 80011 80015, που λειτουργεί καθημερινά δωρεάν.

Προβληματισμός

Τον περασμένο Φεβρουάριο, μητέρα 12χρονου αγοριού, κάλεσε στη Γραμμή,
προκειμένου να θίξει τον προβληματισμό της σχετικά με τις πολλές ώρες που ο γιος της
αφιερώνει μπροστά στον υπολογιστή. Συγκεκριμένα, ανέφερε πως περνάει τουλάχιστον
εφτά με 10 ώρες, παίζοντας διαδικτυακά παιχνίδια, παραμελώντας ταυτόχρονα τα
μαθήματά του, αλλά και την προσωπική του υγιεινή. Επιπλέον, ο έφηβος είχε αλλαγή
διάθεσης, με τάσεις απομόνωσης, εκρήξεις θυμού και έντονους καυγάδες με τους γονείς,
στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται το ένα και μοναδικό ζήτημα του gaming.
Ένα μήνα μετά, τον περασμένο Μάρτιο, έφηβο αγόρι, 13 ετών κάλεσε στη Γραμμή,
προκειμένου να συζητήσει για τους συχνούς καυγάδες με τους γονείς του, καθώς
σύμφωνα με τον ίδιο, δεν τον καταλαβαίνουν. Ανέφερε πως τον πιέζουν, σχετικά με τις
ώρες που χρησιμοποιεί το τηλέφωνο (ακόμη και την ώρα του μαθήματος) και τον
υπολογιστή του για να παίξει το αγαπημένο του παιχνίδι. Όπως επεσήμανε, οι φίλοι του,
του λείπουν πολύ και νιώθει την ανάγκη να μιλάνε αρκετά συχνά, μέσω εφαρμογών όπως
το Facebook και το Instagram. Αν πήγαινε κανονικά σχολείο, θα μπορούσε να τους βλέπει
και να μιλάνε κάε μέρα. Όσον αφορά το διαδικτυακό παιχνίδι, προτιμάει να παίζει μετά
το τέλος της τηλεκπαίδευσης αλλά μετά είναι πολύ κουρασμένος και δεν μπορεί να
συγκεντρωθεί στο διάβασμα, όπως ο ίδιος παραδέχτηκε. Και στις δύο περιπτώσεις οι
ειδικοί της Γραμμής βοήθησαν να επανέλθει η ισορροπία στην οικογένεια, δίνοντας τις
σωστές συμβουλές σε μεγάλους και μικρούς.

Εφηβεία

Επίσης, χαρακτηριστική ήταν η ερώτηση μητέρας εφήβου στην 6η Ακαδημία γονέων
(ένα διαδραστικό μάθημα για γονείς) που διοργανώνει η ΜΕΥ την τελευταία διετία και
που διεξήχθη διαδικτυακά στις 10 Μαρτίου. Η Μαρία ∆., μητέρα ενός αγοριού, ρώτησε
αν μπορεί ένας έφηβος να λειτουργεί χωρίς κανένα φίλτρο επίγνωσης του τι λέει και του
πόσο πληγώνει κάποιον. Η απάντηση των ειδικών είναι πως φυσικά μπορεί να συμβαίνει
αυτό, καθώς η εφηβεία είναι η ηλικία της παρόρμησης. Νευροβιολογικά το κέντρο
κριτικής σκέψης-λογικής του εγκεφάλου δεν έχει πλήρως αναπτυχθεί, ενώ το κέντρο
παρόρμησης/αυθόρμητης συμπεριφοράς βρίσκεται στο ζενίθ. Επίσης, το σύστημα
ανταμοιβής του εγκεφάλου σε αυτή την ηλικία είναι ευαίσθητο στις βραχυπρόθεσμες
αμοιβές-δυσκολεύεται να λειτουργήσει με υποθετική/αφηρημένη σκέψη και υπάρχει
προσκόλληση στον παρόντα χρόνο. Όλοι οι έφηβοι μαθαίνουν κυρίως βιωματικά, δια της
εμπειρίας και δέχονται ισχυρή πίεση από τους συνομηλίκους τους. Οι γονείς συχνά
μπορεί να δεχθούν και άδικες επιθέσεις στην πορεία της κατάκτησης της αυτονομίας και
δεν πρέπει να το παίρνουν «προσωπικά». Με κατανόηση, κατεύθυνση και συζήτηση – όχιεν θερμώ– μπορούν να απορροφήσουν την ένταση και να έχουν πολύ καλά αποτελέσματα, εκτιμούν οι ειδικοί της ΜΕΥ.

Όπως δημοσιεύτηκε στη «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί