PLUS
«Ανασχηματισμοί» δεν γίνονται μόνο στις κυβερνήσεις αλλά και στο πρόγραμμα για τον Covid εμβολιασμό, το οποίο προχωρά με αργούς ρυθμούς, παρότι οι υπερήλικες έδειξαν μεγάλο ενθουσιασμό-υποβάλλοντας μαζικά αιτήσεις στη σχετική πλατφόρμα, προκειμένου να μπορέσουν να αγκαλιάσουν ξανά τα εγγόνια τους. Στον εμβολιαστικό ανασχηματισμό που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο υψηλός πήχης για 2.000.000 εμβολιασμούς τον μήνα έπεσε στο 33% του αρχικού στόχου και τοποθετήθηκε στα 2.000.000 έως το τέλος Μαρτίου.
Tης Αλεξίας Σβώλου
Πώς από τα 2.000.000 τσιμπήματα τον μήνα, φτάσαμε στα 2.000.000 το τρίμηνο – Στην αναμονή οι κατάκοιτοι ασθενείς και ηλικιωμένοι – Με αεροπλάνα, βαπόρια, (τρένα) και πιστοποιητικό τα ταξίδια
Με τους σημερινούς ρυθμούς ακόμα κι αυτός ο στόχος φαίνεται αισιόδοξος, αλλά ήδη η AstraZeneca κατέθεσε αίτηση για έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και εφόσον πάρει το «πράσινο φως», θα λάβουμε 400.000 δόσεις μέχρι και τα τέλη Μαρτίου, με το πρωθυπουργό να δεσμεύεται για τη δημιουργία τεσσάρων μεγάλων εμβολιαστικών κέντρων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Από την πρώτη ημέρα λειτουργίας της πλατφόρμας emvolio.gov.gr, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία δέχτηκε εκατοντάδες τηλεφωνικές κλήσεις από οικογένειες με υπερήλικες κατάκοιτους που δεν μπορούν να μετακινηθούν, ρωτώντας πώς θα εμβολιαστούν αυτοί οι άνθρωποι.
Σχεδιασμός
«Στα τηλεφωνήματα που δεχόμαστε μας λένε πως δεν μπορούν να μεταφέρουν τους κατάκοιτους στα εμβολιαστικά κέντρα παρά μόνο αν μισθώσουν ιδιωτικό ασθενοφόρο για τη μεταφορά και επιστροφή στο σπίτι, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν λόγω των οικονομικών δυσκολιών που δημιούργησε η πανδημία.
Εφόσον δεν μπορεί να υπάρξει πρόγραμμα κατ’ οίκον, εξαιτίας των ειδικών συνθηκών διατήρησης του εμβολίου σε βαθιά ψύξη, μοιραία οι άνθρωποι αυτοί θα χρειαστεί να περιμένουν κάποιο από τα επόμενα εμβόλια», επισημαίνει στην «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» ο καθηγητής Πνευμονολογίας Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας. Άλλωστε, όταν γίνονταν αυτή η συζήτηση και ξεκινούσε ο σχεδιασμός, το πρώτο εμβόλιο που αναμενόταν να κόψει το νήμα ήταν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και της AstraZeneca, που δεν έχει τέτοιου είδους περιορισμούς.
Στην άλλη μεγάλη κουβέντα, για το ποιοι πρέπει να πάρουν τη σκυτάλη του εμβολιασμού μετά τους υπερήλικες, ο πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας απαντά: «Υψηλή προτεραιότητα έχουν οι ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα που χρειάζονται οξυγόνο στο σπίτι, όπως είναι ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), πνευμονική ίνωση και κυστική ίνωση. Μετά ακολουθούν τα άτομα με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα όπως το άσθμα».
Ένα ζήτημα που διχάζει κοινό και επιστήμονες είναι κατά πόσο θα πρέπει να εμβολιαστούν με δύο δόσεις οι πολίτες ή αν δεν φτάσουν οι δόσεις-αν υπάρξει καθυστέρηση στην παραγωγή-ο στόχος θα είναι να κάνουν την πρώτη δόση όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι.
Αυτό το πλάνο-και όχι να κρατήσουμε δόσεις «καβάντζα» για να ολοκληρώσουμε το δοσολογικό σχήμα-προτίθεται να ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάϊντεν, και επί του θέματος, ο πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας απαντά: «Το να καθυστερήσεις κάποιους μήνες τη δεύτερη δόση, είναι ένα ενδεχόμενο που δεν μελετήθηκε στις κλινικές μελέτες, όπου η δεύτερη δόση του εμβολίου των Pfizer/BionTech έγινε στις 21 ημέρες και της Moderna στις 28 ημέρες.
Ωστόσο, αν βρεθούμε μπροστά σε μια κατάσταση σαν της Μ. Βρετανίας όπου υπάρχει μεγάλη αύξηση της διασποράς του κορωνοϊού, το να κάνεις σε μεγαλύτερο πληθυσμό μια δόση του εμβολίου που προσφέρει 50% προστασία είναι μια ύστατη λύση».
Κανονικότητα
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας, από το νοσοκομείο «Αττικόν» πιστεύει ότι κατά τον Ιούλιο θα είμαστε σε μια καλή κατάσταση ώστε να έχει επανέλθει μια μορφή κανονικότητας στις ζωές μας και θεωρεί ότι στην Επιτροπή των εμπειρογνωμόνων οι κλινικοί γιατροί πρέπει να ασχολούνται αποκλειστικά με την covid και οι επιδημιολόγοι-μετά την επεξεργασία των στοιχείων της διασποράς-να καταθέτουν τις προτάσεις τους για το άνοιγμα των σχολείων και της οικονομικής ζωής. Πρόκειται, δηλαδή, για δύο διακριτούς ρόλους που θα έπρεπε να έχουν οι…μεν και οι δε, τα μέλη της Επιτροπής.
«Το μεγάλο πρόβλημα με την λοίμωξη είναι ότι ενώ η επιδείνωση συμβαίνει γρήγορα, η αποσυμπίεση του ΕΣΥ και κυρίως των Εντατικών γίνεται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.
Σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης παρουσιάζουμε μια σταθερότητα στα κρούσματα αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εκτίναξη από τα 800 κρούσματα στα 2.000 μπορεί να συμβεί προτού προλάβουμε να αρθρώσουμε Α», λέει ο κ. Λουκίδης
Ο προοδευτικός εμβολιασμός του πληθυσμού διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο πόσο γρήγορα θα επιστρέψουμε σε μία (πιο) ανοιχτή κοινωνία με τους γιατρούς, τους νοσηλευτές και τους τραυματιοφορείς του νοσοκομείου «Αττικόν» να δίνουν το καλό παράδειγμα, καθώς έχει επιτευχθεί ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης σχεδόν 90% όχι μόνο στις ΜΕΘ και τις κλινικές Covid αλλά και στις «απλές» παθολογικές κλινικές, όπως μας μεταφέρει από το εργασιακό του πόστο ο καθηγητής Πνευμονολογίας.
Πιστοποιητικό
Ένα επιπλέον κίνητρο για τον εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού δημιουργεί ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, καταθέτοντας αίτημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση να δημιουργηθεί πιστοποιητικό εμβολιασμού, προτού σηκωθεί η αυλαία της καλοκαιρινής σεζόν, ώστε όσοι το διαθέτουν να ταξιδεύουν ελεύθερα με όλα τα μεταφορικά μέσα, αεροπλάνα, πλοία και τρένα. «Ταξιδεύω ελεύθερα» σημαίνει πως ταξιδεύω χωρίς τις επιβεβλημένες διαδικασίες, δηλαδή την προσκόμιση αρνητικού covid test έως και 72 ώρες πριν την αναχώρηση και χωρίς την υποχρεωτική καραντίνα επτά ημερών στην επιστροφή.
Υπό αυστηρές προϋποθέσεις η ανοσοποίηση για τις εγκύους
Νεότερες οδηγίες από τρεις αμερικανικούς επιστημονικούς φορείς, το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων, το Kέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και την Αμερικανική Εταιρεία Εμβρυομητρικής Ιατρικής ρίχνουν φως στα αχαρτογράφητα νερά του εμβολιασμού των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας που είτε είναι ήδη έγκυες είτε προγραμματίζουν μια εγκυμοσύνη και αγωνιούν για το τι πρέπει να κάνουν. Και επειδή η παραπληροφόρηση αλλά και η επιφυλακτικότητα σε μια τόσο ιδιαίτερη περίοδο ζωής μιας γυναίκας, μπορούν να οδηγήσουν τους μη ειδικούς σε πολλαπλές μεταφράσεις των οδηγιών και σε σύγχυση, από την εγχώρια επιστημονική κοινότητα ο μαιευτήρας-χειρουργός -γυναικολόγος, Λουκάς Κλέντζερης, ακόλουθος του Βρετανικού Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων Γυναικολόγων και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Sheffield μαζί με την πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, αναλαμβάνουν να ξεδιαλύνουν το θολό τοπίο.
Τεχνολογία
Όπως αναφέρει ο Λουκάς Κλέντζερης, στην εγκυμοσύνη θεωρούνται ασφαλή τα εμβόλια που «φτιάχνονται» από αδρανοποιημένους ιούς (π.χ. το αντιγριπικό εμβόλιο), αλλά όχι αυτά που αναπτύσσονται από ζωντανούς εξασθενημένους ιούς (π.χ. το τριπλό ερυθράς-ιλαράς-παρωτίτιδας). «Αν μια έγκυος κάνει το εμβόλιο ερυθράς, ιλαράς και παρωτίτιδας, το έμβρυο όταν γεννηθεί μπορεί να εμφανίσει καταρράκτη και κώφωση. Για τα εμβόλια της παλαιότερης τεχνολογίας γνωρίζουμε πολύ καλά τι ενδείκνυται και τι όχι στην εγκυμοσύνη.
Για τα mRNA εμβόλια που αφορούν νέα τεχνολογία, ξέρουμε ότι θεωρητικά δεν μπορούν να βλάψουν μητέρα και έμβρυο, καθώς το mRNA δεν μπορεί να περάσει στο DNA. Όμως, στις μελέτες για τα covid εμβόλια δεν συμπεριλήφθηκαν έγκυες, καθώς η διαδικασία έπρεπε να προχωρήσει γρήγορα, οπότε δεν υπήρχε η ‘πολυτέλεια’ να περιμένουμε μια εγκυμοσύνη και άλλους τόσους μήνες μετά για την ανάπτυξη του εμβρύου», εξηγεί ο μαιευτήρας-γυναικολόγος. Και συνεχίζει: «Από την άλλη, γνωρίζουμε ότι η covid λοίμωξη στην εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, παρότι οι σοβαρές επιπλοκές είναι πολύ σπάνιες. Συνήθως παρατηρείται πρόωρος τοκετός και υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου που οφείλονται στις θρομβώσεις που προκαλεί η Covid στον πλακούντα. Το ενδεχόμενο του ενδομήτριου θανάτου του εμβρύου είναι πολύ σπάνιο». Οι περισσότεροι τοκετοί γυναικών που προσβλήθηκαν από Covid πήγαν εξαιρετικά καλά στη χώρα μας, ενώ σύμφωνα με τρεις ανεξάρτητους επιστημονικούς φορείς των ΗΠΑ (μεταξύ των οποίων το διάσημο CDC), το εμβόλιο για την Covid-19 λοίμωξη μπορεί να χορηγηθεί στις έγκυες γυναίκες και σε θηλάζουσες μητέρες, αν το επιθυμούν. Οι επιστημονικοί φορείς, βάση του τρόπου δράσεως του mRNA εμβολίου, υποθέτουν ότι δεν θα υπάρξουν σοβαρές βλαπτικές συνέπειες σε μητέρα ή έμβρυο.
Επαγγελματίες
«Οι έγκυες γυναίκες που είναι εκτεθειμένες σε περιβάλλον με υψηλό ιικό φορτίο για Covid-19, όπως για παράδειγμα οι επαγγελματίες υγείας, μπορούν να εμβολιαστούν με τα αυτά της mRNA τεχνολογίας, αφού το συζητήσουν με τον μαιευτήρα τους. Είναι ευνόητο ότι οι βασικές αρχές προφύλαξης ισχύουν τόσο πριν όσο και μετά τον εμβολιασμό», λέει ο κ. Κλέντζερης. Οι παρενέργειες που μπορεί να εμφανίσουν είναι ίδιες με κάθε εμβολιαζόμενου ατόμου – ερυθρότητα στην περιοχή της ένεσης, πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, κόπωση, μυαλγίες και αρθραλγίες.
Καθώς έχουν ανοίξει τα δημοτικά σχολεία, νηπιαγωγεία, βρεφονηπιακοί σταθμοί και σχολεία ειδικής αγωγής, εύλογα αναρωτιέται κανείς αν πρέπει να εμβολιαστούν οι δασκάλες και οι καθηγήτριες. «Τα σχολεία λειτουργούν με μέτρα προστασίας και εφόσον θεωρούνται χώροι χαμηλού κινδύνου, η συμβουλή μου στις έγκυες εκπαιδευτικούς είναι να μην εμβολιαστούν εκτός κι αν συντρέχει ειδικός λόγος, για παράδειγμα υποκείμενο νόσημα», καταλήγει ο Λουκάς Κλέντζερης.
Την ίδια άποψη υποστηρίζει και η καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας Μαρία Θεοδωρίδου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών στέλνοντας το μήνυμα πως αν μια γυναίκα εμβολιαστεί για Covid και μετά ανακαλύψει πως είναι έγκυος, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας ή διακοπής κύησης. Επίσης, δεν χρειάζεται να αποφύγει μια πιθανή εγκυμοσύνη ή να τη μεταθέσει για αργότερα.
Θα παραλάβουμε 70.000 λιγότερες δόσεις από τη Pfizer
Με την επιδημιολογική εικόνα της χώρας μας να παρουσιάζει σταθεροποίηση και την Ελλάδα μαζί με την Φιλανδία να είναι οι μόνες χώρες που δεν βρίσκονται στο κόκκινο, καθίσταται εφικτή πολυτέλεια το άνοιγμα της αγοράς, αφού οι εμπειρογνώμονες της επιτροπής έδωσαν το «πράσινο φως» για το πρώτο βήμα στον μακρύ δρόμο της επιστροφής στην κανονικότητα. Οι λοιμωξιολόγοι, ωστόσο, δεν κάνουν καμία συζήτηση για το άνοιγμα της εστίασης, ενώ οι οικογένειες από 1.500.000 μαθητές περιμένουν με ανυπομονησία το άνοιγμα των υπόλοιπων σχολικών βαθμίδων στο προσεχές διάστημα.
Προβληματισμός
Ωστόσο, καθώς το άνοιγμα της οικονομικής ζωής είναι άμεσα συνδεδεμένο με την πορεία των εμβολιασμών, προβληματισμό γεννά η είδηση ότι τον Ιανουάριο θα παραλάβουμε κατά 70.000 δόσεις λιγότερα εμβόλια από την Pfizer, η οποία μειώνει τις παραδόσεις σε όλες τις χώρες της Ευρωπης για να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση. Η υπερ-κάλυψη των χαμένων δόσεων θα γίνει μετά το τέλος Μαρτίου, με τον καθηγητή Επιδημιολογίας Γκίκα Μαγιορκίνη να τονίζει πως η αποσυμφόρηση του ΕΣΥ συνεχίζεται με αργό ρυθμό και εφόσον μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2021 έχει πιαστεί ο στόχος να εμβολιαστούν οι πιο ευπαθείς, οι ηλικιωμένοι, τότε το σύστημα υγείας θα είναι θωρακισμένο.
Καθώς το πειραματικό άνοιγμα με το click away κατά τη διάρκεια των γιορτών έδειξε ότι η επίδραση του ήταν πολύ μικρή στην αύξηση της επιδημιολογικής καμπύλης, ο καθηγητής Γκίκας Μαγιορκίνης εμφανίζεται αισιόδοξος ότι αν τηρηθούν οι κανόνες θα μπορέσει να ελευθερωθεί σιγά-σιγά η οικονομική ζωή, χωρίς να πληρώσουμε βαρύ αντίτιμο σε αύξηση κρουσμάτων και κυρίως σε αύξηση νοσηλειών και σε φρακάρισμα των ΜΕΘ.
Στο «μικροσκόπιο»
Από την πλευρά της η καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας Βάνα Παπαευαγγέλου προσθέτει ότι το 55% των κλινών ΜΕΘ της Αττικής είναι κατειλημμένο και αντίστοιχα το 61% στις ΜΕΘ της Θεσσαλονίκης, με την Αττική να βρίσκεται στο μικροσκόπιο των ειδικών, καθώς στο λεκανοπέδιο κατοικεί ένα στα τρία κρούσματα κορωνοϊού.
Αν ο στόχος για τον εμβολιασμό των ηλικιωμένων πιαστεί μέχρι τα τέλη Μαρτίου τότε θα ανοίξει ο δρόμος και για να καταστεί ασφαλής ο πληθυσμός της χώρας το καλοκαίρι, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Ωστόσο, αυτός ο δεύτερος στόχος εξαρτάται απόλυτα από μια σειρά παραγόντων, με πρώτο την αναπλήρωση των (χαμένων για τον Ιανουάριο) δόσεων του εμβολίου από τη Pfizer και δεύτερο, την ταχύτητα έγκρισης του εμβολίου της AstraZeneca, καθώς το εμβόλιο της Moderna έρχεται σε αισθητά λιγότερες δόσεις, αφού η παραγωγική ικανότητα της εταιρείας είναι μικρότερη.
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί
