Μεγαλύτερη τάση στο ψέμα και στην εξαπάτηση έχουν τα στελέχη των τραπεζών

Ελβετική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature, «κατηγορεί» τα στελέχη των τραπεζών ως τους επαγγελματίες με την μεγαλύτερη τάση να ψεύδονται και να εξαπατούν.

Η μελέτη διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, με επικεφαλής τον καθηγητή Πειραματικής Οικονομικής Έρευνας Μισέλ Μαρεσάλ, οι οποίοι ζήτησαν από 208 τραπεζικούς υπαλλήλους (οι 128 άνηκαν σε μεγάλη πολυεθνική επενδυτική τράπεζα και οι άλλοι 80 σε διάφορους τραπεζικούς ομίλους) να υποβληθούν σε μια σειρά από τεστ. Στην ίδια διαδικασία, για λόγους σύγκρισης, υποβλήθηκαν και εργαζόμενοι στον οικονομικό κλάδο εταιριών τηλεπικοινωνίας, πληροφορικής και φαρμακοβιομηχανίες, καθώς και φοιτητές.

Η διαδικασία της εξέτασης απαιτούσε από τους συμμετέχοντες να ρίξουν δέκα φορές με μυστικό τρόπο κορώνα-γράμματα με ένα νόμισμα και να αναφέρουν τα αποτελέσματα. Για κάθε κορώνα που θα έφερναν, θα αμείβονταν με 20 δολάρια, οπότε οι συμμετέχοντες είχαν κίνητρο να δηλώσουν διαφορετικά αποτελέσματα από τα πραγματικά.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα προηγούμενων πειραμάτων, αν το παιχνίδι αυτό παιχτεί πολλές φορές στη σειρά, με βάση το νόμο των πιθανοτήτων, το αποτέλεσμα θα είναι περίπου 50% – 50% ανάμεσα σε κορώνα και γράμματα, αν όλοι δηλώσουν τίμια το αποτέλεσμα κάθε ριξιάς. Επίσης, η εμπειρία έχει δείξει ότι, ακόμη κι αν υπάρχει χρηματικό δέλεαρ, οι άνθρωποι που παίζουν αυτό το παιχνίδι, τείνουν να είναι απρόσμενα ειλικρινείς.

Αρχικά και οι τραπεζικοί απαντούσαν ειλικρινώς, μέχρι τη στιγμή που τους ζητήθηκε να δηλώσουν (και έτσι να θυμηθούν) το επάγγελμά τους. Μόλις οι τραπεζικοί θυμήθηκαν πού δούλευαν, άρχισαν να γίνονται πιο ανειλικρινείς και να δηλώνουν περισσότερα ψευδή αποτελέσματα, ούτως ώστε να κερδίσουν περισσότερα χρήματα.

Έτσι το αποτέλεσμα που κέρδιζε (π.χ. η κορώνα), αυξήθηκε στο 58,2% έναντι ποσοστού 51,6% μεταξύ όσων δεν εργάζονταν σε τράπεζα. Όσοι δεν ήταν τραπεζικοί, δεν γίνονταν πιο ψεύτες, όταν καλούνταν να δηλώσουν και να θυμηθούν το επάγγελμά τους.

Το πείραμα, κατά τους επιστήμονες, δείχνει ότι η τάση ανεντιμότητας ενός στελέχους τράπεζας συνδέεται με τις απαιτήσεις και την ευρύτερη κουλτούρα του εργασιακού περιβάλλοντός του.

Προτείνουν λοιπόν στις τράπεζες να κάνουν περισσότερα για να ενισχύσουν την ηθική συμπεριφορά του προσωπικού τους. Μεταξύ άλλων, ένας κώδικας συμπεριφοράς αντίστοιχος με τον όρκο του Ιπποκράτη στην Ιατρική, σε συνδυασμό με εκπαιδευτικά προγράμματα ηθικής, μπορούν να καλλιεργήσουν μια κουλτούρα εντιμότητας σε βάθος χρόνου, αντί να ενισχύουν το κυνήγι του βραχυπρόθεσμου κέρδους – ακόμη και με μέσα που ξεφεύγουν από τους ηθικούς κανόνες.

«Το πρόβλημα αφορά ειδικά τους εργαζόμενους σε τράπεζες, καθώς οι εργαζόμενοι σε άλλα επαγγέλματα, όπως έδειξαν τα πειράματα, δεν γίνονται λιγότερο έντιμοι, όταν έρχεται στο προσκήνιο η επαγγελματική ταυτότητά τους. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η κυρίαρχη επιχειρηματική κουλτούρα στην τραπεζική βιομηχανία εξασθενίζει και υποσκάπτει τους ηθικούς κανόνες, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό να ληφθούν μέτρα για να αποκατασταθεί μια τίμια κουλτούρα», υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα της μελέτης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, πρόσφατη παρόμοια έρευνα του Δρ Μαρεσάλ, που διεξήχθη σε φυλακή, διαπίστωσε ότι οι φυλακισμένοι που παίζουν το ίδιο παιχνίδι κορώνα-γράμματα, τείνουν να λένε περισσότερα ψέματα, όταν κάποιος τους θυμίζει το εγκληματικό παρελθόν τους.