PLUS
«Τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αφορούν την Ευρώπη, καθώς επηρεάζουν την Ανατολική Μεσόγειο. Σχετίζονται με το ΝΑΤΟ, καθώς επηρεάζουν το νοτιοανατολικό του τμήμα. Έχουμε καταστήσει σαφές πως δεν νοείται να μην βρεθεί η Τουρκία αντιμέτωπη με συνέπειες εάν συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες. Και πιστεύω πως αυτό είναι πλέον σαφές σε όλους τους παράγοντες που ενδιαφέρονται για αυτή τη γωνιά του κόσμου».
Αυτό διεμήνυσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια συζήτησης με τον δημοσιογράφο του Politico Matthew Kaminski, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου τεχνολογίας και καινοτομίας «Web Summit 2020» της Λισαβόνας, που εφέτος διενεργείται διαδικτυακά.
«Τα λόγια δεν αρκούν πλέον. Θα πρέπει να δούμε ξεκάθαρες πράξεις από την τουρκική πλευρά και αυτό σημαίνει πραγματική αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο», τόνισε ο πρωθυπουργός.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Πρωθυπουργού
Matt Kaminski: Είμαι ο Matt Kaminski. Έχω τη χαρά να συνομιλώ με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Πρωθυπουργέ, καλωσορίσατε.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ Matt! Είναι πάντα χαρά μου να συνομιλώ μαζί σου.
Matt Kaminski: Ας ξεκινήσουμε λοιπόν. Το 2020 ήταν μια ιδιαίτερη χρονιά. Στην αρχή του έτους, φαινόταν πως η Ελλάδα έβγαινε από την οικονομική αστάθεια και τα πήγαινε πολύ καλά. Θα θέλατε να μας πείτε πού βρίσκεται σήμερα η ελληνική οικονομία; Και σε τι βαθμό η πανδημία προκάλεσε σοκ στα σχέδια ανάκαμψης της χώρας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σωστά επισημαίνετε πως η χώρα τα πήγαινε αρκετά καλά τους πρώτους τρεις μήνες του έτους. Και μάλιστα πολύ καλύτερα σε σχέση με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης. Αλλά, είναι βέβαιο πως η χώρα θα επηρεαστεί σημαντικά από την πανδημία. Αναμένεται ύφεση, αντίστοιχη του μέσου όρου της ευρωζώνης. Επομένως, γνωρίζουμε πως έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας για να ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος. Ωστόσο, θα ήθελα να επισημάνω πως παρά την πανδημία, προσπαθήσαμε – και θα έλεγα με επιτυχία – να διατηρήσουμε τη μεταρρυθμιστική μας ατζέντα. Με τον όρο «μεταρρυθμιστική ατζέντα» αναφέρομαι στην αύξηση της ελκυστικότητας της Ελλάδας για άμεσες ξένες επενδύσεις, τη μείωση των φόρων, την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και την αξιοποίηση των φυσικών συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων με στόχο να προσελκύσουμε κεφάλαια από το εξωτερικό. Κατά την πανδημία γίναμε μάρτυρες κάποιων success stories που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, πριν από έναν μήνα η Microsoft ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει τρία μεγάλα data centers στην Ελλάδα. Αυτό δεν είναι το μόνο παράδειγμα. Οι επιχειρήσεις έχουν στραμμένο το βλέμμα στην εποχή μετά τον Covid, αξιολογούν ποιες χώρες θα είναι σε θέση να πετύχουν μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και θεωρώ πως η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ καλή θέση.
Matt Kaminski: Στο θέμα των μεταρρυθμίσεων, πού εστιάζετε; Σε δημοσιονομικά ή περισσότερο σε μέτρα ώστε να γίνει η χώρα πιο ελκυστική στους επενδυτές; Ποιους μοχλούς έχετε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις αφορούν την πλευρά της προσφοράς και σχετίζονται με τα υποκείμενα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας. Γνωρίζαμε από την αρχή ότι δεν ήμασταν ανταγωνιστικοί σε όρους φορολογίας. Επομένως, μειώσαμε τη φορολογία των επιχειρήσεων. Μειώσαμε τους φόρους επί των μερισμάτων. Επίσης κάναμε πιο ελκυστικές τις επενδύσεις στην Ελλάδα παρέχοντας φορολογικά επενδυτικά κίνητρα στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης. Θα δοθούν περαιτέρω φορολογικά κίνητρα για πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις. Το 2020, μειώσαμε τους φόρους στο μισθολόγιο. Μειώσαμε επίσης τους φόρους για αυτούς που έχουν υψηλές αμοιβές γεγονός, που κάνει πιο καθιστά πιο ελκυστικό να προσλάβουν κάποιον στην Ελλάδα. Στο δημοσιονομικό σκέλος, είναι μεγάλη μας χαρά το γεγονός ότι πλέον η Ελλάδα δανείζεται με ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Υπάρχει λοιπόν ευρεία εμπιστοσύνη στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Η Ελλάδα δεν είναι πια η χώρα που υστερεί στην ευρωζώνη. Και θεωρώ πως αυτό είναι ένα σημαντικό επίτευγμα για μια χώρα που βίωσε μια πολύ δύσκολη δεκαετία. Αν κοιτάξει κανείς την καμπύλη αποδόσεων, οι αποδόσεις για τους τίτλους κάθε διάρκειας είναι ουσιαστικά κάτω του 1%. Φαντάζει αδιανόητο αν το συγκρίνουμε με το πού βρισκόμασταν πριν από έναν χρόνο. Επομένως, σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά μας, το έλλειμμα και το χρέος θα αυξηθούν αλλά οι αγορές δεν προβληματίζονται με την εξέλιξη αυτή, καθώς αυτή είναι η τάση παγκοσμίως. Υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη σε αυτή την κυβέρνηση. Απομένουν σχεδόν τρία χρόνια έως τη λήξη της θητείας μας. Έχουμε απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, δεν συντρέχουν οι πολιτικοί περιορισμοί που καλούνται να αντιμετωπίσουν κάποιες κυβερνήσεις συνασπισμού στην Ευρώπη. Όταν επιλέγουμε μία πολιτική, επιδεικνύουμε αποτελέσματα ταχύτατα. Τόσο οι αγορές, όσο και οι ξένοι επενδυτές νιώθουν σαφώς πιο ασφαλείς με την Ελλάδα αυτές τις μέρες.
Matt Kaminski: Σε μια κλίμακα από τον 1 μέχρι το 10, με το δέκα να είναι το επίπεδο απόλυτης βεβαιότητας, πόσο βέβαιος είστε πως έχουμε αφήσει πίσω μας τους όρους «ελληνική κρίση» και «Grexit»;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δέκα. Για εμένα δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ως προς αυτό. Έχουμε αφήσει πίσω μας αυτή την περίοδο. Φαίνεται πως και οι αγορές συμμερίζονται την άποψη αυτή . Και αν το ενδιαφέρον για ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα είναι μια μονάδα μέτρησης για την αξιοπιστία της χώρας, μπορώ σας διαβεβαιώσω ότι συνομιλώ σε καθημερινή βάση με ξένους επενδυτές που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην Ελλάδα. Πιστεύω πως ο κόσμος πλέον αντιλαμβάνεται το αφήγημα της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης για την Ελλάδα. Μιλάμε για μια χώρα της ευρωζώνης που ακόμα οι αξίες είναι χαμηλά, επειδή η χώρα βγαίνει από την οικονομική κρίση.. Και βέβαια έχει τομείς στους οποίους μπορούμε να διαδραματίσουμε πρωταγωνιστικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως ο βιώσιμος τουρισμός και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κατά την γνώμη μου διαθέτει εξαιρετικά ανταγωνιστικό εργατικό δυναμικό, που αποτελεί και ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα της χώρας. Καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια να είμαστε οι κορυφαίοι στους τομείς όπου νιώθουμε ότι έχουμε το φυσικό συγκριτικό πλεονέκτημα.
Matt Kaminski: Εφόσον βρισκόμαστε στο Web Summit – τουλάχιστον ψηφιακά – ποια θέση έχουν η τεχνολογία και ο τεχνολογικός τομέας στα σχέδιά σας για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν είναι αυτονόητος ο συσχετισμός της Ελλάδας με την τεχνολογία. Αλλά θα ήθελα να σας δώσω ως παράδειγμα ένα project που ξεκίνησε πριν από λίγες εβδομάδες και το οποίο – κατά τη γνώμη μου – συμβολίζει τη μετάβαση από την παλιά Ελλάδα που έχει κατά νου ο κόσμος, στη νέα Ελλάδα που έχω οραματιστεί. Κλείσαμε μια συμφωνία με την Volkswagen. Πήραμε ένα ελληνικό νησί μεσαίου μεγέθους, την Αστυπάλαια – ένα νησί που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, αλλά είναι εκπληκτικά όμορφο – και αποφασίσαμε να το χρησιμοποιήσουμε ως πεδίο δοκιμής για την πράσινη κινητικότητα. Το σχέδιο είναι να μετατρέψουμε το νησί σε ένα μέρος όπου θα υπάρχει μόνο ηλεκτροκίνηση. Ένα μέρος όπου το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας θα προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές. Πρόκειται για ένα μόνο παράδειγμα, ενδεικτικό της αλματώδους προόδου που μπορούμε να πραγματοποιήσουμε σε αυτό το πεδίο. Στο κομμάτι της τεχνολογίας, έχουμε κάνει σημαντικότατες επενδύσεις, όχι από άποψη υλικών πόρων αλλά από άποψη πνευματικής επένδυσης, για την παροχή κρατικών υπηρεσιών μέσω μιας ενοποιημένης πλατφόρμας, του gov.gr. Matt, μπορώ να σε βεβαιώσω πως η υποδοχή που έτυχε από τους πολίτες ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική. Οι πολίτες έπρεπε να πάνε στα γκισέ για να διεκπεραιώσουν με φυσικό τρόπο οποιαδήποτε συναλλαγή με το Δημόσιο. Αυτό αλλάζει πολύ γρήγορα. Η ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, του κράτους, αποτελεί μεγάλη προτεραιότητα για μένα.
Επεξεργαζόμαστε και ένα μεγάλο έργο για ψηφιακή ταυτότητα, στα πρότυπα της Εσθονίας. Κάνουμε την ζωή των ελλήνων πολιτών αλλά και των ελληνικών επιχειρήσεων πολύ πιο εύκολη στις συναλλαγές με το κράτος. Ταυτόχρονα, αξίζει να επισημάνουμε ότι υπάρχει ένα αναδυόμενο οικοσύστημα τεχνολογικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και σε άλλες πόλεις. Παρατηρείται μεγάλη άνθηση στο μέτωπο των νεοφυών εταιρειών στην Ελλάδα. Είχαμε παραδείγματα startups που πουλήθηκαν σε ξένες επιχειρήσεις έναντι σημαντικού αντιτίμου. Επομένως, θεωρώ πως έχουμε τη δυνατότητα να βρούμε τη δική μας θέση στην αγορά στον τομέα της τεχνολογίας. Ειλικρινά τα επιχειρήματά μου είναι πολύ απλά: Η πανδημία μας απέδειξε πως μπορεί κάποιος να εργαστεί από οπουδήποτε στον κόσμο. Γιατί να μην το κάνει από την Ελλάδα; Μιλάμε για μια χώρα με εξαιρετική συνδεσιμότητα. Μια ασφαλή χώρα – όπως αποδείξαμε κατά την κρίση του Covid. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ιδιαίτερα ταλαντούχους ανθρώπους τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος. Είχαμε 400.000 Έλληνες που έφυγαν από την χώρα στα δέκα χρόνια της κρίσης, πολλοί από αυτούς επιθυμούν να επιστρέψουν. Εμείς θα διευκολύνουμε την επιστροφή τους. Πολύ σύντομα θα ψηφίσουμε νομοθεσία που θα τους δώσει σημαντικά φορολογικά οφέλη, αν επιλέξουν να φύγουν από την χώρα που διαμένουν τώρα, να επιστρέψουν μόνιμα στην Ελλάδα και να φορολογούνται εδώ.
Matt Kaminski: Και φυσικά η χώρα έχει ιδιαίτερα καλό καιρό και καλό φαγητό. Είναι κάτι που δεν αναφέρατε αλλά αισθάνθηκα την ανάγκη να το πω. Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε για πρώτη φορά σε ένα μεγάλο πακέτο ανάκαμψης και μάλιστα η Ελλάδα δικαιούται περισσότερα από 70 δισεκατομμύρια ευρώ. Πώς θα το εντάξετε αυτό στα σχέδιά σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι καθοριστικής σημασίας για τα σχέδιά μας. Η Ελλάδα ήταν μια από τις πρώτες χώρες που υπέβαλαν το προσχέδιο με τα έργα στα οποία θα αξιοποιηθούν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Όπως γνωρίζετε, υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές, σε ό,τι αφορά τον επιμερισμό σε πράσινες και ψηφιακές πρωτοβουλίες. Αλλά, όλα αυτά ευθυγραμμίζονται πολύ καλά με το μακροπρόθεσμο πρόγραμμά μας για τον μετασχηματισμό της χώρας. Επομένως, για πρώτη φορά δεν έχουμε μόνο το σχέδιο. Έχουμε και τους δημόσιους πόρους – δηλαδή κοινοτικούς σε αυτή την περίπτωση – που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε πράξη τον μετασχηματισμό αυτό. Η Ελλάδα ήταν πάντα αντιμέτωπη με ένα επενδυτικό έλλειμμα. Πώς γεφυρώνεται αυτό το χάσμα; Μέσω ιδιωτικών κεφαλαίων αλλά και μέσω ευρωπαϊκών πόρων. Το γεγονός ότι θα έχουμε 32 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και επιπλέον 40 δισεκατομμύρια χρηματοδότησης μέσω των συνηθισμένων ευρωπαϊκών οργάνων, μας δίνει την πεποίθηση πως πλέον διαθέτουμε τη δύναμη πυρός, την οικονομική δυνατότητα να υλοποιήσουμε πρακτικά μια ουσιαστική αναμόρφωση της ελληνικής οικονομίας. Είμαι πολύ αισιόδοξος για το σχέδιο που υποβάλαμε και αναμένουμε παρατηρήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και ελπίζω πως το όλο θέμα της τελικής έγκρισης του Ταμείου Ανάκαμψης θα επιλυθεί μέχρι το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, καθώς όλες οι ευρωπαϊκές χώρες χρειάζονται τα χρήματα αυτά και νομίζω πως θα πρέπει να αρχίσουν να ρέουν προς κράτη μέλη το δεύτερο μισό του 2021.
Matt Kaminski: Όπως γνωρίζετε η Πολωνία και η Ουγγαρία ασκούν βέτο για το πακέτο επικαλούμενες το θέμα του κράτους δικαίου. Η Ουγγαρία είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπως και εσείς. Σε ποιον βαθμό μπορεί να ασκηθεί πίεση στον Πρωθυπουργό Orban ώστε να προχωρήσει το θέμα του Ταμείου;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα έχει αναστείλει τη συμμετοχή του Fidesz της Ουγγαρίας, δηλαδή του πολιτικού κόμματος στο οποίο ανήκει ο Πρωθυπουργός Orban, εύλογα θεωρώ. Πιστεύω στην ικανότητα της Καγκελαρίου Merkel να φτάσει σε ένα συμβιβασμό, να βρει μία λύση που θα συνάδει με την απόφαση των ηγετών κρατών και κυβερνήσεων που ελήφθη φέτος τον Ιούλιο. Μου φαίνεται αδιανόητο το γεγονός ότι αυτό το ορόσημο για την ΕΕ θα καθυστερήσει, επειδή δύο κράτη μέλη διαφωνούν ως προς την ερμηνεία της συμφωνίας μας, η οποία – κατά την γνώμη μου – είναι απόλυτα σαφής. Η απόφαση αυτή ήταν κάτι παραπάνω από σημαντική. Ήταν μια εντυπωσιακή απόφαση που έλαβε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρακολουθείς στενά τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θυμάσαι πως τον προηγούμενο Μάρτιο θα ήταν αδιανόητο για την Ευρωπαϊκή Ένωση να κάνει αυτό το βήμα, να δανειστεί δηλαδή ως υπερεθνική οντότητα και να διοχετεύσει επιχορηγήσεις απευθείας στα κράτη- μέλη. Συνέβη όμως. Και αυτό ενέπνευσε εμπιστοσύνη σε όλους, περιλαμβανομένων των κεφαλαιαγορών αλλά και εκείνων που αγοράζουν ευρωπαϊκό χρέος σε επίπεδο κρατών. Είμαι σίγουρος πως πολύ σύντομα θα βρεθεί λύση.
Matt Kaminski: Η Ελλάδα βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης, το οποίο ήταν πάντα μια γειτονιά που παρουσίαζε μεγάλο ενδιαφέρον από άποψη ασφάλειας, σε βάθος δεκαετιών και αιώνων. Ο Πρόεδρος Emmanuel Macron της Γαλλίας ξεκίνησε τη συζήτηση για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, σχετικά με το αν -ασχέτως του Trump- έχει έρθει ο καιρός η Ευρώπη να χαράξει τον δικό της δρόμο στο θέμα της ασφάλειας. Ποια είναι η δική σας γνώμη; Και ποια πιστεύετε ότι είναι η γνώμη άλλων Ευρωπαίων ηγετών; Είναι ο Macron μια μοναχική φωνή στο ζήτημα της «στρατηγικής αυτονομίας» σε σχέση με τις ΗΠΑ ή υπάρχει ευρύτερη στήριξη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν νομίζω ότι είναι μια μοναχική φωνή. Πιστεύω πως θα πρέπει να βρούμε τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στα οφέλη του ελεύθερου εμπορίου και τη συνειδητοποίηση πως υπάρχουν κάποιοι τομείς στους οποίους θα θέλαμε η Ευρώπη να δείξει ένα επίπεδο της αποκαλούμενης «στρατηγικής αυτονομίας». Η φαρμακευτική βιομηχανία είναι ένας τέτοιος τομέας για παράδειγμα. Και μπορώ να σκεφτώ και πολλούς ακόμα. Θεωρώ πως υπάρχει μια δυναμική ως προς αυτό το ζήτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να προσδιορίσουμε ξεκάθαρα τους τομείς που θεωρούμε στρατηγικής σημασίας και στους οποίους θα θέλαμε την ανεξαρτησία της Ευρώπης από άλλες μεγάλες δυνάμεις, είτε για οικονομικούς, είτε για γεωπολιτικούς λόγους.
Matt Kaminski: Η κυβέρνηση Trump υποστήριξε την Ευρώπη σε θέματα που προέκυψαν στην Ανατολική Μεσόγειο με την Τουρκία. Πιστεύετε πως το ΝΑΤΟ θα πρέπει να επαναπροσδιορίσει την αποστολή του και την σχέση του αυτή τη δεκαετία και στο μέλλον, τώρα με την κυβέρνηση Biden;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς προσβλέπουμε ότι η νέα κυβέρνηση θα επαναλειτουργήσει παραγωγικά στη συνεργασία των ΗΠΑ με την Ευρώπη και στο να κάνει πιο ενεργή την παρουσία των ΗΠΑ στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Δεν είναι μυστικό ότι έχουμε διαφωνίες με την Τουρκία. Έχουμε λάβει τη στήριξη του State Department. Έχουμε λάβει τη στήριξη της Ευρώπης. Τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αφορούν την Ευρώπη, καθώς επηρεάζουν την Ανατολική Μεσόγειο. Σχετίζονται με το ΝΑΤΟ, καθώς επηρεάζουν το νοτιοανατολικό του τμήμα. Έχουμε καταστήσει σαφές πως δεν νοείται να μην βρεθεί η Τουρκία αντιμέτωπη με συνέπειες εάν συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες. Και πιστεύω πως αυτό είναι πλέον σαφές σε όλους τους παράγοντες που ενδιαφέρονται για αυτή τη γωνιά του κόσμου. Είναι μία παράξενη θέση στην οποία βρίσκεται κανείς αλλά δεν νομίζω ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας συνάδει με τον ρόλο της ως βασικού μέλους του ΝΑΤΟ όταν αγοράζει προηγμένα πυραυλικά συστήματα από τη Ρωσία ή όταν χρησιμοποιεί ανοιχτά τρομοκράτες από τη Συρία για να συμμετέχει σε πολέμους. Θα περιμέναμε, λοιπόν, σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά της Τουρκίας κάποια στιγμή εάν εννοεί τα όσα λέει τελευταία, αυτά που έχει πει ο Πρόεδρος Erdogan τελευταία, ότι δηλαδή επιθυμεί στενές σχέσεις με την Ευρώπη και τη Δύση. Τα λόγια δεν αρκούν πλέον. Θα πρέπει να δούμε ξεκάθαρες πράξεις από την τουρκική πλευρά και αυτό σημαίνει πραγματική αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Matt Kaminski: Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.
