Ο Αντικαπνιστικός νόμος ανάβει …φωτιές στην Ελλάδα!

Από την Αλεξάνδρα Χριστίνα Ιωάννου

Το τέλος του καπνίσματος αποτελεί προσωπικό πολιτικό στοίχημα του πρωθυπουργού και ο Β. Κικίλιας βρίσκεται αντιμέτωπος με τις παθογένειες της κοινωνίας και τις αντιδράσεις των καταστηματαρχών. Στις παιδικές χαρές προβλέπεται τετραπλασιασμός του προστίμου από τα 50 ευρώ στα 200 για τους παραβάτες καπνιστές και διατηρείται στα 500 ευρώ για τους υπεύθυνους διαχείρισης των χώρων…

Ο αντικαπνιστικός νόμος είναι πλέον γεγονός και η κοινωνία όπως και ο χώρος της εστίασης στη χώρα μας, καλούνται να πάρουν θέση σε ένα ζήτημα το οποίο έχει αναλυθεί αρκετά και για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν έκρυψε, άλλωστε, την πρόθεσή του να αναγάγει το τέλος του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους σε προσωπικό του ζήτημα και πολιτικό στοίχημα. Στο ίδιο πλαίσιο έχει κινηθεί και το υπουργείο Υγείας, το οποίο έχει διαμηνύσει μέσω του επικεφαλής του σε όλους τους τόνους, ότι είναι κυρίως ζήτημα υγείας και όχι προστίμων.
Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει ο νέος αντικαπνιστικός νόμος που κατατέθηκε στη Βουλή, αλλάζουν πλήρως τα δεδομένα για τους εσωτερικούς χώρους των υγειονομικών καταστημάτων αλλά και των κέντρων διασκέδασης.

Αναφερόμαστε σε χώρους εστίασης και μη όπως οι καφετέριες, τα εστιατόρια, τα μπαρ, κ.λπ. Βάσει νόμου, λοιπόν, οι λάτρεις του καπνίσματος θα έχουν τη δυνατότητα να ασκούν την αγαπημένη τους δραστηριότητα μόνο σε εξωτερικούς χώρους, που είτε θα παρέχονται από τα εν λόγω καταστήματα είτε θα πρέπει να καπνίζουν στο δρόμο. Να σημειώσουμε δε, πως οι ειδικά διαμορφωμένοι εξωτερικοί χώροι θα πρέπει κατ’ ελάχιστο να είναι ανοιχτοί περιμετρικά τουλάχιστον σε δύο πλευρές.

Πού ισχύει η απαγόρευση

Η πλήρης απαγόρευση του καπνίσματος δεν σταματά εκεί αλλά επεκτείνεται και στους εξής χώρους:

– Στους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους εργασίας, κλειστούς ή και στεγασμένους (εδώ προβλέπεται εξαίρεση για τους χώρους παρασκευής προϊόντων καπνού)
– Σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και ιδίως σε εκείνα που παρασκευάζουν και προσφέρουν φαγητά, ποτά, γλυκίσματα, παρασκευάσματα γάλακτος, μικτών καταστημάτων, αλλά και κέντρων διασκέδασης
– Σε όλους τους χώρους αναμονής
– Στα αεροδρόμια

Πού επιτρέπεται

Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπονται χώροι που πρόκειται να προσδιοριστούν ειδικά για καπνιστές και είναι οι κάτωθι:

– Χώροι στάθμευσης μεταφορικών μέσων και επιβατικών σταθμών λιμένων
– Στα παντός είδους κυλικεία
– Στα ΜΜΜ συμπεριλαμβανομένων των ταξί αλλά και των αγοραίων
– Αναφορικά με τα γήπεδα, τους χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών και ομαδικών αθλημάτων, αλλά και εκείνους διεξαγωγής αθλητικών εκδηλώσεων, η απαγόρευση του καπνίσματος επεκτείνεται εφεξής πέραν των κλειστών χώρων. Απαγορεύεται επίσης ρητά και στους υπαίθριους χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών ψυχαγωγίας και συγκέντρωσης ανηλίκων, όπως είναι οι παιδικές χαρές, όπου μάλιστα προβλέπεται τετραπλασιασμός του προστίμου από τα 50 ευρώ στα 200 για τους παραβάτες καπνιστές και διατηρείται στα 500 ευρώ για τους υπεύθυνους διαχείρισης των χώρων…

«Τσουχτερά» πρόστιμα

Αλλαγή και συγκεκριμένα επαύξηση των προστίμων προβλέπεται για κάθε παράβαση της ρύθμισης με επιβολή προστίμου ύψους 200 ευρώ στους παρανόμως καπνίζοντες, από 50 ευρώ που είναι σήμερα, και 500 ευρώ στους υπεύθυνους διαχείρισης των παραπάνω χώρων.
Ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, σε εκδήλωση διεμήνυσε πως στα κλειστά γήπεδα μπάσκετ, μετά και από επιστολή των αθλητών μελών της εθνικής ομάδας μπάσκετ, θα δοθεί εφόσον καπνίζουν οι φίλαθλοι το δικαίωμα στους αθλητές να αποχωρούν από το γήπεδο και να μην τιμωρείται η γηπεδούχος για τους καπνιστές φιλάθλους. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωσή του πως «Και οι καπνιστές έχουν δικαίωμα να καπνίζουν αλλά όχι αναγκάζοντας τους μη καπνιστές να γίνονται παθητικοί καπνιστές».

Τέλος στο κάπνισμα μέσα στο αυτοκίνητο

Τεράστιες αλλαγές έρχονται επίσης και σε ό,τι αφορά το κάπνισμα όχι μόνο στα δημόσιας χρήσης αυτοκίνητα, αλλά και στα ιδιωτικά. Απαγορεύεται πλέον ρητά το κάπνισμα σε πάσης φύσεως αυτοκίνητα ιδιωτικής και δημόσιας χρήσης όταν σε αυτά επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών. Για την εν λόγω παράβαση μάλιστα, το πρόστιμο ανέρχεται στα 1.500 ευρώ είτε ο παραβάτης είναι οδηγός είτε συνοδηγός είτε επιβάτης και στις 3.000 ευρώ αν πρόκειται για αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης, καθώς και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 1 μήνα στον οδηγό ανεξαρτήτως εάν ο παραβάτης είναι ο ίδιος.

Οι αρμόδιοι για την τήρηση του νόμου

Αρμόδιες αρχές για την εφαρμογή της καθολικής απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και όλους τους χώρους παροχής εργασίας, μέσω της διαπίστωσης των παραβάσεων και της επιβολής κυρώσεων είναι οι:

Οι υγειονομικές υπηρεσίες Δήμων και Περιφερειών
Η δημοτική αστυνομία
Οι λιμενικές αρχές (στην περιοχή ευθύνης τους) και
Το ένστολο προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ.

Επίσης, μετατίθεται η έναρξη εφαρμογής των υφιστάμενων διατάξεων σχετικά με την κυκλοφορία των ηλεκτρονικών τσιγάρων και των προϊόντων επαναπλήρωσής τους με μη νικοτινούχο υγρό, την απαγόρευση της κυκλοφορίας στην αγορά του καπνού μάσησης, του καπνού που λαμβάνεται από την μύτη, αλλά και των υποκατάστατων καπνού. Ενώ αναφορικά με την αντιμετώπιση του καπνίσματος σε δημόσιους και άλλους χώρους στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου σημειώνεται πως καταργείται η διάταξη που επιτρέπει σε καζίνο και κέντρα διασκέδασης με ζωντανή μουσική με εμβαδόν άνω των 300 τμ καθώς και στα καταστήματα όπου νομίμως διεξάγονται τυχερά παίγνια, η διαμόρφωση κλειστών χώρων που να επιτρέπεται το κάπνισμα.

Τριψήφιος αριθμός για τις καταγγελίες πολιτών 

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του υπουργού Υγείας, προβλέπεται επίσης η δημιουργία τριψήφιου τηλεφωνικού αριθμού, στον οποίο θα μπορούν να γίνονται καταγγελίες για όσους δεν συμμορφώνονται με τον αντικαπνιστικό νόμο. Και αυτή η κλήση (που θα μπορεί να γίνεται είτε στη δημοτική αστυνομία είτε την αστυνομία), φαίνεται πως θα είναι αρκετή για να καταβάλλεται πρόστιμο στον παράνομο καταστηματάρχη. Μάλιστα δια στόματος υπουργού τονίστηκε πως προβλέπεται να δίνεται πρόστιμο στον ιδιώτη και υπερδεκαπλάσιο πρόστιμο στον καταστηματάρχη.

Στη… μάχη και η αστυνομία

Ο κ. Κικίλιας επιβεβαίωσε για ακόμη μια φορά ότι «ο αντικαπνιστικός νόμος θα εφαρμοστεί. Θα σεβαστούμε τα δικαιώματα των καπνιστών, αλλά προφανώς θα προασπίσουμε και τα δικαιώματα των μη καπνιστών, το δικαίωμα στη ζωή των παθητικών καπνιστών και ειδικά των παιδιών, που είναι μια αδικία και μάστιγα στη χώρα».
Όσο για το αν τελικά μετά τις αντιδράσεις θα συμβάλει και η αστυνομία στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, ο Βασίλης Κικίλιας ήταν ξεκάθαρος, καθώς τόνισε πως χωρίς τη συνδρομή της, είναι αδύνατον να επιβληθούν νόμος και πρόστιμα. Ο υπουργός Υγείας ανακοίνωσε επίσης ότι την αντικαπνιστική καμπάνια της κυβέρνησης, θα παρουσιάσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός στα τέλη του μήνα.

Τι λένε στη «Μ» οι καταστηματάρχες

Έχοντας ήδη μιλήσει και αφουγκραστεί ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που διχάζεται ειδικά σε ό,τι αφορά τους χώρους εστίασης, μιλήσαμε και με την πρόεδρο του ΠΑΣΚΕΔΙ, του Πανελλήνιου Σωματείου Καταστημάτων, Καταναλωτών, Εστίασης και Διασκέδασης. Η Νίκη Κωνσταντίνου μας τόνισε πως το Σωματείο έχει προσφύγει στο ΣτΕ ήδη δύο φορές, το 2009 και το 2010 αντίστοιχα και πως πρόκειται να κάνει τα απαραίτητα και νόμιμα και αυτή τη φορά. Στόχος της ίδιας και των μελών του σωματείου δεν είναι η ακύρωση του νομοσχεδίου, αλλά η προσφυγή μόνο στο κομμάτι της ολικής απαγόρευσης και η προστασία της επιχειρηματικότητας. Συγκεκριμένα, μας εξήγησε πως είναι απολύτως σύμφωνη με την ιδέα της προστασίας των ανηλίκων και προσβλέπει σε πλήρη εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου σε χώρους όπου υπάρχουν ανήλικοι (όπως τα εστιατόρια και οι υπόλοιποι χώροι εστίασης). Ωστόσο, αναφορικά με τα μπαρ κ.λπ., θεωρεί πως με αυτό τον τρόπο «διώκοντα» οι καπνιστές και από τη στιγμή που τα τσιγάρα πωλούνται νόμιμα, για ποιο λόγο δεν μπορούν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, με αυστηρές προδιαγραφές, όπως στα αεροδρόμια (υαλοπετάσματα) να καπνίζουν οι καταναλωτές. Χαρακτηριστικά ανέφερε πως «και το αλκοόλ σε μεγάλη ποσότητα βλάπτει. Θα καταργηθεί και αυτό;»
Θεωρεί πως πρέπει να προστατεύονται τα δικαιώματα και των μεν και των δε, σε χώρους που βρίσκονται ενήλικοι πάντα, μίλησε για διεύρυνση και αυτοδιάθεση των επιχειρηματιών και των καταναλωτών και τόνισε πως μετά την κρίση ο χώρος της εστίασης δεν αντέχει άλλο τέτοιο «πλήγμα». Σε σχετική μας ερώτηση μάλιστα, διεμήνυσε πως πάντα υπάρχει το δικαίωμα επιτόπιου ελέγχου και πως σε περίπτωση που δεν τηρούνται οι νόμιμες ενέργειες, θα υπάρχουν οι απαραίτητες κυρώσεις από πλευράς σωματείου.

Γιώργος Καββαθάς στη «Μ»: Σε δεύτερη μοίρα η εκπαίδευση

Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών & Συναφών Επαγγελμάτων τοποθετείται αποκλειστικά στην «Μ» για τον περιβόητο νόμο:
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας επιδιώκει να επεκτείνει το περιοριστικό πλαίσιο και να ενισχύσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς στην υπόθεση του καπνίσματος, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα ωστόσο παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και να παράξουν μονιμότερο αποτέλεσμα και αναφέρομαι στην αξία και την δυναμική της εκπαίδευσης σε αυτήν την ιστορία. Εκπαίδευση για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος σε εμάς και στους άλλους, που θα ξεκινά από το σχολείο, θα είναι στοιχείο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και θα υλοποιείται, μέσω της αγωγής υγείας, και από το ίδιο το ΕΣΥ.

Στους επιπλέον περιορισμούς που προστίθενται με το νομοσχέδιο για το κάπνισμα περιλαμβάνεται και μία πιο διασταλτική ερμηνεία της έννοιας του εσωτερικού χώρου, καθώς ως τέτοιος νοείται και το αίθριο ή ο χώρος με συρόμενη ή αποσπώμενη οροφή, όπως και κάθε χώρος, με σκέπαστρο και ταυτόχρονα κλεισμένος με οποιονδήποτε τρόπο περιμετρικά. Η συγκεκριμένη προσέγγιση ωστόσο δεν λαμβάνει καθόλου υπ’ όψιν της τις καιρικές συνθήκες στην χώρα, που καθιστούν αυτόν τον περιορισμό μάλλον αμφίβολης σκοπιμότητας για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Κατά τα άλλα εξακολουθεί να μην υπάρχει ανταπόκριση στο πάγιο αίτημα των επαγγελματιών του επισιτιστικού κλάδου για αντικατάσταση προβλέψεων του Ν. 3730/2008, ώστε να επιτραπεί ο ελεύθερος διαχωρισμός των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος σε μαγαζιά καπνιζόντων και μη καπνιζόντων με τη βοήθεια ειδικού σήματος.

Πρακτική που εφαρμόζεται σε αρκετά ευρωπαϊκά κράτη, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την επιφάνεια του καταστήματος, υπό την προϋπόθεση θέσπισης αυστηρών λοιπών προδιαγραφών σε ό, τι έχει να κάνει με τις συνθήκες εξαερισμού.
Ένα άλλο σημείο ιδιαίτερα προβληματικό για τους επαγγελματίες του κλάδου, το οποίο δεν ρυθμίζεται ούτε με αυτήν την νομοθετική απόπειρα, αφορά την μετακύληση της πειθαρχικής ευθύνης σε περιπτώσεις παραβάσεων, αποκλειστικά στους παραβάτες πελάτες. Δεν είναι δυνατόν να επιβάλλονται πρόστιμα στις επιχειρήσεις οι οποίες ουσιαστικά δεν μπορούν να κάνουν κάτι για τον πελάτη που καπνίζει. Ούτε μπορεί το κάπνισμα και η συμμόρφωση ή η ανοχή κάθε επιχείρησης στο θεσμικό πλαίσιο να αποτελεί στοιχείο διαφοροποίησης σε ένα περιβάλλον ανταγωνισμού. Ο βαθμός συνείδησης σαφώς και έχει αυξηθεί σε σχέση με μία δεκαπενταετία πριν, αλλά υπάρχει ακόμη η αίσθηση ότι η αδράνεια και η οι ελλείψεις του ελεγκτικού μηχανισμού καθιστούν την όλη ιστορία αντικείμενο διαχείρισης και διαπραγμάτευσης μεταξύ των επιχειρήσεων και των πελατών.

Και προφανώς δεν έχουμε όλοι, και οι επιχειρηματίες και οι καπνιστές πελάτες, τον ίδιο βαθμό ωριμότητας. Εφόσον διασφαλισθεί η ισονομία και ο διακριτός ρόλος καθενός από εμάς, τότε βεβαίως μπορούμε και πρέπει να πάμε όλοι μαζί σε αυτήν την προσπάθεια.