PLUS
Η ισχυρή έκρηξη που βύθισε το δεξαμενόπλοιο και ρύπανε τον Σαρωνικό φαίνεται ότι προκλήθηκε από τρίτους, αφού το πλοίο πληρούσε όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας – Σε διαδικαστικό κυκεώνα οι αποζημιώσεις
Το eReportaz πρώτο είχε αποκαλύψει τις αιτίες του δυστυχήματος
Μια ισχυρή έκρηξη στη δεξιά πλευρά του πλοίου ευθύνεται, σύμφωνα με πόρισμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), για τη βύθισητου δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» τον Σεπτέμβριο του 2017
Ουσιαστικά δηλαδή δεν πρόκειται για ναυτικό ατύχημα αλλά για δολιοφθορά. Ποιοι, όμως, και γιατί βύθισαν το «Αγία Ζώνη ΙΙ» και πώς στήθηκε το όλο σκηνικό; Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δεν έχουν μέχρι στιγμής δοθεί στα γενικά συμπεράσματα του πορίσματος του ΕΜΠ, όπου υπογραμμίζεται ότι όλα τα στοιχεία «παραπέμπουν σε εκρηκτική φόρτιση».
Το πόρισμα των 330 σελίδων που συνέταξε το Τμήμα Ναυπηγικής και Τεχνολογίας του Πολυτεχνείου συμπεριλήφθη πριν από μερικές ημέρες στην ογκωδέστατη δικογραφία που έχει σχηματιστεί από την Εισαγγελία Πειραιά και ουσιαστικά συμπληρώνει τις διαπιστώσεις του Γ’ Ανακριτικού Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων ότι πίσω από το ναυάγιο του πλοίου στο βόρειο τμήμα του αγκυροβολίου του Πειραιά κρύβεται δολιοφθορά.
Τι λέει το πόρισμα
Η επιστημονική ομάδα του ΕΜΠ επισκέφθηκε το ναυάγιο και στη συνέχεια μελέτησε αναλυτικά όλα τα στοιχεία βάζοντας στο μικροσκόπιο και την παραμικρή λεπτομέρεια. Το «Αγία Ζώνη ΙΙ» είχε αγκυροβολήσει φορτωμένο με 2.194 τόνους μαζούτ και 340 τόνους ντίζελ. Τα ξημερώματα της 10ης Σεπτεμβρίου του 2017 -και συγκεκριμένα 20 λεπτά μετά τη 01.00- ύστερα από έναν περίεργο θόρυβο που ακούστηκε στη δεξιά λαμαρίνα πήρε κλίση προς τα δεξιά και μία ώρα αργότερα άρχισε να βυθίζεται. Οι δύο ναυτικοί που επέβαιναν εκείνη την ώρα στο πλοίο βούτηξαν στα νερά του Σαρωνικού για να σωθούν -ευτυχώς- υπό καλές καιρικές συνθήκες και τρεις ώρες αργότερα το πλοίο βυθίστηκε.
Επικεντρώνοντας στο σημείο του ρήγματος που προκάλεσε τη βύθιση του «Αγία Ζώνη ΙΙ», οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι «από τα ευρήματα της μελέτης των ελασμάτων του μεγάλου ρήγματος στη δεξιά πλευρά του πλοίου και από συγκριτική αντίστοιχη μελέτη υλικού από έλασμα ευρισκόμενο μακριά του ρήγματος αυτού, συμπεραίνεται πως η επίμαχη περιοχή φέρει χαρακτηριστικά αστοχίας που σχετίζονται με θραύση εξαιτίας πολύ μεγάλου ρυθμού παραμόρφωσης των ελασμάτων της, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας».
Στη σελίδα 328 του πορίσματος οι συντάκτες περιγράφουν τι διαπίστωσαν στο σημείο του ρήγματος και καταλήγουν στο τελικό συμπέρασμα. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, «εγκάρσιες άνισες παραμορφώσεις των τμημάτων των ελασμάτων εκατέρωθεν μιας ρωγμής προς το εσωτερικό του πλοίου. Ψαθυρές αστοχίες, τόσο κατά μήκος συγκολλήσεων όσο και ανυποστήρικτων ελασμάτων, μέσω εμφάνισης ευθύγραμμων ρωγματώσεων. Δημιουργία λωρίδων υλικού, δημιουργία αυτόνομων θραυσμάτων, απομείωση πάχους των ελασμάτων και αύξηση της σκληρότητας του υλικού τους. Παραμόρφωση κόκκων υλικού και σημαντικές αλλαγές στη μικροδομή μέσω της εμφάνισης χαρακτηριστικών ζωνών αδιαβατικής διάτμησης (λευκές ζώνες). Η ταυτόχρονη παρουσία των παραπάνω ευρημάτων στις επιφάνειες αστοχίας, σύμφωνα με όσα γνωρίζουν οι συγγραφείς της παρούσας έκθεσης, παραπέμπει σε εκρηκτική φόρτιση.
Μετά από τη μελέτη της ευστάθειας και της κατάκλυσης του πλοίου προέκυψε ότι αυτό βυθίστηκε μετά από τη δημιουργία ρήγματος μέσω του οποίου κατακλύστηκαν οι δεξιές πλευρικές δεξαμενές έρματος No3 και No4, με αποτέλεσμα το πλοίο να λάβει κλήση 25.780 και έμπρυμνη διαγωγή 1.308 m. Λόγω της κλίσης και της διαγωγής του πλοίου εισήλθε νερό από το πρυμναίο φινιστρίνι της δεξιάς πλευράς, το οποίο εν συνεχεία οδηγήθηκε εντός του μηχανοσταστασίου το οποίο και κατέκλυσε. Μετά την κατάκλυση και του μηχανοστασίου, το πλοίο έχασε παντελώς την ευστάθεια του και βυθίστηκε».
Ο δικηγόρος Γιάννης Μαρακάκης, ο οποίος εκπροσωπεί επιχειρηματίες και αλιείς που υπέστησαν ζημία από την οικολογική καταστροφή που προκάλεσε το «Αγία Ζώνη ΙΙ», τονίζει στο «ΘΕΜΑ» ότι «το πόρισμα του ΕΜΠ για τις αιτιες πίσω από τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή του Σαρωνικού δημιουργεί ερωτηματικά για το ποιος ήθελε αυτό το ναυάγιο. Ωστόσο, η αποζημιωτική ευθύνη των ασφαλιστών παραμένει αναλλοίωτη έναντι των ζημιωθέντων και των θυμάτων αυτής της τεράστιας οικολογικής ζημιάς».
Με το πόρισμα του ΕΜΠ (δολιοφθορά στο «Αγία Ζώνη ΙΙ» από ισχυρή έκρηξη στη δεξιά πλευρά του πλοίου) συμφωνεί και ο πραγματογνώμονας που ορίστηκε από το κράτος. Ωστόσο, δεν έχει βρεθεί εκρηκτικός μηχανισμός. Η έρευνα πάντως συνεχίζεται από τον αρμόδιο ανακριτή.
Μετά τις εξελίξεις αυτές και αφού προκύπτει ότι δεν υπάρχει δόλος του πλοιοκτήτη αλλά τρομοκρατική ενέργεια, η ασφαλιστική εταιρεία καλύπτει τους ζημιωθέντες. Βέβαια στην πράξη ο πλοιοκτήτης έχει προβεί ως δικαιούται από τη νομοθεσία σε περιορισμό της ευθύνης έως 5 εκατ. ευρώ.
Πιο συγκεκριμένα, η ασφαλιστική εταιρεία του δεξαμενόπλοιου υπέβαλε από το 2017 ενώπιον του Πρωτοδικείου Πειραιώς δήλωση περιορισμού ευθύνης, σύμφωνα με το άρθρο 7 της Δ.Σ. CLC ’92 για το ποσό των 5.409.925,40 ευρώ, το οποίο έχει κατατεθεί σε ειδικό λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας, σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 666/1982 (Α’ 138).
Συνολικά οι απαιτήσεις που έχουν κατατεθεί στο τοπικό γραφείο έγερσης αιτημάτων αποζημίωσης ανέρχονται στα 90 εκατ. ευρώ, ενώ το ποσό που θα δοθεί από την ασφαλιστική είναι 5 εκατ. ευρώ, ήτοι το 1/18.
Επομένως όσοι αποζημιωθούν μέσω ασφαλιστικής θα λάβουν το 1/18 της αποζημίωσης που ζητάνε, όπως επεσήμανε στο «ΘΕΜΑ» o δικηγόρος Νίκος Γερασίμου, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ενωσης Ναυτιλιακών Δικηγόρων και του Δ.Σ. της Ελληνικής Ενωσης Ναυτικού Δικαίου, ο οποίος τονίζει ότι οι περισσότεροι έχουν στραφεί στον Διεθνή Οργανισμό των Κεφαλαίων αποζημίωσης για ζημίες ρύπανσης από πετρέλαιο (International Oil Pollution Compensation Funds – IOPC Funds) που έχει ανοίξει γραφείο στον Πειραιά, στην οδό Σκουζέ 26.
Εκεί κατατίθενται όλες οι απαιτήσεις κατά του πλοιοκτήτη, κυρίως από παράκτιους αλιείς, από όλη την Αττική μέχρι και την Πελοπόννησο, από ιχθυοπώλες που ζημιώθηκαν από τη μείωση των πωλήσεων, από ιδιοκτήτες επιχειρήσεων εστίασης στο παράκτιο μέτωπο μέχρι τη Βουλιαγμένη και από ιδιοκτήτες οργανωμένων παραλιών.
Οι φάκελοι στέλνονται στα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού στο Λονδίνο όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις.
«Ο IOPC πηγαίνει by the book και παίρνει, χρόνο για να βγάλει την απόφαση. Ζητάει φορολογική δήλωση εκκαθαριστικό και όλα τα επίσημα παραστατικά που αποδεικνύουν την απώλεια εισοδήματος. Εχουν ήδη απορριφθεί πολλές αιτήσεις αποζημίωσης. Οσοι είδαν την αίτησή τους να απορρίπτεται ετοιμάζονται να διεκδικήσουν αποζημίωση από τον IOPC με προσφυγή στη Δικαιοσύνη, και μάλιστα στα δικαστήρια του Πειραιά που έχουν δωσιδικία», επισημαίνει ο κ. Γερασίμου.
Πόλεμος συμφερόντων
Από τις πρώτες ημέρες μετά το ναυάγιο, η πλευρά του κ. Θεόδωρου Κουντούρη, πλοιοκτήτη του «Αγία Ζώνη ΙΙ», άφηνε να εννοηθεί ότι το πλοίο του μπορεί να έπεσε θύμα ανταγωνιστών. Και αυτό γιατί, όπως υποστήριζε ο ίδιος, είχε αρχίσει να κινείται ως προμηθευτής μόνος του κλείνοντας καλά συμβόλαια με ξένων συμφερόντων ναυτιλιακές εταιρείες-liners μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, των λεγόμενων containerships.
Το «Αγία Ζώνη ΙΙ», αγκυροβολημένο νότια της νήσου Αταλάντης, περίμενε από το Σάββατο της 9ης Σεπτεμβρίου, λίγες ώρες προτού βυθιστεί, να εφοδιάσει με καύσιμα τέσσερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Κάποια από αυτά είναι της εταιρείας Hapag-Lloyd ενώ συνεργασία υπήρχε και με την Evergreen. Υπολογίζεται ότι η εταιρεία του κ. Κουντούρη είχε κλείσει τότε συμβόλαια για προμήθεια πετρελαίου συνολικής ποσότητας άνω των 200.000 τόνων. Η Evergreen είναι από τις μεγαλύτερες εταιρείες liners στον κόσμο και συμμετέχει στη συμμαχία των κολοσσών Ocean Alliance, μαζί με τη γαλλικών συμφερόντων CMA-CMG, την COSCO και την Orient Overseas.
Ωστόσο, όπως έχει αποκαλύψει το «ΘΕΜΑ», το φάντασμα του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» συνεχίζει να στοιχειώνει τις ελληνικές θάλασσες. Ο πρωθυπουργός, αντιμέτωπος με την οικολογική καταστροφή και τις έντονες αντιδράσεις του κόσμου, είχε δώσει εντολή να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο και οι έλεγχοι που έκανε ο Κλάδος Επιθεώρησης Πλοίων σε υπό ελληνική σημαία πλοία και σκάφη να γίνονται πλέον από τους νηογνώμονες, σύμφωνα με τη διεθνώς ισχύουσα πρακτική, έχοντας προφανώς γνώση για όλα όσα συμβαίνουν επί δεκαετίες. Ενάμιση χρόνο μετά, όμως, υπερήλικα δεξαμενόπλοια συνεχίζουν να ταξιδεύουν. Μάλιστα, λίγο προτού εκπνεύσει το 2018 δόθηκε με τροποποίηση του λεγόμενου νόμου Κουρουμπλή παράταση έως την 31η Δεκεμβρίου του 2019.
Κύκλοι της ναυτιλίας επισημαίνουν ότι «την παραμονή της Πρωτοχρονιάς προέκυψε το νέο Π.Δ. 118/2019 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 225 Α’ και ορίζει αυξημένες απαιτήσεις επιθεώρησης για όλα τα δεξαμενόπλοια μεταφοράς ναυτιλιακών καυσίμων άνω των 20 ετών προκειμένου να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους για έναν ακόμη χρόνο. Και βέβαια περιλαμβάνει και αυτά άνω των 40 ετών καθώς δεν υφίσταται κάποιο όριο ηλικίας».
Και προσθέτουν: «Από την άλλη πλευρά, υπήρξαν πλοιοκτήτες που έστειλαν στα διαλυτήρια ή πούλησαν τα υπερήλικα πλοία τους και αναζήτησαν ή σε κάποιες περιπτώσεις αγόρασαν νεότερα σύγχρονα πλοία που δεν εγκυμονούν κινδύνους για ατυχήματα όπως αυτό που ζήσαμε, προκειμένου να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη δραστηριότητά τους και πιάστηκαν κορόιδα αφού το μέτρο της απόσυρσης παρατάθηκε για ένα χρόνο ώστε να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται υπερήλικα πλοία στη λογική “θα δουλέψουμε όπως πριν και μετά βλέπουμε”».
Άλλωστε είναι γνωστό ότι σε αυτή τη χώρα ουδέν μονιμότερον του προσωρινού.
