PLUS
Ο Κωνσταντίνος Πάντος έχει συνδέσει το όνομά του με τα πιο τρανταχτά επιτεύγματα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Συνέντευξη Στην ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Το 2020 υπήρξαν 37.028 κύκλοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και γεννήθηκαν 6.193 παιδιά καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ
Ωστόσο, αυτά δεν πρέπει να αποτελέσουν «δικαιολογία» για να μεταθέτουμε για πολύ αργότερα την απόκτηση παιδιού, καθώς η φύση έχει θέσει όρια.
– Μήπως τα επιτεύγματα στην εξωσωματική γονιμοποίηση στέλνουν το λάθος μήνυμα ότι δεν πειράζει, πως μπορούμε να μεταθέτουμε διαρκώς την τεκνοποίηση για αργότερα;
Είναι σημαντική η ερώτηση, γιατί τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αλματώδη βήματα στον κλάδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ωστόσο τα φυσικά εμπόδια της αυξημένης αναπαραγωγικής ηλικίας δύσκολα υπερβαίνονται. Στο πλαίσιο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, οι γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας τείνουν να ανταποκρίνονται ανεπαρκώς στα πρωτόκολλα διέγερσης των ωοθηκών, παράγοντας λίγα και ποιοτικά υποδεέστερα ωάρια, με αποτέλεσμα να μειώνονται δραματικά τα ποσοστά επιτυχίας εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Θα πρέπει λοιπόν να θυμόμαστε ότι όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας τόσο ελαττώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας μίας εξωσωματικής, καθώς αυτή εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ποιότητα των διαθέσιμων ωαρίων. Γι’ αυτό και οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες αντιμετωπίζουν συχνά το δύσκολο και πολύ προσωπικό δίλημμα ανάμεσα στις φτωχές πιθανότητες επιτυχίας με τα δικά τους ωάρια και στις πολύ καλύτερες πιθανότητες με δωρεά ωαρίων.
Αν κάποια γυναίκα, μεγαλώνοντας, δεν μπορεί για δικούς της λόγους να προχωρήσει σε δημιουργία οικογένειας, καλό είναι να προβεί σε κατάψυξη των ωαρίων της σε ηλικία μικρότερη των 37 ετών. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η δική μου προσωπική συμβουλή προς τις γυναίκες που επιθυμούν να κάνουν παιδιά είναι: «Αποκτήστε παιδιά όσο πιο νωρίς στη ζωή σας και λάβετε έγκαιρα μέτρα για να προστατεύσετε τη γονιμότητά σας».
– Ο Όμιλος Γένεσις εξασφαλίζει για τις εργαζόμενες που το επιθυμούν τη δωρεάν κρυοσυντήρηση ωαρίων. Πόσο σημαντική είναι αυτή η κίνηση;
Ως γιατροί έχουμε υποχρέωση να προετοιμάσουμε τη νέα γενιά, ώστε να είναι σε θέση να μπορεί να κάνει συνειδητές επιλογές γύρω από τη δημιουργία οικογένειας. Ενημερώνοντας τις γυναίκες για τα όρια που θέτει η φύση στην αναπαραγωγή, μπορούν έγκαιρα να πάρουν ενημερωμένες αποφάσεις περί φυσικής σύλληψης, έστω και με την ελάχιστη βοήθεια, ή να προστατέψουν τη γονιμότητά τους. Μια άμεσα διαθέσιμη πρόταση είναι η κατάψυξη ωαρίων στην οποία αναφέρεστε, η οποία δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να «παγώσουν» τις δραματικές συνέπειες που έχει ο χρόνος στην αναπαραγωγική τους ικανότητα. Η διαδικασία είναι σχετικά απλή και ήδη εταιρείες-κολοσσοί το προσφέρουν ως δωρεάν εργοδοτική παροχή στις γυναίκες που απασχολούν. Η Apple και το Facebook (Meta) ξεκίνησαν πρώτα και το παράδειγμά τους το ακολουθήσαμε και εμείς στον Όμιλο Γένεσις, θέλοντας να στείλουμε ένα μήνυμα στην ελληνική κοινωνία ότι πρέπει να είμαστε σύμμαχοι των γυναικών στην προσπάθειά τους να αφοσιωθούν απρόσκοπτα στην πραγμάτωση των επαγγελματικών τους στόχων και, παράλληλα, να μη χρειαστεί να παραιτηθούν από το όνειρο της μητρότητας. Στην ουσία η κρυοσυντήρηση είναι μια μέθοδος «παράτασης της γονιμότητας» των γυναικών που έχουν αφοσιωθεί στην καριέρα τους και στο επάγγελμά τους ή δεν έχουν βρει ακόμα τον κατάλληλο σύντροφο ή αναβάλλουν την τεκνοποίηση για άλλους λόγους.
– Γιατί θέτετε την ηλικία των 37 ετών ως χρονικό όριο για την κατάψυξη ωαρίων;
Ας δούμε τα ποσοστά γονιμότητας σε σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Fertility and Sterility. Τα ευρήματα φανερώνουν ότι το 70% των γυναικών που προχώρησαν σε κατάψυξη ωαρίων σε ηλικία μικρότερη των 38 ετών –και προχώρησαν σε απόψυξη τουλάχιστον 20 ωαρίων– απέκτησαν μωρό. Συνολικά, το 369% των γυναικών μεταξύ 27 και 44 ετών, με την πλειονότητά τους να ανήκουν στην ηλιακή κατηγορία 35-40 ετών κατά τον χρόνο κατάψυξης ωαρίων, απέκτησαν τουλάχιστον ένα παιδί από τα κατεψυγμένα ωάριά τους, το οποίο είναι συγκρίσιμο με τα αποτελέσματα εξωσωματικής γονιμοποίησης ανάλογα με την ηλικία.
– Μέσα στην πανδημία καταγράφηκε ρεκόρ κύκλων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στη χώρα μας. Μιλήστε μας για αυτό το «απροσδόκητο» ή μήπως όχι και τόσο απροσδόκητο γεγονός;
Νομίζω ότι η πανδημία λειτούργησε ως αφύπνιση για όλα όσα πραγματικά έχουν αξία στη ζωή μας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, στη χώρα μας γίνονται κατά μέσον όρο 30.000 κύκλοι (προσπάθειες) εξωσωματικής ανά έτος και γεννιούνται περίπου 5.000 παιδιά. Χαρακτηριστικά το 2018 έγιναν στην Ελλάδα 30.871 κύκλοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και γεννήθηκαν 5.521 παιδιά, το 2019 έγιναν 29.064 κύκλοι και γεννήθηκαν 4.290 παιδιά και το 2020 έγιναν 37.028 κύκλοι και γεννήθηκαν 6.193 παιδιά, σπάζοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η πανδημία έδρασε καταλυτικά στο να επανεξεταστεί η σημασία του θεσμού της οικογένειας, καθώς η δημιουργία απογόνων αποτελεί τον μοναδικό τρόπο ολοκλήρωσης της ανθρώπινης ύπαρξης.
– Ποιο είναι το αποτύπωμα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στις ετήσιες γεννήσεις;
Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι τα τελευταία 40 χρόνια έχουν γεννηθεί παγκοσμίως 8 εκατ. παιδιά με τις μεθόδους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται ανά τον κόσμο περίπου 2,5 εκατ. κύκλοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και γεννιούνται περίπου 500.000 παιδιά. Η συμβολή της λοιπόν είναι σημαντική, ειδικά στη χώρα μας που το δημογραφικό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα. Δεν σας κρύβω ότι ακόμη κι εμείς πολλές φορές εντυπωσιαζόμαστε με τους ρυθμούς που η τεχνολογία αλλάζει τα δεδομένα εφαρμογής των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και διευρύνει τις δυνατότητές της!
– Τέλος, να ρωτήσω τι ακριβώς ισχύει για την παρένθετη μητρότητα στην Ελλάδα, με τον νέο νόμο που πρόκειται να ψηφιστεί;
Η παρένθετη μητρότητα στην Ελλάδα έχει θεσπιστεί με νόμο εδώ και 20 χρόνια και είμαστε μια προοδευτική χώρα που φρόντισε να διασφαλίσει στις γυναίκες που έμειναν χωρίς μήτρα ή γεννήθηκαν χωρίς μήτρα πως θα μπορέσουν να γίνουν μητέρες με δανεική μήτρα. Σύμφωνα με τον νέο νόμο και το ισχύον καθεστώς, η παρένθετη μητρότητα απαγορεύεται για τα ομόφυλα ζευγάρια τα οποία είναι αναγνωρισμένα από το κράτος είτε με σύμφωνο συμβίωσης ή με πολιτικό γάμο όπως πρόκειται να ψηφιστεί. Τα ομόφυλα ζευγάρια δεν θα μπορούν να αποκτήσουν παιδί με δικό τους γενετικό υλικό, καθώς δεν επιτρέπεται ούτε η σπερματέγχυση σε δύο παντρεμένες γυναίκες και ο μόνος δρόμος για να αποκτήσουν παιδί είναι με υιοθεσία.
