PLUS
Το πρωί της Κυριακής, ένας γενειοφόρος 42χρονος άνδρας φορώντας μια απλή πράσινη στρατιωτική στολή μπήκε στο τέμενος των Ομαγιάδων στη Δαμασκό και απευθύνθηκε στο συριακό έθνος αλλά και στον κόσμο ολόκληρο.
Κάτω από τις αστραφτερές διακοσμήσεις του τζαμιού να δίνουν το φόντο, ο Αμπού Μοχάμαντ Αλ-Τζουλάνι περιέγραψε την πτώση της δυναστείας του Άσαντ ως «μια νίκη για το ισλαμικό έθνος» και κάλεσε για προβληματισμό και προσευχή.
«Έφυγα από αυτή τη γη πριν από περισσότερα από 20 χρόνια και η καρδιά μου λαχταρούσε αυτή τη στιγμή», είπε. «Καθίστε ήσυχα αδέρφια μου και θυμηθείτε τον Παντοδύναμο Θεό».
Για το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων δύο δεκαετιών, ο de facto ηγεμόνας μεγάλου μέρους της Συρίας δεν έχει χρησιμοποιήσει καθόλου το πραγματικό του όνομα. Ο Αχμέντ Χουσεΐν αλ-Σαράα , ο οποίος μεγάλωσε σε ένα προοδευτικό νοικοκυριό σε μια ευημερούσα γειτονιά της Δαμασκού και σπούδασε ιατρική, εξαφανίστηκε εντελώς. Τη θέση του πήρε ο Αμπού Μοχάμαντ Αλ-Τζουλάνι, ένα nom de guerre (πολεμικό όνομα) που διατυπώθηκε σύμφωνα με τη σύμβαση των τζιχαντιστών μαχητών που αναζητούσαν νέες ταυτότητες που παραπέμπουν στην ιστορική μουσουλμανική δόξα και προσφέρουν την ασπίδα της ανωνυμίας.
Ήταν, λοιπόν, ο Αλ-Τζουλάνι που πολέμησε αμερικανούς στρατιώτες στο Ιράκ μαζί με τους αντάρτες τζιχαντιστές μεταξύ 2003 και 2006, και στη συνέχεια φυλακίστηκε εκεί για πέντε χρόνια σε στρατόπεδα κράτησης. Ήταν επίσης ο Αλ-Τζουλάνι που επέστρεψε στη Συρία το 2011 για να παίξει σημαντικό ρόλο στις εκστρατείες τόσο του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) όσο και στη συνέχεια της Αλ Κάιντα.
Ήταν ο Αλ-Τζουλάνι που ανέλαβε την ισλαμιστική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS) και από το 2017 επέβαλε την κυριαρχία του σε 2 εκατομμύρια ανθρώπους στον βορειοδυτικό συριακό θύλακα Ινλίμπ. Και ο Τζουλάνι ήταν αυτός που ξεκίνησε την μάχη οδηγώντας έναν συνασπισμό ανταρτών στον οποίο κυριαρχούσε το HTS στη 12ήμερη εκστρατεία του που ολοκληρώθηκε στη Δαμασκό την Κυριακή.
Το ερώτημα τώρα είναι ποιος άνθρωπος θα κυβερνήσει τη Συρία: ο Αλ-Τζουλάνι, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί τρομοκράτης από τις ΗΠΑ και κρέμεται επί της κεφαλής του μια επικήρυξη 10 εκατομμυρίων δολαρίων, ή ο αλ-Σαράα, για να δώσει μήνυμα ότι η οργάνωσή του δεν θα επιτεθεί στη δύση;
Υπάρχει μικρή συναίνεση για την απάντηση. Πολλοί αναλυτές λένε ότι η απόφαση του αλ-Σαράα να εισέλθει στη Δαμασκό για να εγκαταλείψει το nom de guerre του είναι μόνο ένας δείκτης μεταξύ πολλών που υποδηλώνει ότι η μετάβαση από τον τζιχαντιστικό εξτρεμισμό σε κάτι πιο μετριοπαθή είναι γνήσια.
Στο Χαλέπι, την πρώτη πόλη που καταλήφθηκε από τη συμμαχία των ανταρτών όταν ξεκίνησε την επίθεσή του τον περασμένο μήνα, το HTS πρόσφερε αμνηστίες στους στρατιώτες του πρώην καθεστώτος, πήγαινε από πόρτα σε πόρτα για να καθησυχάσει τους χριστιανούς κατοίκους ότι δεν θα πληγούν και έστειλε μήνυμα στους Κούρδους λέγοντας «η διαφορετικότητα είναι μια δύναμη για την οποία είμαστε περήφανοι». Ο ίδιος ο αλ-Σαράα αναφέρεται ότι ηγήθηκε των διπλωματικών προσπαθειών για να κερδίσει τους Ισμαηλίτες σιίτες ηγέτες και έτσι να εξασφαλίσει πόλεις-κλειδιά για τους αντάρτες χωρίς απώλειες.
«Από ό,τι μπορούμε να δούμε, είναι ένας πραγματικά αλλαγμένος άνθρωπος. Ο αλ-Σαράα, ακόμη και με το προηγούμενο όνομά του, είχε στραφεί εναντίον της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους, πολεμώντας τους μαχητές τους και εξαγνίζοντας τη δική του ομάδα από οποιονδήποτε ύποπτο για εξτρεμισμό.
Αν και πρόσφατα είπε ότι δεν μετάνιωσε που γιόρτασε την επίθεση της Αλ Κάιντα το 2001 στις ΗΠΑ, λίγοι αμφιβάλλουν ότι ο νέος ηγέτης της Συρίας έχει ειλικρινά απορρίψει το όραμα των σκληροπυρηνικών για μια παγκόσμια εκστρατεία, εναντίον των δυτικών δυνάμεων ή άλλων μελών της η λεγόμενη σταυροφορία-σιωνιστική συμμαχία.
Ορισμένοι ειδικοί επισημαίνουν ότι η χρήση του αλ Τζουλάνι ως nom de guerre δεν υποδείκνυε απλώς ότι ο ηγέτης του HTS, ή τουλάχιστον η οικογένειά του, ήταν από τα υψώματα του Γκολάν, αλλά υπονοούσε επίσης μια ισχυρή προσωπική δέσμευση για τον τερματισμό της κατοχής της περιοχής από το Ισραήλ.
Φαίνεται εξίσου ξεκάθαρο ότι το επίκεντρο του αλ-Σαράα είναι τοπικό και τα ενδιαφέροντά του εθνικιστικά: η μεγαλύτερη ευημερία της Συρίας και των κακοποιημένων, τραυματισμένων, ταλαιπωρημένων ανθρώπων της.
Ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται καλύτερα αυτή η ευημερία είναι όπου ο αλ-Σαράα θα μπορούσε κάλλιστα να αρχίσει να αποκλίνει από την προσεκτικά επιμελημένη εικόνα του ως ενός νέου, μεταρρυθμισμένου άνδρα. Το να φοράς μια απλή στολή δεν σημαίνει απλώς μια αλλαγή από την τυπική ενδυμασία ενός μαχητή ισλαμιστή μαχητή αφού πολλοί αντιφρονούντες έχουν δεχτεί σκληρή μεταχείριση υπό την κυριαρχία των HTS στην Ιντλίμπ.
Οι προκλήσεις θα είναι τεράστιες, και όντως πολλοί αναλυτές δεν αμφιβάλλουν πως θα εφαρμόσει μια σκληρή ισλαμιστική πολιτική ανάλογη με αυτή του κράτους των Ταλιμπάν όσον αφορά το τι πρόκειται να εφαρμόσει.
Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι ορισμένοι ανώτεροι ηγέτες του HTS και οι πιο αποτελεσματικοί μαχητές της ομάδας, στους οποίους περιλαμβάνονται βετεράνοι εξτρεμιστές της Κεντρικής Ασίας, παραμένουν προσηλωμένοι σε μια «βασική ιδεολογία του τζιχάντ». Μερικοί σχολιαστές πιστεύουν ότι η μετριοπάθεια είναι απλώς μια «μάσκα» που συγκαλύπτει ριζοσπαστικές φιλοδοξίες, τόσο τοπικές όσο και παγκόσμιες, μακροπρόθεσμα, και προειδοποιούν ότι ούτε οι δυτικές ούτε οι περιφερειακές δυνάμεις πρέπει να εγκαταλείψουν την επιφυλακή τους.
Ο Χουσεϊν Αμπντούλ Χουσεϊν , ειδικός στο Ίδρυμα για την Άμυνα της Δημοκρατίας που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, επεσήμανε την παρουσία της «σημαίας των τζιχαντιστών» δίπλα στη σημαία της συριακής επανάστασης πίσω από τον αλ Σαράα κατά τη διάρκεια συνέντευξης την περασμένη εβδομάδα στο CNN.
«Μέχρι στιγμής τα έλεγε όλα τα σωστά… και ελπίζω σοβαρά να είναι ο τύπος που λέει ότι είναι», είπε ο Αμπντούλ Χουσεϊν.
«Αλλά η χώρα είναι χάλια. Δεν υπάρχει οικονομία, δεν υπάρχει χρήμα. Υπάρχει έγκλημα, φτώχεια, εκατομμύρια πρόσφυγες που θέλουν να επιστρέψουν. Τώρα όλοι είναι χαρούμενοι, αλλά αργά ή γρήγορα, τα πράγματα θα γίνουν πραγματικότητα και ο φόβος μου είναι ότι θα επιστρέψει στο σκληρό Ισλάμ του».
Ο αλ Σαράα ή αλ Τζουλάνι όμως έχει μια απάντηση τόσο στους σκεπτικιστές όσο και στους υποστηρικτές. «Μην κρίνετε με λόγια, αλλά με πράξεις», είπε στο CNN.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η δύσκολη εξίσωση της Συρίας – Το τέλος δεν έχει γραφτεί ακόμα
Το καθεστώς του Άσαντ ανατράπηκε – αλλά τι θα καλύψει το κενό στη Συρία;
