PLUS
Στην Οδύσσεια, όταν ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του πήγε στην Αιολία, εκεί ο Αίολος τους φιλοξένησε ένα μήνα. Όταν ζήτησε τη βοήθεια του Αιόλου για να φύγει, αυτός έκλεισε τους επτά ανέμους σε ένα ασκί από δέρμα βοδιού και άφησε μόνο τον ούριο Ζέφυρο να πνέει ευνοϊκά γι’ αυτούς.
Του ΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ
Με τη βοήθεια του Ζεφύρου ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφτασαν πολύ κοντά στην Ιθάκη. Αλλά κάποια στιγμή που ο Οδυσσέας αποκοιμήθηκε, οι σύντροφοί του άνοιξαν το ασκί νομίζοντας ότι έχει χρυσάφι και άφησαν ελεύθερους όλους τους ανέμους. Ξέσπασε θαλασσοταραχή που προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο καράβι του Οδυσσέα, με αποτέλεσμα να χάσει τον προσανατολισμό του επιμηκύνοντας το ταξίδι της επιστροφής.
Παραβολικά, οι άνεμοι της ιστορίας δείχνουν να έχουν απελευθερωθεί και εμείς να βρισκόμαστε σε μεγάλη θαλασσοταραχή. Από την Ουκρανία στην Ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή και έως τη μακρινή Ασία δοκιμάζονται η σταθερότητα, η ειρήνη, οι ισορροπίες, αλλά και γεννιέται ένας de facto πολυπολικός κόσμος.
Σε τέτοιες στιγμές είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας να κρατάμε την ψυχραιμία μας και να αναλύουμε όλα τα περίεργα φαινόμενα όσο το δυνατόν πιο προσεκτικά και αντικειμενικά. Και καθώς λίγα φαινόμενα στις μέρες μας είναι πιο περίεργα από τις διαδηλώσεις γύρω από τον βομβαρδισμό και την εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα ως απάντηση στην τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς τον περασμένο Οκτώβριο, θα πρέπει να δούμε με ουδέτερη ματιά τα όσα συμβαίνουν στη Δύση με εκκίνηση τη λεγόμενη «γενοκτονία» των Παλαιστινίων στην πολύπαθη Γάζα.
Πολεμική ρητορική
Για παράδειγμα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως υπάρχει μια πολεμική ρητορική από πολλούς πολιτικοποιημένους μουσουλμάνους, όπως εκείνους που διαδήλωσαν πρόσφατα στο Αμβούργο της Γερμανίας φωνάζοντας «Kalifat ist die Lösung» («Το χαλιφάτο είναι η λύση»).
Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι, παρά τη στήριξη στο Ισραήλ και στο δικαίωμά του να αμύνεται έναντι των τρομοκρατών, υπάρχει μια μεγάλη μερίδα μέσα στο Ισραήλ που αντιτίθεται στη σφαγή των αμάχων Παλαιστινίων και στις επιλογές της κυβέρνησης Νετανιάχου.
Αυτό όμως που υπερισχύει των ακραίων εκδηλώσεων είναι οι κινητοποιήσεις των φοιτητών στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, του Καναδά και της Ευρώπης ενάντια στη σφαγή του παλαιστινιακού λαού.
Καταλήψεις πανεπιστημιακών χώρων, ακτιβιστικές δράσεις, διαδηλώσεις: μετά τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ιρλανδία, τη Σκωτία την Ολλανδία, τη Γερμανία, τώρα και στην Ελλάδα οι συμμετέχοντες τάσσονται ανοιχτά κατά του Ισραήλ και υπέρ των Παλαιστινίων.
Όλες αυτές όμως αντιμετωπίζονται με βίαιη πολλές φορές καταστολή, με τη δικαιολογία πως οι φιλοπαλαιστινιακές κινητοποιήσεις διαφέρουν από άλλες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας σε εκπαιδευτικά ιδρύματα από το πρόσφατο παρελθόν, καθώς προκαλούν ένα αίσθημα φόβου στους Εβραίους φοιτητές αλλά και σε όλους όσοι αρνούνται να ταυτιστούν με τη μονόπλευρη θέση εναντίον του Ισραήλ, παραβλέποντας πως δεν είναι αντι-ισραηλινή ή ακόμη και αντισημιτική κάθε διαμαρτυρία που γίνεται ενάντια στον βάναυσο τρόπο δράσης του ισραηλινού στρατού στη Γάζα. Όπως και το δικαίωμα να υπάρχει χώρος στα πανεπιστήμια για ειρηνικές φοιτητικές διαμαρτυρίες ενάντια σε κάθε πόλεμο.
Ενώ πολλοί σχολιαστές σημειώνουν τον παραλληλισμό μεταξύ των σημερινών φιλοπαλαιστινιακών διαδηλώσεων με τις φοιτητικές διαδηλώσεις του 1968 κατά του πολέμου του Βιετνάμ, ο Ιταλός μαρξιστής φιλόσοφος Φράνκο Μπεράρντι επισημαίνει μία σημαντική διαφορά. Ρητορικά, τουλάχιστον, οι διαδηλωτές του 1968 ταυτίστηκαν με την αντιιμπεριαλιστική θέση των Βιετκόνγκ και ένα ευρύτερο, θετικό σοσιαλιστικό σχέδιο, ενώ οι σημερινοί διαδηλωτές πολύ σπάνια ταυτίζονται με τη Χαμάς και αντίθετα «ταυτίζονται με την απόγνωση».
Όπως το θέτει ο Μπεράρντι: «Η απόγνωση είναι το ψυχολογικό και επίσης πολιτιστικό χαρακτηριστικό που εξηγεί την ευρεία ταύτιση των νέων με τους Παλαιστινίους. Νομίζω ότι η πλειονότητα των μαθητών σήμερα αναμένει συνειδητά ή ασυνείδητα τη μη αναστρέψιμη επιδείνωση των συνθηκών ζωής, τη μη αναστρέψιμη κλιματική αλλαγή, μια μακροχρόνια περίοδο πολέμου και τον διαφαινόμενο κίνδυνο πυρηνικής κατακρήμνισης των συγκρούσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη σε πολλά σημεία του γεωπολιτικού χάρτη».
Δεν θα μπορούσε να εξηγηθεί καλύτερα η σημερινή κατάσταση. Η κατασταλτική απάντηση των Αρχών στις διαδηλώσεις υποστηρίζει την υπόθεση του Μπεράρντι. Οι σκληρές καταστολές των κινημάτων δεν υποκινούνται από κανέναν φόβο ότι οι φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις θα ξεκινήσουν ένα νέο πολιτικό κίνημα. Μάλλον είναι εκφράσεις πανικού – μια άρνηση να αντιμετωπίσουμε καταπρόσωπο την απόγνωση που διαπερνά τις κοινωνίες μας. Και τα σημάδια αυτού του πανικού είναι παντού.
Να θυμηθούμε πως στα τέλη του περασμένου μήνα, 12 Αμερικανοί γερουσιαστές έστειλαν επιστολή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο απειλώντας ανοιχτά τον εισαγγελέα Καρίμ Χαν, αλλά και την οικογένειά του, προκειμένου να τον πιέσουν να μην εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Αν και επρόκειτο για αυστηρά ρεπουμπλικανικό εγχείρημα, η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν άσκησε επίσης πίεση στο ΔΠΔ να μην κατηγορήσει Ισραηλινούς αξιωματούχους για εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στη Γάζα.
Τέτοιες απειλές δεν σηματοδοτούν τίποτα λιγότερο από τον θάνατο των κοινών παγκόσμιων αξιών. Αν και αυτό το ιδανικό ήταν πάντα κάπως υποκριτικό (οι Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, δεν έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης, την ιδρυτική του συνθήκη).
Το δεύτερο πρόσφατο παράδειγμα ενισχύει την ίδια άποψη. Στις 4 Μαΐου η Γαλλία (συμμορφούμενη με την απαγόρευση βίζας που εκδόθηκε από τη Γερμανία) απαγόρευσε την είσοδο στον Γασάν Αμπού Σίταχ, έναν Βρετανοπαλαιστίνιο χειρουργό που επρόκειτο να καταθέσει στη Γαλλική Γερουσία για όσα είχε ζήσει όταν εργάστηκε εθελοντικά με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στα νοσοκομεία της Λωρίδας της Γάζας.
Ο ίδιος δήλωσε στο Al Mayadeen ότι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι γαλλικές αρχές του αρνήθηκαν την είσοδο στη χώρα ήταν για να του στερήσουν την πρόσβαση στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) της Χάγης, όπου ήταν προγραμματισμένο να μιλήσει.
Από πολλούς αυτές οι πράξεις θεωρούνται πράξεις λογοκρισίας, οδηγώντας τους στο συμπέρασμα ότι οι δημοκρατίες μας καταρρέουν, και εδώ ανοίγει ο δρόμος για τα λαϊκίστικα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα, εμπόδιο στην υιοθέτηση πολιτικών που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Παρέμβαση
Όλοι γνωρίζουν ότι η κατάσταση στη Γάζα είναι απαράδεκτη. Αλλά έχει αφιερωθεί πολλή ενέργεια στην αναβολή του είδους της παρέμβασης που απαιτεί αυτή η κρίση.
Ο τρόπος όμως για να βοηθήσουμε να ξεπεράσουμε την κρίση, το αδιέξοδο, είναι να αντιμετωπίσουμε με κατανόηση τις φοιτητικές διαμαρτυρίες, οι οποίες παρά κάποια μεμονωμένα ακραία περιστατικά αφορούν ακριβώς αυτό, όπως το έθεσε ο Αμερικανός γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς στις 28 Απριλίου:
«Αυτό που κάνει η κυβέρνηση του Νετανιάχου είναι άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη ιστορία του πολέμου. Αυτή τη στιγμή εξετάζουμε την πιθανότητα μαζικής πείνας και λιμού στη Γάζα. Και η κατηγορία αυτή δεν είναι αντισημιτισμός. Είναι μια πραγματικότητα».
Μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, το Ισραήλ αλλά και ο κόσμος ολόκληρος τόνισε την ωμή πραγματικότητα αυτού που είχε κάνει η Χαμάς. Αφήστε τις εικόνες να μιλήσουν από μόνες τους, δήλωσαν οι ισραηλινές αρχές. Οι άγριοι φόνοι και οι βιασμοί είχαν καταγραφεί από τους δράστες και ήταν εκεί για να τους δουν όλοι. Δεν χρειαζόταν να ειπωθεί τίποτε παραπάνω. Οι φρικιαστικές εικόνες τα έλεγαν όλα.
Τώρα λοιπόν δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για τα δεινά των Παλαιστινίων στη Γάζα; Θα κλείσουμε τα μάτια στους πεινασμένους ανθρώπους στις αυτοσχέδιες σκηνές, στα παιδιά που πεθαίνουν, στους ισραηλινούς πυραύλους και στα drones που συνεχίζουν να μετατρέπουν τα κτίρια σε ερείπια και μετά σε σκόνη;
Και επειδή καλό είναι να θυμόμαστε, ας δούμε αυτό που ο ιστορικός και συγγραφέας Μάικλ Ιγκνάτιεφ (τότε δημοσιογράφος) έγραφε το 2003 σχετικά με την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ: «Για μένα, το βασικό ζήτημα είναι ποιο θα ήταν το καλύτερο αποτέλεσμα για τον ιρακινό λαό – τι είναι πιο πιθανό να βελτιώσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των 26 εκατ. Ιρακινών; Αυτό που πάντα με τρέλαινε με την αντίθεση [στον πόλεμο] ήταν ότι ποτέ δεν αφορούσε το Ιράκ. Ήταν ένα δημοψήφισμα για την αμερικανική εξουσία».
Από το ίδιο σημείο ξεκινούν και οι σημερινές αντιπολεμικές διαδηλώσεις στην Αμερική και την Ευρώπη. Μια απελπισμένη έκκληση απλώς να σταματήσει η σφαγή των αμάχων στη Γάζα.
Και δεν είναι άλυτο πρόβλημα το να μπει ένα τέλος σε αυτή τη μακροχρόνια αιματοβαμμένη ιστορία. Εξάλλου, όλες οι δυτικές κυβερνήσεις αμέσως μετά τη δολοφονική επίθεση της Χαμάς το έβαλαν στο τραπέζι. Να υπάρξει μια παγκόσμια πρωτοβουλία για την αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κράτους, η μόνη λύση για βιώσιμη διαρκή ειρήνη που θα εγγυάται την ασφάλεια του Ισραήλ και την ειρηνική συνύπαρξη με τους γείτονές του, καθώς και η απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε σοβαρή διαπραγμάτευση που θα δώσει ένα τέλος στο αναπόφευκτα μοιρολατρικό συμπέρασμα ότι ο πόλεμος είναι η μόνη επιλογή.
