PLUS
Η εμπειρία της πανδημίας του κορωνοϊού, με την πρόοδο που συντελέστηκε στα αντι-ιικά φάρμακα, τα εμβόλια και τα γρήγορα τεστ τα οποία αναπτύχθηκαν για τον εντοπισμό της λοίμωξης COVID-19 άλλαξαν δραματικά το τοπίο στην αντιμετώπιση μιας άλλης επιδημίας που πριν από 40 χρόνια σκόρπιζε βαριά τη σκιά της πάνω από την υφήλιο, της επιδημίας του AIDS.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Ενώ στο «οπλοστάσιο» μπαίνει και η εισαγωγή της προφυλακτικής θεραπείας απέναντι στον ιό
Το AIDS και ο κορωνοϊός είχαν εξαρχής μια «καρμική» σύνδεση, καθώς στις πολυετείς έρευνες για την ανάπτυξη εμβολίων κατά του ιού HIV χρωστάμε το ότι δεν «πιαστήκαμε στον ύπνο» με την COVID-19 και πως είχαμε πολύ εγκαίρως στην πορεία της πανδημίας «όπλα» να την πολεμήσουμε, με τα περισσότερα από αυτά να είναι φάρμακα που σχεδιάστηκαν για το AIDS, αλλά δεν αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά. Οι θεραπείες που τα τελευταία τρία χρόνια «διέπρεψαν» εντός κι εκτός των ΜΕΘ COVID των νοσοκομείων του ΕΣΥ είχαν οι περισσότερες αναπτυχθεί για εκείνο τον παλιό γνώριμο ρετροϊό που συντάραξε την οικουμένη όταν ο αξέχαστος Αμερικανός ηθοποιός Ροκ Χάτσον παραδέχτηκε πως είχε AIDS και τα βήματά του ακολούθησαν ο σταρ των μπαλέτων Μπολσόι Ρούντολφ Νουρέγιεφ, ο τραγουδιστής «ψυχή» των «Queen» Φρέντι Μέρκιουρι και ο δικός μας σχεδιαστής των celebrities Μπίλι Μπο.
Μονάδες λοιμώξεων
Όπως εξηγεί ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος Μάριος Λαζανάς, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, η πανδημία του κορωνοϊού αποδυνάμωσε τις Μονάδες Λοιμώξεων των νοσοκομείων του ΕΣΥ, καθώς πολλοί γιατροί μεταφέρθηκαν σε κλινικές COVID. Παράλληλα, η καθυστερημένη διάγνωση της λοίμωξης με τον ιό HIV σε ευάλωτες ομάδες-όπως είναι οι γυναίκες και οι μετανάστες-είχε ως συνέπεια να αυξηθούν τα κρούσματα AIDS σε αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες. Αντίθετα, στους ομοφυλόφιλους άνδρες, που είναι και η πιο ενημερωμένη πληθυσμιακή ομάδα, τα κρούσματα AIDS παρουσιάζουν κάμψη. Σε σχέση τώρα με τα επιδημιολογικά δεδομένα στη χώρα μας, σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης του ΕΟΔΥ, μέχρι και την 31/10/22 είχαν καταγραφεί 19.731 περιστατικά HIV λοίμωξης, εκ των οποίων τα 4.587 έχουν εμφανίσει AIDS και 11.908 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή αγωγή, ενώ καταγράφηκαν και 3.309 θάνατοι. Την περίοδο 1/1/22 έως 31/10/22 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 430 νέα περιστατικά HIV λοίμωξης (4 ανά 100.000 πληθυσμού), ποσοστό χαμηλότερο από αυτό που δηλώθηκε το αντίστοιχο χρονικό διάστημα τα τελευταία 11 χρόνια, ενώ διαχρονικά οι περισσότερες μεταδόσεις του ιού αποδίδονται σε απροφύλακτη σεξουαλική επαφή.
Η επόμενη μέρα στη διαχείριση της επιδημίας του AIDS/HIV ξεκινά με την προσθήκη της προφυλακτικής θεραπείας στη φαρέτρα, όπως εξηγεί ο Μάριος Λαζανάς. Η περίφημη «prep» θεραπεία θα δίνεται σε άτομα με θετική διάγνωση HIV και όσοι λάβουν την προφυλακτική θεραπεία θα υποβάλλονται σε συστηματικές εξετάσεις και για άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ενώ θα πρέπει να ελέγχουν οπωσδήποτε τα νεφρά τους για τυχόν παρενέργειες από τη χρόνια χρήση των φαρμάκων. Οι επιστήμονες υπενθυμίζουν ότι η εισαγωγή της προφυλακτικής θεραπείας στο «οπλοστάσιο» δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποκαταστήσει τη λήψη των μέτρων πρόληψης και κυρίως τη χρήση προφυλακτικού κατά τις σεξουαλικές επαφές. Η prep θεραπεία θα μπορεί να δίνεται συστηματικά ή κατ’ επίκληση (π.χ. το Σαββατοκύριακο), πάντα με συγκεκριμένα κριτήρια.
Εργαλείο
Η άλλη μεγάλη επανάσταση στη διαχείριση της επιδημίας του AIDS/HIV αφορά την εισαγωγή των self-tests για τον έλεγχο του HIV. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Χαράλαμπος Γώγος, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 34ου Πανελλήνιου Συνεδρίου AIDS, τα self-tests που τα μάθαμε πολύ καλά κατά την πανδημία του κορωνοϊού αποτελούν ένα πολύτιμο «εργαλείο» που χρησιμοποιείται ήδη σε πολλές χώρες. Στην Ελλάδα τα self -tests για το AIDS δεν έχουν ακόμα κυκλοφορήσει, καθώς ένας παλιός ξεχασμένος νόμος από το πρώτο κύμα της επιδημίας του AIDS/HIV απαγόρευε την εισαγωγή τους στη χώρα. Τότε το στίγμα που ακολουθούσε τη διάγνωση της μόλυνσης με τον ιό HIV ήταν βαρύτατο και θεωρούνταν αδιανόητο κάποιος να βρίσκεται μετά από αυτοέλεγχο στο σπίτι του θετικός στον ιό HIV. Ωστόσο από τότε έχουν περάσει 40 χρόνια και οι κοινωνίες θεωρούνται ώριμες πλέον για αυτή την εξέλιξη, αλλά όπως εξηγεί η αναπληρώτρια kαθηγήτρια Γιώτα Τουλούμη, από το Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής ΕΚΠΑ, τα self- tests θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με μια υποστηρικτική SOS τηλεφωνική γραμμή -εικοσιτετράωρης λειτουργίας- που θα στηρίζει τους ανθρώπους οι οποίοι θα διαγιγνώσκονται μόνοι τους στο σπίτι τους.
