PLUS
Αυτό που δύσκολα κανείς θα μπορέσει να αμφισβητήσει είναι πως το πρώην κομμουνιστικό καθεστώς της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης έχει αφήσει πίσω του αρκετούς «δικτάτορες». Ο Λουκασένκο της Λευκορωσίας είναι ένας από αυτούς.
Του ΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑ∆Η
Η «αεροπειρατεία» του Μινσκ ξαναθέτει επί τάπητος το καθεστώς Λουκασένκο
Πολλοί επίσης στη ∆ύση θεωρούν κάτι αντίστοιχο και για τον Πούτιν της Ρωσίας, απλώς οι ηγέτες της ∆ύσης φοβούνται να το ομολογήσουν ανοικτά, θεωρώντας ότι αρκεί η νίκη σε εκλογές για να λάβει κάποιος πιστοποιητικό δημοκρατικότητας.
Φυσικά και η ∆ύση έχει τις δικές της «αμαρτίες», αλλά η ειδοποιός διαφορά εδώ είναι ότι υπάρχουν θεσμοί που αντιστέκονται: ∆ικαιοσύνη, ενεργή και συνειδητοποιημένη κοινή γνώμη που έχει θεσμούς γερούς για να στραφεί, και μέσα ενημέρωσης, βεβαίως, που δεν χαλιναγωγούνται από αυταρχικούς ηγεμόνες. Στα όρια του «κάνω ό,τι θέλω» ήταν ο Τραμπ, όπως θυμόμαστε, αλλά είδαμε πώς… έπεσε.
Πειρατεία
Και παρότι πολλά θα μπορούσε να περιμένει κανείς από δικτάτορες όπως ο Λουκασένκο της Λευκορωσίας, μιας χώρας που χαρακτηρίζεται διεθνώς ως μια ζώσα διαθήκη σοβιετικής νοσταλγίας, ακόμη και για τα πρότυπα αυτού του είδους του ηγέτη, η απόφαση το να ασκήσει -πρακτικά- πειρατεία σε μια πτήση μεταξύ δύο πρωτευουσών χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη σύλληψη ενός δημοσιογράφου-blogger της λευκορωσικής αντιπολίτευσης είναι μια πράξη απερίγραπτης απερισκεψίας.
Στην περίπτωση της αεροπειρατείας του αεροσκάφους της Ryanair, αν και πολλές λεπτομέρειες εξακολουθούν να παραμένουν σκοτεινές, συμπεριλαμβανομένου και του ρόλου -εάν υπάρχει- της Ρωσίας με τους «πράκτορες» της KGB οι οποίοι είχαν γίνει όπως πιστεύεται «σκιά» του αντιφρονούντος δημοσιογράφου από την πρώτη στιγμή της άφιξής του στην Αθήνα μέχρι και την πτήση προς το Βίλνιους, το συμπέρασμα είναι πως το να αρπάζει κανείς έναν αντιφρονούντα… από τον ουρανό, κατά παράβαση των διεθνών κανόνων για τα αεροπορικά ταξίδια, δημιουργεί ένα πολύ κακό προηγούμενο που αν δεν αντιμετωπιστεί, στο μέλλον θα αποτελέσει κίνδυνο για τη διεθνή πολιτική σκηνή.
Ο Αλεξάντερ Λουκασένκο είναι γνωστός στη ∆ύση εδώ και πολλά χρόνια. Μαζικές συλλήψεις, εξαναγκασμός σε εξορία στα 27 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει κάθε μέσον για να βάλει στο χέρι τους αντιπάλους του, τροφοδοτώντας ακατάπαυστα την εικόνα του τελευταίου δικτάτορα στην Ευρώπη.
Από την άνοδό του στην εξουσία το 1994, ο Λουκασένκο έκτισε επάνω στα ερείπια της Σοβιετικής Ένωσης ένα καθεστώς στα μέτρα του, με κεντρική οικονομία και βασιζόμενος στον στρατό και στην αστυνομία για την καταστολή κάθε αμφισβήτησης.
Στα 66 του χρόνια μπορεί να υπολογίζει στην αφοσίωση των απαρατσίκ (λέξη της κομμουνιστικής αργκό που σημαίνει άνθρωπο του κομματικού μηχανισμού, συνήθως έμμισθο-επαγγελματικό στέλεχος), στην υποστήριξη της Μόσχας, συμμάχου παντός καιρού, αλλά επίσης σε ένα τμήμα του πληθυσμού, κυρίως των ηλικιωμένων, που φοβάται περισσότερο την αταξία από την καταστολή.
Φαλακρός και μυστακοφόρος, πρώην διευθυντής αγροτικής κολεκτίβας, δεν εφείσθη ποτέ απειλών και άγριων λεκτικών επιθέσεων κατά των επικριτών του. Άλλωστε το διακηρύσσει ότι είναι ένας αυταρχικός ηγέτης που αγωνίζεται για την επιβίωση του σοβιετικού τύπου καθεστώτος του από τον περασμένο Αύγουστο, όταν οι εκτός κάθε λογικής ισχυρισμοί του για ακόμη μία μεγάλη εκλογική νίκη -την έκτη του κατά σειρά- πυροδότησαν μαζικές διαδηλώσεις στους δρόμους των πόλεων της Λευκορωσίας.
∆ιαδηλώσεις
Οι διαδηλώσεις και οι απεργίες αντιμετωπίστηκαν με βίαιη καταστολή και συλλήψεις. Με την υποστήριξη της Μόσχας, ο «ισόβιος» πρόεδρος της Λευκορωσίας καταφέρνει να παραμένει στην εξουσία και να περισφίγγει τον πολιτικό «κλοιό» του γύρω από τη χώρα.
Πολλοί τον θυμούνται το φθινόπωρο του 2020, την ώρα που ακόμη ένα κίνημα αμφισβήτησης συγκλόνιζε τη Λευκορωσία, να εμφανίζεται με ένα καλάσνικοφ στο χέρι, υπό ισχυρή αστυνομική προστασία έξω από την κατοικία του, σε απόσταση λίγων μέτρων από τους αντικαθεστωτικούς διαδηλωτές, χαρακτηρίζοντάς τους «ποντίκια».
Ο batka (μπαμπάς στα λευκορωσικά) συνηθίζει να λέει πως «δεν έχω τίποτε άλλο από τη Λευκορωσία, κρέμομαι από αυτήν και την κρατάω», αποσιωπώντας φυσικά αυτήν τη Λευκορωσία των φυλακισμένων ή εξόριστων αντιφρονούντων, των διαδηλωτών, των δημοσιογράφων και της «χαζογκόμενας» όπως τη χαρακτηρίζει, πολιτικής του αντιπάλου Σβετλάνα Τιχανόβσκαγια.
Κάπως έτσι η «μουστακαλού κατσαρίδα», όπως τον αποκαλούν οι αντίπαλοί του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για πολλά χρόνια κινήθηκε με επιδεξιότητα ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Μόσχα, εξασφαλίζοντας υποχωρήσεις από τον έναν και έπειτα από τον άλλον, παίζοντας με τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς τους.
Τώρα, μετά την τελευταία του νίκη στις εκλογές (μια ψηφοφορία που θεωρείται νοθευμένη), ο Λουκασένκο δεμένος γερά με τη Μόσχα, που όχι μόνο δεν συγκινήθηκε από την ανελέητη καταστολή των αντιφρονούντων, αλλά του πρόσφερε και τη βοήθειά της, αποφάσισε να τελειώνει μια και καλή απέναντι στους υπό δυτική καθοδήγηση αντιπάλους του. Ο δημοσιογράφος Ραμάν Προτάσεβιτς είναι ένα αγκάθι στα πλευρά του Λουκασένκο και ο batka αποφάσισε να τελειώνει και με αυτόν.
Απειλή
Και εκεί που ο Λουκασένκο συνιστούσε κίνδυνο αποκλειστικά για τον λαό του, τώρα ξαφνικά μετατρέπεται σε διεθνή απειλή και τα ευρωπαϊκά κράτη και οι ΗΠΑ τρέχουν να δώσουν μια γρήγορη και ισχυρή απάντηση σε μια τέτοια ευθεία πρόκληση ζητώντας την άμεση απελευθέρωση του Λευκορώσου δημοσιογράφου και της 23χρονης Ρωσίδας φίλης του, Σαπέγκα Σοφίας Αντρέεβνα, ενώ συμφώνησαν πως το Μινσκ θα πρέπει να λογοδοτήσει για τις πράξεις του.
«Ο Λουκασένκο και το καθεστώς του πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό θα έχει σοβαρές συνέπειες» δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Ο αποκλεισμός του εναέριου χώρου της Λευκορωσίας ως μη ασφαλής είναι ένα πρώτο μήνυμα, αλλά σίγουρα δεν είναι αρκετό. Είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολικό μέτρο και δεν έχει καμία πραγματική επίδραση στην πολιτική του Λουκασένκο. Ως απόρροια μάλιστα αυτού του αποκλεισμού, το αποτέλεσμα θα μπορούσε πραγματικά να σπρώξει περαιτέρω τη Λευκορωσία στην «αγκαλιά» της Ρωσίας, καθώς οι περιορισμοί θα μπορούσαν να χρεοκοπήσουν τον κρατικό αερομεταφορέα της χώρας – τον οποίο ενδέχεται να εξαγοράσει η Μόσχα.
Κυρώσεις που θα περιλαμβάνουν εμπάργκο στις πωλήσεις όπλων στη Λευκορωσία, απαγόρευση έκδοσης βίζας και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, μέτρα τα οποία αφορούν ορισμένα πρόσωπα και λευκορωσικές επιχειρήσεις όπως η Belaruskali -ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς λιπασμάτων ποτάσας στον κόσμο-, οι οποίες αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων για τη χώρα, θα έχουν σίγουρα καλύτερο αντίκτυπο στην αλαζονική πολιτική του Μινσκ.
Εξάλλου, ήδη από τον Οκτώβριο του 2020 η ΕΕ περιορίζει σταδιακά όλο και περισσότερα βασικά πολιτικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένου του Λουκασένκο, με μέτρα όπως απαγόρευση ταξιδιών και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων ως απάντηση στην καταστολή της Λευκορωσίας εναντίον των αντιφρονούντων στο καθεστώς διαδηλωτών. Επίσης, ένα επενδυτικό πακέτο 3 δισεκατομμυρίων ευρώ (3,6 δισ. δολάρια) που ετοίμαζε η Ευρωπαϊκή Ένωση για να δοθεί στη Λευκορωσία, φαίνεται πως παγώνει -όπως τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν- έως ότου η χώρα «γίνει δημοκρατική».
Ποιος είναι ο Ρομάν Προτάσεβιτς
Ο 26χρονος ακτιβιστής και δημοσιογράφος, όπως χαρακτηρίζεται από τα δημοσιογραφικά δίκτυα, αναμφισβήτητα βρέθηκε στο στόχαστρο του Μισνκ ως μεγάλος πολέμιος του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο.
Όπως ανακοίνωσε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Προτάσεβιτς είχε έρθει στην Αθήνα ως μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόσφκαγια, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών. Ο Προτάσεβιτς αφού τελείωσε το Φόρουμ και αναχώρησε η αποστολή της Τιχανόσφκαγια, έμεινε ακόμη λίγες ημέρες στην Αθήνα και στην Κρήτη για διακοπές, χωρίς όμως να γνωρίζει κάποιος γι’ αυτό το ταξίδι. Ο νεαρός δημοσιογράφος έχει αναγκαστεί να φύγει από την πατρίδα του εδώ και αρκετούς μήνες, καθώς κινδύνευε με πολυετή φυλάκιση από τις κατηγορίες του καθεστώτος για πράξεις υποκίνησης σε βία, μίσος και διασάλευση της τάξης. Ο Προτάσεβιτς υπήρξε μέλος του «Νέου Μετώπου», μιας κεντροδεξιάς φιλοευρωπαϊκής οργάνωσης που οργάνωνε διαδηλώσεις κατά του Λουκασένκο, ενώ έχει πρωτοστατήσει στον αγώνα για την επέκταση της χρήσης της λευκορωσικής γλώσσας (εις βάρος των ρωσικών). Στο παρελθόν εργαζόταν ως δημοσιογράφος του Euroradio που χρηματοδοτείται από Πολωνία – Λιθουανία, καθώς και του Radio Liberty.
Το εθνικιστικό, αντικομμουνιστικό «Νέο Μέτωπο» (å‡Î‡‰˚ îÓÌÚ, Malady Front) ιδρύθηκε το 1997, αποτέλεσμα των διαδηλώσεων της περιόδου 1996-1997 στη Λευκορωσία. Η Νεολαία του είναι γνωστή για τη δράση της εναντίον του καθεστώτος Λουκασένκο και ενθαρρύνει τα μέλη της να προχωρήσουν σε στρατιωτική εκπαίδευση. Έτσι το 2015 ίδρυσε αθλητικό-πατριωτικό σύλλογο με την ονομασία «Warrior», που πραγματοποιεί εκπαίδευση με αεροβόλα όπλα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Radio Liberty.
Όπως καταλαβαίνει κανείς, ο Ρομάν Προτάσεβιτς δεν είναι και η «αγγελική» μορφή που θα ήθελε η Δύση για να χρησιμοποιήσει εναντίον του δικτάτορα προέδρου Λουκασένκο.
Ο Προτάσεβιτς έχει πλούσιο νεοναζιστικό και αντικομμουνιστικό υπόβαθρο (κυκλοφορούν ευρέως στο Διαδίκτυο φωτογραφίες του με ναζιστικά σύμβολα και στολή των SS), καθώς συμμετέχει και στην οργάνωση «Pahonia», μια πολιτοφυλακή της Λευκορωσίας που έχει προχωρήσει σε δράσεις μαζί με το νεοναζιστικό τάγμα «Azov» στον εμφύλιο πόλεμο της Ουκρανίας και από το 2017 μέχρι σήμερα συμμετέχει σε σειρά διαδηλώσεων εναντίον του Λουκασένκο, πάντα ως κομμάτι του «μαύρου» μπλοκ των νεοναζί, ενώ έχει δώσει το «παρών» και σε συμβολικό κάψιμο βιβλίων από εθνικιστές.
Έτσι ο ισχυρισμός της «συγκλονισμένης» και «ανήσυχης» από την εικόνα του αντιφρονούντος Ρομάν καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ, ως κύρια αντίδραση για την αεροπειρατεία με δευτερεύον το θέμα της ασφάλειας των πτήσεων, μάλλον είναι ένα λάθος μήνυμα προς τους λαούς της Ευρώπης που αν καταδικάζουν τον κόκκινο φασισμό, ομοίως καταδικάζουν, και μάλλον με περισσότερη ευαισθησία λόγω παρελθόντος, τον ναζισμό.
Αυτό που θα πρέπει να απασχολεί την Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερο είναι η ίδια η πράξη της αεροπειρατείας, η απαξίωση -για να μη χρησιμοποιήσουμε σκληρότερο όρο- της ΕΕ από τον Λουκασένκο που είναι ολοφάνερο πως εκμεταλλεύεται την ατολμία και τη διστακτικότητα ενός δυσκίνητου οργανισμού 27 διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών να γίνουν μια ενιαία κρατική οντότητα και να απαντούν στις προκλήσεις ενάντια στη δημοκρατία και την ελευθερία όπως πραγματικά αρμόζει.
Τα ερωτήματα για τους πράκτορες της KGB
Η πτήση της Ryanair που υποχρεώθηκε από τον Λουκασένκο να προσγειωθεί στο Μινσκ εκτός από το γεγονός πως θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των πτήσεων πάνω από τον ευρωπαϊκό αλλά και τον παγκόσμιο χώρο, καθιστώντας τον έρμαιο των προθέσεων οποιουδήποτε δικτάτορα ή δικτατορίσκου που θα θελήσει να υποχρεώσει σε προσγείωση ένα πολιτικό αεροσκάφος που διέρχεται από τη χώρα του, θέτει και πάλι ένα θέμα σοβαρό που αφορά τα μέτρα ασφαλείας των αεροδρομίων.
Και αυτό το θέμα δυστυχώς αφορά και τα ελληνικά αεροδρόμια, καθώς η πτήση FR 4978 της Ryanair απογειώθηκε από την Αθήνα για το Βίλνιους της Λιθουανίας.
Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως μέσα στο αεροπλάνο, μεταξύ των 170 επιβατών, υπήρχαν και τρεις επιβάτες που όταν το αεροσκάφος προσγειώθηκε αναγκαστικά στο Μινσκ, οικειοθελώς κατέβηκαν, πυροδοτώντας φήμες πως οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ήταν πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών της Λευκορωσίας και του Λουκασένκο ή Ρώσοι πράκτορες της KGB.
Ένας από τους τρεις, αναφέρουν τα διεθνή πρακτορεία, είναι Έλληνας και οι άλλοι δύο Λευκορώσοι. Είναι τυχαίο ότι αυτά τα τρία πρόσωπα κατέβηκαν στο Μινσκ και δεν έπραξαν όπως οι υπόλοιποι 165 επιβάτες της πτήσης που συνέχισαν μέχρι τον τελικό τους προορισμό στο Βίλνιους της Λιθουανίας ή εμπλέκονται στην αεροπειρατεία;
Αν όντως μέσα στο αεροσκάφος της Ryanair υπήρχαν μυστικοί πράκτορες, τότε πρέπει να συμφωνήσουμε ότι επιβιβάστηκαν στην Αθήνα από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Άρα, τόσο η Ryanair όσο και η διοίκηση του αεροδρομίου και η ΕΥΠ γνωρίζουν ποιοι είναι και λογικά το ελληνικό κράτος θα έπρεπε να τους απαγγείλει κατηγορίες για αεροπειρατεία, ζητώντας επισήμως από τη Λευκορωσία την έκδοσή τους στη χώρα μας για να διερευνήσει το γεγονός.
Στην υπόθεση της δολοφονίας του Ρώσου πρώην διπλού κατασκόπου Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του με νευροτοξικό παράγοντα, το Λονδίνο όχι μόνο έδωσε στη δημοσιότητα τους δύο Ρώσους που η Βρετανία θεωρούσε ύποπτους για τη δηλητηρίαση των Σκριπάλ, αλλά εξέδωσε και ένταλμα σύλληψης αυτών των δύο προσώπων και ζήτησε να συγκληθεί κατεπειγόντως το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Στην Αθήνα μπορεί να μας απαντήσει η ΕΥΠ τι κάναμε;
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί
