PLUS
Αναλυτικό ρεπορτάζ στους σημερινούς New York Times, για την αντιμετώπιση των προσφύγων και μεταναστών από τις ελληνικές αρχές και τις βαριές καταδίκες σε βάρος τους, που φτάνουν μέχρι και 142 χρόνια φυλάκιση. Ακολουθεί εκτεταμένο απόσπασμα από το, επικριτικό για τις ελληνικές αρχές, άρθρο της αμερικανικής εφημερίδας:
Όταν ο Χανάντ Αμπντι Μοχάμαντ άρπαξε το πηδάλιο ενός βυθιζόμενου σκάφους στα ανοικτά της Λέσβου τον περασμένο Δεκέμβριο, φοβόταν, αλλά ήταν αποφασισμένος να σώσει τον εαυτό του και τους άλλους 33 ανθρώπους στο πλεούμενο. Έξι μήνες αργότερα, ο Μοχάμαντ, 28 ετών, από τη Σομαλία, βρίσκεται σε φυλακή της Χίου, αφού καταδικάστηκε σε ποινή 142 ετών για λαθρεμπόριο ανθρώπων.
«Έχω ακόμα εφιάλτες για εκείνη τη νύχτα», είπε ο κ. Μοχάμαντ από τη φυλακή, περιγράφοντας τη μοιραία διέλευση από την Τουρκία, στην οποία έχασαν τη ζωή τους δύο επιβάτες. Αλλά λέει ότι δεν το μετανιώνει. «Αν δεν το είχα κάνει, θα ήμασταν όλοι νεκροί».
Αντίγραφο της απόφασης του Ποινικού Δικαστηρίου Λέσβου, με ημερομηνία 13 Μαΐου και την οποία είδαν οι New York Times, αναφέρει ότι ο Μοχάμαντ έχει καταδικαστεί σε συνολικά 142 χρόνια και 10 ημέρες φυλάκισης για λαθρεμπόριο μεταναστών χωρίς χαρτιά στην Ελλάδα. Θα υπηρετήσει συνολικά 20 χρόνια, το μέγιστο επιτρεπόμενο βάσει του ελληνικού Ποινικού Κώδικα.
Ο Μοχάμαντ είναι ένας από τους πολλούς αιτούντες άσυλο τους τελευταίους μήνες που έχουν λάβει βαριές ποινές φυλάκισης για εμπορία ή διευκόλυνση παράνομης εισόδου, παρά το γεγονός ότι υποστηρίζουν ότι απλώς αναζητούν ασφαλές καταφύγιο, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι τελευταίες έχουν εντοπίσει δεκάδες τέτοιες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, αν και είναι δύσκολο να βρεθεί ο ακριβής αριθμός.
Σύμφωνα με νομικούς εμπειρογνώμονες και ΜΚΟ, η πρακτική παραπομπής σε δίκη των μεταναστών για λαθρεμπόριο, ξεκίνησε από την εποχή της μεταναστευτικής κρίσης του 2015-2016, όταν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο πρόσφυγες διέσχισαν την Ελλάδα, ξεπερνώντας τις δυνατότητες της. Η πρακτική έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς η Ελλάδα σκληρύνει τη μεταναστευτική της πολιτική και η Ευρωπαϊκή Ένωση ενίσχυσε τις πρακτικές αποτροπής της μετανάστευσης.
Η Ελλάδα, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι τα δικαστήριά της είναι δίκαια και ότι έχει υποχρέωση να φυλάει τα σύνορά της. «Στην Ελλάδα όπως και στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, η δικαιοσύνη είναι ισχυρή και ανεξάρτητη, και κρίνει με βάση τα γεγονότα που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια των ακροάσεων», δηλώνει ο υπουργός Μετανάστευσης, Νότης Μηταράκης σε γραπτή απάντηση του, όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει τις καταδίκες. Και πρόσθεσε: «Η Ελλάδα θα συνεχίσει , όπως έχει καθήκον, να φυλάει τα χερσαία και θαλάσσια σύνορά της, που είναι και σύνορα της Ευρώπης, σεβόμενη το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο».
Στις ίδιες φυλακές Χίου με τον κ. Μοχάμαντ βρίσκονται δύο Αφγανοί άνδρες, ηλικίας 24 και 26 ετών, οι οποίοι και οι δύο καταδικάστηκαν σε ποινή 50 ετών για διευκόλυνση της παράνομης εισόδου στην Ελλάδα το περασμένο φθινόπωρο, σύμφωνα με τη Λορένη Λεέτε του Νομικού Κέντρου Λέσβου, που τους εκπροσώπησε. Ο ένας από αυτούς είχε έρθει στην Ελλάδα με την έγκυο γυναίκα και το παιδί του.
Και ένας 28χρονος Σύρος βρίσκεται στη φυλακή στην Αθήνα, αφού έλαβε 52ετή θητεία τον Απρίλιο μετά τη διέλευση από την Τουρκία με τη σύζυγό του και τα τρία τους παιδιά, σύμφωνα με τους δικηγόρους του, Βίκυ Αγγελίδου και Βασίλη Ψωμού.
Οι δικηγόροι, οι οποίοι αρνήθηκαν να κατονομάσουν τους καταδικασθέντες για λόγους ιδιωτικότητας, δήλωσαν ότι δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οδηγούσαν τις βάρκες και ότι υπήρχε μόνο ένας μάρτυρας, αξιωματούχος της Ελληνικής Ακτοφυλακής.
Η ποινή του κ. Μοχάμαντ ήταν βαρύτερη, επειδή δύο γυναίκες πνίγηκαν σε αυτό το ταξίδι. Ωστόσο, οκτώ μετανάστες που επέβαιναν στο πλοίο δήλωσαν ότι ο Τούρκος διακινητής που τους μετέφερε, είχε εγκαταλείψει το σκάφος, και ότι ο κ. Μοχάμαντ προσπάθησε να το σώσει, αφού ένα πλοίο της τουρκικής ακτοφυλακής το ανάγκασε να κατευθυνθεί στα ελληνικά ύδατα, σύμφωνα με τους δικηγόρους του. Μόνο δύο από τους μετανάστες είχαν τη δυνατότητα να καταθέσουν στο δικαστήριο λόγω περιορισμών κοροναϊού.
«Η ποινικοποίηση των μεταναστών ως μέσου αποτροπής υπήρξε στρατηγική για μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Φρανσουά Κρεπό, ειδικός στο διεθνές δίκαιο και πρώην κορυφαίος αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των μεταναστών. «Το τελευταίο βήμα είναι αυτό που είδαμε πρόσφατα στην Ελλάδα, δηλαδή μια τεράστια ποινή φυλάκισης για ανθρώπους που ουσιαστικά προσπαθούν να σώσουν τη ζωή τους και να προστατεύσουν τις οικογένειές τους».
Η αντιμετώπιση ενός πρόσφυγα ως λαθρέμπορου είναι “να αντιμετωπίζεις έναν μικρό δράστη ναρκωτικών όπως ο Escobar”, δηλώνει η Κλειώ Παπαπαδολέων, εξέχων δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα και προσθέτει ότι δεν γίνονται προσπάθειες για τον εντοπισμό των πραγματικών διακινητών.
“Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει γίνει έρευνα από την αστυνομία και τις δικαστικές αρχές για τον εντοπισμό των λαθρεμπόρων. Οι συλληφθέντες δεν ερωτώνται ποτέ ποιος σας έδωσε το σκάφος, ποιος σας εγκατέλειψε στη θάλασσα”.
Τα τελευταία δύο χρόνια, οι λαθρέμποροι περιορίζουν όλο και περισσότερο το χρόνο που περνούν σε βάρκες, εγκαταλείποντας τους μετανάστες όταν πλησιάζουν στα ελληνικά ύδατα ή εκπαιδεύοντάς τους να πάρουν το τιμόνι, σύμφωνα με τους Δημήτρη Χούλη και Αλέξανδρο Γεωργούλη, τους δικηγόρους που υπερασπίζονται τον κ. Μοχάμαντ και άλλους σε παρόμοιες δύσκολες καταστάσεις.
Όταν τα σκάφη φθάνουν στις ελληνικές ακτές, συνήθως οι αξιωματούχοι ξεχωρίζουν έναν μετανάστη, είπε ο κ. Χουλής. Ωστόσο, η απόφαση λαμβάνεται συχνά χωρίς πραγματικά στοιχεία, πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι ένας Αφγανός αντιμετωπίζει κατηγορίες λαθρεμπορίου, απλώς και μόνο επειδή έχει το GPS ανοιχτό στο κινητό του κατά τη διάρκεια μιας διασταύρωσης.
