PLUS
Η σαρωτική νίκη του δεξιού αντιπολιτευόμενου κόμματος VMRO-DPMNE, τόσο στις βουλευτικές όσο και στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν την Τετάρτη στη Βόρεια Μακεδονία, με το απερχόμενο κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) να καταποντίζεται, σε συνδυασμό με τη νίκη της υποψήφιας του VMRO-DPMNE, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, για την προεδρία της Βόρειας Μακεδονίας, ανατρέπει τα δεδομένα στη γείτονα χώρα.
Του Νίκου Βασιλειάδη
Ο Πενταρόφσκι και οι κυβερνήσεις του SDSM αφήνουν πίσω τους μια χώρα βυθισμένη στη διαφθορά, στον νεποτισμό και στην αναξιοκρατία, αλλά και δύο διακρατικές συμφωνίες, με την Ελλάδα (Συμφωνία των Πρεσπών) και τη Βουλγαρία, τις οποίες ΝΑΤΟ και ΕΕ έχουν επικροτήσει με κάθε τρόπο.
Η πολύμηνη προεκλογική εκστρατεία επικεντρώθηκε ακόμη στην αργή πρόοδο της Βόρειας Μακεδονίας στον δρόμο προς την ένταξη στην ΕΕ των «27», στα ελλείμματα στο κράτος δικαίου, στη διαφθορά, στην καταπολέμηση της φτώχειας και στην αντιμετώπιση της ισχνής οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.
Το αποτέλεσμα των εκλογών φέρνει στην επιφάνεια το ερώτημα αν η χώρα θα παραμείνει στη φιλοευρωπαϊκή της τροχιά και εάν θα διατηρήσει την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες εθνοτικές της ομάδες.
Για την Αθήνα η ανάδειξη μιας κυβέρνησης ανοιχτά εχθρικής στη Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί ακόμη μία πρόκληση για τη βαλκανική πολιτική της, η οποία μετά τα προβλήματα που ήδη αντιμετωπίζει με την Αλβανία αλλά και τη Σερβία, λόγω των επιπλοκών στο Κόσοβο, θα πρέπει να ρίξει το βάρος της για άλλη μία φορά στα Σκόπια, όπου τόσο ο ηγέτης του VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, όσο και η εκλεγμένη πια πρόεδρος Σιλιάνοφσκα έχουν υποσχεθεί στους ψηφοφόρους ότι «θα τους δώσουν πίσω ξανά τη Μακεδονία», αρνούνται να χρησιμοποιήσουν το επίθετο «Βόρεια» στο όνομα της χώρας και είχαν δεσμευτεί να συνεχίσουν να μην το κάνουν αν κέρδιζαν τις εκλογές.
Τι θα γίνει με τις διεθνείς συμφωνίες
Το αποτέλεσμα των διπλών εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία αναμένεται να περιπλέξει περαιτέρω τη μακροχρόνια φιλοδοξία της χώρας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ πιθανότατα θα επιδεινώσει τις σχέσεις της με τη γειτονική Βουλγαρία και την Ελλάδα.
Το ζήτημα που ανακύπτει είναι πως το VMRO αρνείται από την πρώτη στιγμή τη Συμφωνία των Πρεσπών, επιμένει να αναφέρεται στη χώρα με τον όρο «Μακεδονία» (σκέτο) και καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του μάχης πολιτεύτηκε με την υπόσχεση της αμφισβήτησης της Συμφωνίας.
Το ερώτημα που μοιραία ανακύπτει είναι κατά πόσον αυτό -η αμφισβήτηση της Συμφωνίας δηλαδή- είναι εφικτό; Μπορεί η νέα ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας να ξεκινήσει διαδικασίες κατάργησης της Συμφωνίας;
Αναλυτές στην Αθήνα αλλά και την ΕΕ εκτιμούν πως θεσμικά και νομικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Ωστόσο δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε πως πάντα υπάρχει το ζήτημα της πρακτικής εφαρμογής της Συμφωνίας.
Η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί μια διεθνή συμφωνία δεσμευτική και για τα δύο μέρη, η οποία επετεύχθη με τη συμβολή των Ηνωμένων Εθνών και την ενθάρρυνση της ΕΕ. Για να καταργηθεί θα πρέπει να συναινέσουν σε αυτή την κατεύθυνση και τα δύο μέρη, Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία, κάτι που η Αθήνα δεν είναι διατεθειμένη να συζητήσει.
Στην περίπτωση που η νέα ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας αμφισβητήσει τη Συμφωνία, τότε εκτός από τη διατάραξη των διακρατικών σχέσεων με την Ελλάδα σίγουρα θα επιβαρύνει τη θέση της και στην πορεία προς την ΕΕ. Ήδη ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, δεν βλέπουν ιδιαίτερα θετικά τις δυνατότητες και τις προοπτικές της Βόρειας Μακεδονίας να ενταχθεί στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η αμφισβήτηση, λοιπόν, της εν λόγω Συμφωνίας θα μπορούσε να σηκώσει νέο κύμα πολιτικής αμφισβήτησης για τις δυνατότητες της χώρας να μετατραπεί σε αξιόπιστο κράτος-μέλος της ΕΕ.
Επιπλέον είναι βέβαιο πως η αμφισβήτηση και η υποβάθμιση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα προκαλέσουν δυσφορία και στο ΝΑΤΟ – καθώς επειδή ακριβώς η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν το κλειδί για να γίνει δεκτή η Βόρεια Μακεδονία στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Εξάλλου, ο τέως πια πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πενταρόφσκι, όταν ρωτήθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας στη Γευγελή πώς σχολιάζει τις ανακοινώσεις της υποψήφιας προέδρου του VMRO-DPMNE Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα -μεγάλης νικήτριας των προεδρικών εκλογών- για πιθανή ακύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, δήλωσε πως «θα βγούμε από το ΝΑΤΟ εάν ακυρωθεί η Συμφωνία των Πρεσπών, θα αποκλειστούμε από τον οργανισμό». Χαρακτηρίζοντας μία πιθανή ακύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών ως τη «μεγαλύτερη πολιτική ανοησία και ταυτόχρονα μια τραγωδία».
Τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ, με τον πόλεμο στην Ουκρανία σε εξέλιξη και τα κάποια από τα βαλκανικά ζητήματα ανοιχτά, όπως της Σερβίας με το Κόσοβο, σε καμία περίπτωση δεν θα επιθυμούσαν να ανοίξει ξανά το «μακεδονικό ζήτημα» ανάμεσα στην Αθήνα και στα Σκόπια, με τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προεκλογικά να δηλώνει στη «Φωνή της Αμερικής» (Voice of America), στην τοπική έκδοση, πως οι ΗΠΑ αναμένουν από τη Βόρεια Μακεδονία να τηρήσει το πνεύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, απαντώντας στην ερώτηση αν οι ΗΠΑ ανησυχούν για πιθανή υπονόμευση της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Το βέτο της Βουλγαρίας
Τον Νοέμβριο του 2020 η Βουλγαρία είχε ασκήσει βέτο στην έναρξη των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, απαιτώντας ιστορικές παραχωρήσεις που πολλοί στη Βόρεια Μακεδονία πιστεύουν ότι επηρεάζουν άμεσα την ταυτότητά τους. Η προϋπόθεση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ήταν η τροποποίηση του Συντάγματος της Βόρειας Μακεδονίας ώστε να συμπεριλάβει τη βουλγαρική μειονότητα των 3.000 ατόμων στη χώρα.
Το ζήτημα διευθετήθηκε εν μέρει, όταν οι δύο χώρες κατέληξαν σε συμφωνία, στη βάση μιας πρότασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη μεσολάβηση της Γαλλίας, όπου τα αιτήματα της Βουλγαρίας συμπεριλήφθηκαν στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Η συμφωνία αυτή προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις του VMRO-DPMNE. Η απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την αλλαγή του Συντάγματος δεν επιτεύχθηκε και οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ παραμένουν σε αδιέξοδο και κανείς πια δεν γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι με τη συμπερίληψη της βουλγαρικής μειονότητας στο Σύνταγμα, μετά τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.
Όπως δημοσιεύθηκε στην “ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ” που κυκλοφορεί
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η Σιλιάνοφσκα, κατά την ορκωμοσία της αποκάλεσε τη χώρα ως «Μακεδονία». Αποχώρησε η Ελληνίδα πρέσβης
H Βουλγαρία επικυρώνει την άρση του βέτο στην ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ
