PLUS
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας στην Στοκχόλμη, το Νόμπελ Ιατρικής για φέτος θα μοιραστούν τρεις επιστήμονες, ο 75χρονος Αμερικανο-βρετανός ψυχολόγος Τζον Ο Κιφ και το ζεύγος των Νορβηγών νευροεπιστημόνων ‘Εντβαρντ και Μέι-Mπριτ Μόζερ.
Οι έρευνές τους στον τομέα της νευροεπιστήμης και της μελέτης του ανθρώπινου εγκεφάλου κατέγραψαν για πρώτη φορά με ακρίβεια το σύστημα με το οποίο ο εγκέφαλος εντοπίζει τη θέση του στο χώρο και καθορίζει την πλοήγηση και τον προσανατολισμό του μέσα σ‘ αυτόν.
Πρόκειται για ένα είδος βιολογικού συστήματος «GPS», όπως το ονομάζουν πολλοί, με το οποίο ο εγκέφαλος δίνει εντολές για την κίνηση, ενώ παράλληλα αποκαλύπτει σημαντικές πληροφορίες για το συνολικό σύστημα αντίληψης των εξωτερικών ερεθισμάτων. Συγκεκριμένα, οι έρευνες των τριών επιστημόνων εστιάζουν στην μελέτη ειδικών εγκεφαλικών κυττάρων που είναι υπεύθυνα για τον καθορισμό της λειτουργίας του προσανατολισμού. «Οι έρευνες του Τζον Ο Κιφ, της Μέι-Mπριτ Μόζερ και του Έντβαρντ Μόζερ έχουν επιλύσει ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει φιλοσόφους και επιστήμονες επί σειρά αιώνων», αναφέρει στην αιτιολογική της έκθεση η επιτροπή απονομής του Νομπέλ Ιατρικής.
Το ερώτημα που απασχόλησε ήδη από τη δεκαετία του 1970 τον Τζον Ο Κιφ ήταν το πώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος «χαρτογραφεί» τον περιβάλλοντα χώρο και πώς μπορούμε να πλοηγηθούμε με ασφάλεια σε ένα περίπλοκο εξωτερικό περιβάλλον. Ο αμερικανο-βρετανός επιστήμονας είχε υποστηρίξει ήδη από το 1971 βάσει πειραματικών πορισμάτων σε ποντίκια ότι κάποια ειδικά κύτταρα του ιππόκαμπου αντιδρούσαν με συγκεκριμένο τρόπο ανάλογα με την αλλαγή θέσης στο χώρο, δημιουργώντας σταδιακά έναν εικονικό «χάρτη» βάσει του οποίου τα ποντίκια κινούνταν στον χώρο.
Πάνω από τρεις δεκαετίες αργότερα, το 2005, το ζεύγος Μόζερ προχώρησε ένα βήμα παρακάτω στην αποκρυπτογράφηση του «αόρατου» αυτού συστήματος της ανθρώπινης πλοήγησης. Οι νορβηγοί νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν κάποιες κυψελίδες στην επιφάνεια νευρικών κυττάρων οι οποίες ήταν αυτές που δημιουργούσαν ένα σύστημα συντονισμού των εγκεφαλικών διεργασιών προκειμένου στη συνέχεια ο εγκέφαλος να μπορεί να αναγνωρίζει τη θέση στην οποία βρίσκεται και βάσει αυτής να συντονίζει την κάθε του κίνηση.
Η λειτουργία αυτή του εγκεφάλου σχετίζεται περαιτέρω και με τη λειτουργία της μνήμης, η οποία συσχετίζει τα γεγονότα με συγκεκριμένο χώρο. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της σουηδικής επιτροπής η έρευνα στον τομέα αυτό συσχετίζεται έντονα και με την έρευνα πάνω στη νόσο Αλτσχάιμερ, αφού οι ασθενείς που πάσχουν από αυτήν χάνουν την αίσθηση της τοποθέτησής τους στο χώρο. «Πρόκειται για ένα από τα πρώτα μέρη του εγκεφάλου που επηρεάζονται από την εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένες ανακαλύψεις να οδηγήσουν στην καλύτερη κατανόηση των αιτίων που προκαλούν το Αλτσχάιμερ και άλλες νόσους», ανέφερε ο Tόρκελ Κλίνγκμπεργκ, καθηγητής γνωστικής νευροεπιστήμης και μέλος της σουηδικής επιτροπής.
Η επίσημη τελετή βράβευσης αναμένεται να λάβει χώρα στην Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου, ενώ οι τρεις επιστήμονες αναμένεται να μοιραστούν το χρηματικό βραβείο, το οποίο ανέρχεται στις 870.000 ευρώ.
