PLUS
Αφιερωμένη στο μεγάλο Έλληνα ζωγράφο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο είναι η όπερα “El Greco” του Γιώργου Χατζηνάσιου, σε ποίηση Ηλία Λιαμή και σκηνοθεσία Βασίλη Αναστασίου, που θα παρουσιαστεί σε παγκόσμια πρώτη εκτέλεση την Τρίτη 19 Μαΐου και Τετάρτη 20 Μαΐου 2015 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Το έργο παρουσιάζεται στο πλαίσιο της επετείου της συμπλήρωσης τετρακοσίων χρόνων από τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, και αναφέρεται στη ζωή (βήμα-βήμα) του μεγάλου ζωγράφου της ύστερης Αναγέννησης και συγκεκριμένα στην έναρξή της από το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης κοντά στο σημερινό Ηράκλειο της Κρήτης όπου εκπαιδεύτηκε ως αγιογράφος, στη Βενετία όπου μαθήτευσε στο εργαστήρι του Τισιανού και τέλος στο Τολέδο όπου γνώρισε τον μεγάλο έρωτα στο πρόσωπο της Χερώνυμα, την απειλή στην αίθουσα της Ιεράς Εξέτασης, αλλά και την αναγνώριση εκ μέρους της ισπανικής κοινωνίας και όλης της οικουμένης.
Σε όλη αυτή τη διαδρομή, τόσο στη ζωγραφική όσο και στη ζωή, ένα αόρατο χέρι έμοιαζε να του έδειχνε το δρόμο προς την αθανασία. Και με το πέρασμα των χρόνων, η διαδρομή αυτή δικαιώθηκε. Η τόλμη του για καινοτομίες, η βαθειά πνευματικότητά του και κυρίως οι 143 ολοκληρωμένοι πίνακές του, έδωσαν μια άλλη διάσταση στις αναζητήσεις και στην Τέχνη του, διάσταση διαχρονική και παγκόσμια. Πράγματι, ο Ελ Γκρέκο παραμένει μέχρι σήμερα σύγχρονος. Οι μορφές των έργων του συναντούν τις υπαρξιακές αναζητήσεις του ανθρώπου μέχρι σήμερα. Πολλά καλλιτεχνικά κινήματα, από τον ιμπρεσιονισμό μέχρι τον εξπρεσιονισμό, τον διεκδίκησαν ως πρόδρομό τους. Μεγάλοι σύγχρονοι εικαστικοί, από τον Πωλ Σεζάν μέχρι τον Πάμπλο Πικάσο, αναφέρονται στο έργο του.
Ωστόσο η μοναδικότητά του διατηρείται ακόμα και σήμερα και όπως όλες οι μεγαλοφυΐες δεν κατηγοριοποιείται, αλλά εξακολουθεί και φωτίζει τον δρόμο για τις επόμενες γενιές.
Στην προαναφερόμενη όπερα “El Greco” γίνεται μια καταγραφή της διαδρομής αυτής. Από την Κρήτη στην Ιταλία και από εκεί στην Ισπανία, ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος αναζητεί πίσω από τις μορφές, τη θεία πνοή που θα μας ενώσει ξανά με τον Δημιουργό. Η τραγωδία του ανθρώπου να μένει καρφωμένος στη γη, ενώ η ψυχή του ποθεί να πετάξει, γίνεται για τον El Greco η κινητήρια δύναμη που τον εμπνέει στη ζωή και την Τέχνη. Στο πέταγμά του αυτό προς την αιωνιότητα, φτερά του προσφέρει ο μεγάλος πρόγονός του Ίκαρος. Μόνο που τα φτερά αυτά θα τ’ αποκτήσει, όταν νικήσει τρία πάθη. Πάθη που αιώνες τώρα δηλητηριάζουν τις ανθρώπινες κοινωνίες: τον πλούτο, τη δόξα και την εξουσία.
Σε τρεις πράξεις και επτά σκηνές, ακολουθώντας τις δομές της κλασικής όπερας, με σόλο άριες, ντουέτα, τρίο και κουαρτέτα, λιτό ρετσιτατίβο, χορωδιακά, ορχηστρικά και χορευτικά μέρη και με πρωτοποριακή σκηνοθεσία, παρουσιάζεται ο ανηφορικός δρόμος του μεγάλου και οικουμενικού Έλληνα, που ξεπερνάει τελικά τους πειρασμούς και τους κινδύνους και κερδίζει τη μάχη με τη λήθη.
Είναι το ίδιο πρόσωπο στο οποίο κάνει αναφορά ο Ν. Καζαντζάκης στο μεγαλειώδες έργο του «Αναφορά στον Γκρέκο» και είναι αυτός που στέκει σήμερα δίπλα σ’ έναν λαό που ψάχνει ελπίδα και ταυτότητα, προσφέροντας του όραμα θάρρους, ακεραιότητας και κάλλους.
