Κορωνοϊός και Ευρωομόλογο: Ολοταχώς για νέο Μνημόνιο

Το ευρωομόλογο που τορπίλισαν οι Γερμανοί και το παγκόσμιο οικονομικό κραχ λόγω της πανδημίας επαναφέρει τους εφιάλτες των δανείων και των ρυθμίσεων για το ελληνικό χρέος.

Του Δ.Γ.Παπαδοκωστόπουλου

Τo ευρωομόλογο για τον φονικό ιό τορπιλίσθηκε με γερμανική πρωτοβουλία, όπως ήταν αναμενόμενο, δείχνοντας ότι η γερμανική αντίληψη παραμένει κυριαρχική και αδιαφορεί για την κοινοτική αλληλεγγύη, όπως αδιαφορεί και για το μεταναστευτικό ζήτημα, όσο αυτό παραμένει όπως παραμένει. Δηλαδή κυρίως πρόβλημα της Ελλάδος, με την Γερμανία να διαλέγει και να παίρνει όποιους μετανάστες αυτή επιλέγει, μετά του 855.000 που πήρε η Γερμανία το 2015.

Με την διατροφική κρίση να είναι επί θύρας, καθώς οι εξαγωγές σταματάνε, όπως και η παραγωγή εξαιτίας της απαγόρευσης κυκλοφορίας περίπου 3,5 δις ανθρώπων του πλανήτη, η κρίση δείχνει τα δόντια της και η μικρή Ελλάδα που την πέτυχε η υγειονομική κρίση, στον δέκατο χρόνο μια μεγάλης οικονομικής κρίσης αναζητεί διεξόδους για να στηρίξει μεσοπρόθεσμα της οικονομία της. Δηλαδή αναζητά χρήμα (με ευνοικούς όρους) για να ρίξει στην αγορά και να υποστηρίξει την παραγωγή και την κατανάλωση, προκειμένου να μην επικρατήσει στην χώρα ‘’σιγή νεκροταφείου’’.

Το “κορωνοομόλογο” που αρνήθηκαν οι Ευρωπαίοι το 2010 στον Γιώργο Παπανδρέου, τώρα ήταν λύση για 9 χώρες, αλλά “αποκρούσθηκε” από το μέτωπο του βορρά, που μετέθεσε κατά δύο εβδομάδες την αναζήτηση σχετικά με την εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων.

Η ουσία της αντιπαράθεσης είναι στα ίδια τα παλιά: οι βόρειες χώρες αντιδρούν στην αμοιβαιοποίηση του χρέους. Η γερμανική αντίδραση (που ως Έλληνες δεν μας αρέσει) είναι εύλογη, όσο δεν υπάρχει εναρμονισμός δημοσιονομικών πολιτικών και σφικτή εποπτεία στους προϋπολογισμούς.

Το οποίο σημαίνει, εάν καταλήξουμε κάποια στιγμή με ευρωομόλογο οι δεσμεύσεις που θα αναλάβουν όλες οι χώρες θα είναι πρωτόγνωρες για όλους – πλην Ελλάδος, που ούτως ή άλλως έχει αναλάβει σκληρές δεσμεύσεις. Επίσης υπάρχει και ένα άλλο τεχνικό θέμα καθώς δεν είναι καθόλου σίγουρο πως μια έκδοση (ή περισσότερες) 1 τρις δεν θα έχει αντίκτυπο (υπονομευτικό) στην πιστοληπτική ικανότητα τόσο των χωρών, όσο και του ESM.

Η Ελλάδα που μπήκε δυνατά διά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην διεκδίκηση, έχει αυτή την στιγμή στην διάθεσή της ένα μαξιλάρι με 16 δισ (χρημάτων που έχουν δανειστεί οι Έλληνες πολίτες) και άλλων 16 δισ (τουλάχιστον) χρημάτων των φορέων του δημοσίου (των πολιτών πάλι) που δεν μπορεί ή δεν θέλει να τα αγγίξει.

Υπό την έννοια αυτή ακούγεται λίγο παράξενο να θέλει η κυβέρνηση να φορτωθεί με άλλα 20 δισ παραπάνω χρέος και τα κεφάλαια του μαξιλαριού να κάθονται.

Στα μέσα της εβδομάδος πάντως από το υπουργείο Οικονομικών υπογράμμιζαν ότι έχουμε διαθέσιμα μέχρι τον Ιούνιο χωρίς να πειράξουμε το μαξιλάρι! Στο γιατί έγινε αυτή η διαρροή, υπάρχουν πολλές εξηγήσεις. Μια είναι πως το αναμενόμενο στραπάτσο των οικονομιών (και της ελληνικής ως πιο ευάλωτης – τουρισμός, χρέος, κλπ) θα είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που επισήμως αναφέρεται. Άλλη εξήγηση είναι η συμμαχία του Νότου. Τρίτη εξήγηση είναι πως, ακόμη και σε συνθήκες Αρμαγεδδώνα ο κορσές των δανειστών δεν λασκάρει από τον λαιμό της ελληνικής οικονομίας. Τέταρτη είναι ο ύστερος αντιμνημονιασμός και η επικοινωνιακή διαχείριση: Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δηλώσει πως ποτέ δεν ζήτησε προληπτική πιστοληπτική γραμμή και αντίθετα έστησε το αφήγημα της κανονικότητας στο μαξιλάρι και σε πολιτικές ανάλογες με εκείνες του ΣΥΡΙΖΑ.

Το πρώτο και βασικό αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης πρέπει να είναι η απελευθέρωση των πόρων του μαξιλαριού. Πρώτα να αρχίσει να τραβάει μέχρι εξαντλήσεως από το σκληρό μαξιλάρι των 16 δισ το οποίο δεν μπορεί να αγγίξει, παρά το ότι είναι δικά μας λεφτά. Προφανώς με υποκατάσταση από άλλη στήριξη. Πρακτικά, η λύση αποδέσμευσης του σκληρού μαξιλαριού μαζί με την στήριξη ESM που έχει κατ’ αρχάς αποφασισθεί, είναι για
την Ελλάδα κάτι αντίστοιχο με το ευρωομόλογο του 1 τρις. Ναι, αλλά ό,τι έρχεται από τον ESM θέλει μνημόνιο και εμείς είμαστε σε μεταμνημονιακή κανονικότητα.

Η «κανονικότητα του μαξιλαριού» με την εθνικώς υπερήφανη Ελλάδα, η οποία δεν ανέχεται κοντρόλ στην κυριαρχία της, έχει έλθει με μια μικρή λεπτομέρεια: 32 δισ (ή 35, ή 37) είτε δεν μπορεί να τα αγγίξει με συμβατική δέσμευση, είτε έχει αναλάβει την υποχρέωση να τα βλέπει ακόμη και εάν “καταρρέει” το σύμπαν.

Ας έχουμε καθαρό στο μυαλό μας πως την επομένη της κρίσεως του κορωνοϊού, η Ελλάδα θα είναι σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση – και οι άλλες χώρες της ευρωζώνης θα μαζεύουν συντρίμμια. Όλα όσα φανταζόμασταν πριν δύο μόλις μήνες, είναι απλώς φαντασιώσεις. Όλα όσα ξέραμε για τη διαχείριση του χρέους πάνε περίπατο. Το χρέος θα έχει εκτιναχθεί, η οικονομική δραστηριότητα θα έχει πάθει μεγάλη ζημιά. Εκ των πραγμάτων ξανατίθεται το ζήτημα της δανειακής σχέσης σε βάση που είχαμε αρχίσει να ξεχνάμε. Κάποιου είδους μνημόνιο μάλλον είναι αναπόφευκτο. Όπως και οι πολύχρονες διαβουλεύσεις για νέες ρυθμίσεις για το χρέος.

Πρέπει να έχουμε υπόψιν μας ότι:

1. Η παρέμβαση ESM, τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα, απαιτεί μνημόνιο σαν αυτό το οποίο δεν ήθελε ο Αλέξης Τσίπρας και το γυρίσαμε στο μαξιλάρι.

2. Το ευρωομόλογο απαιτεί δεσμεύσεις τόσο σφικτές όσο και των μνημονίων που ξέρουμε. Για τους λόγους αυτούς ο λαϊκισμός αναβίωσης του αντιμνημονιασμού θα είναι απάτη τεραστίων διαστάσεων, για να καταλήξει στο τέλος σε μνημόνιο (επιλογής μας ή επιλογής τους θα κριθεί από την αρχική μας στάση) προκειμένου να έχουμε πρόσβαση σε διαθέσιμα.

*Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί