Ο Νίκος Παρασκευόπουλος στο dikastikoreportaz για το lockdown και τη Δικαιοσύνη

Η συνεχής λήψη περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας αυξάνουν και τις αντιδράσεις πολιτών που εστιάζουν την κριτική τους στον περιορισμό ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Ποια είναι η θέση σας;

Οι πληθυσμοί με την πανδημία ζουν μια κατάσταση ανάγκης. Από τη μια στο ζύγι βρίσκονται οι κίνδυνοι για την υγεία και τη ζωή, από την άλλη οι θυσίες στα ατομικά δικαιώματα και στην οικονομία, οι οποίες εμφανίζονται ως όρος για την αντιμετώπισή της. Η πλήρης εγκατάλειψη της μιας ή της άλλης πλευράς οδηγεί σε καταστροφή και είναι εκτός συζήτησης. Στάθμιση χρειάζεται .Υπάρχουν κάποιοι πολίτες που χάνονται πραγματικά στο φανατισμό και στην εθελοτυφλία και περιφρονούν γενικά τα μέτρα. Οι περισσότεροι όμως καταλαβαίνουν ότι οι θυσίες πρέπει να είναι οι ανυπέρβλητες, οι μικρότερες δυνατές κι όχι ισοπεδωτικές.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων σχετικά με τις Πύλες ανίχνευσης Covid19 στα Δικαστήρια

Το παράδειγμα της χώρας μας είναι χαρακτηριστικό: αποφάσισε να εφαρμόσει περιοριστικά μέτρα βαριά για την ελευθερία, την καθημερινή ζωή και την οικονομία, χωρίς να φροντίσει προηγουμένως να προσφύγει στα λιγότερο επώδυνα και μάλλον πιο αποτελεσματικά. Δεν κινητοποιήθηκε για ενίσχυση του δημόσιου Συστήματος Υγείας, παρά την εμπειρία της άνοιξης του 2020 που έδειχνε ότι μόνο αυτό θα είχε το βάρος της σωτηρίας υγείας και ζωών. Επίσης δεν φρόντισε έγκαιρα για την ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς . Οι γραφειοκρατικές και οι οικονομικές δυσκολίες ήταν πρόσχημα. Οι θεσμοί επιτρέπουν νομοθέτηση για αποκλίσεις (εδώ είχαμε ΠΝΠ για την κατάργηση του αυτοδιοίκητου του ΚΕΘΕΑ !) και τα κονδύλια για την έκτακτη ανάγκη προηγούνται. Η αδράνεια της κυβέρνησης οφειλόταν στην ιδεολογική της αγκύλωση υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων και κατά της ενίσχυσης της δημόσιας και κοινωφελούς υποδομής.

Σε ένα ήδη επιβαρυμένο πλαίσιο υπερβολικής καθυστέρησης στην απονομή της ελληνικής δικαιοσύνης, τα περιοριστικά μέτρα έρχονται να επιβαρύνουν την κατάσταση; Πώς μπορεί να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα;

Τα προβλήματα της ελληνικής Δικαιοσύνης είναι δομικά και πάγια, όχι συγκυριακά. Τώρα βέβαια εντείνονται με πρόσθετες καθυστερήσεις, αλλά προϋπήρχαν . Ο Σύριζα κατόρθωσε να αναστείλει τον ρυθμό αύξησης των εκκρεμών υποθέσεων, αλλά όχι να τον συρρικνώσει καθοριστικά. Το κύριο ζήτημα είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στην απονομή της. Για την αντιμετώπισή του είναι αναγκαίος ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός του γραμματειακού έργου και η αύξηση ιδίως του προσωπικού που στηρίζει το γραμματειακό και το διοικητικό γενικά έργο.

Δεν λέω ότι δεν υπάρχουν ατομικές περιπτώσεις καταχρηστικών καθυστερήσεων, αλλά αυτές αντιμετωπίζονται αντίστοιχα με ατομικά μέτρα. Το θέμα είναι ότι εδώ και πάλι οι μεταρρυθμίσεις της σημερινής κυβέρνησης, αντί να αποβλέπουν στο σύνολο και στην ενίσχυση των δημόσιων υποδομών, προτάσσουν τις ανάγκες της ιδιωτικής οικονομίας. Θεσπίστηκαν ειδικές ρυθμίσεις για ειδική επίσπευση διαδικασιών που αφορούν τις πτωχεύσεις και αναγκαστική εκτέλεση κλπ.

Αυτό σημαίνει ότι οι υπόλοιπες που καθυστερούσαν (δηλαδή οι πολλές που αφορούν θέματα οικογενειακά, ποινικά, εργασιακά κλπ) τώρα θα καθυστερούν ακόμη περισσότερο, αφού θα αποσπαστεί προσωπικό για ενίσχυση των διαδικαστικά προνομιούχων υποθέσεων. Υποτίμηση της λειτουργίας της Δικαιοσύνης εξάλλου έδειξε και η μεταφορά της αρμοδιότητας για τις φυλακές από το Υπουργείο Δικαιοσύνης προς το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

Συμβολικά αυτό σημαίνει ότι στο στάδιο της εκτέλεσης των ποινών προέχει η ασφάλεια και τίθενται σε δευτερεύουσα θέση η εφαρμογή της Δικαιοσύνης, ο σεβασμός των Ανθρώπινων δικαιωμάτων και η επανένταξη.

Αρχικά συνετάγη ένα σχέδιο ΚΥΑ για την αποσυμφόρηση των φυλακών κατά την πρακτική που ακολούθησαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η μη προώθηση του από την κυβέρνηση τι καταδεικνύει πολιτικά και πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η κατάσταση λόγω πανδημίας;

Από την αρχή της θητείας αυτής της κυβέρνησης ο πληθυσμός των κρατουμένων αυξάνει και ο συνωστισμός εντείνεται. Το κτίσιμο μιας νέας φυλακής στον Ασπρόπυργο θα αργήσει πολύ να φθάσει σε λειτουργικό αποτέλεσμα, με δεδομένο μάλιστα ότι θα προϋποθέτει και στη συνέχεια τεράστιες λειτουργικές δαπάνες. Αν άλλωστε απορροφήσει τους κρατουμένους του Κορυδαλλού, το συνολικό ύψος των κρατουμένων θα μείνει σταθερό.

Εντωμεταξύ με συνθήκες διαρκούς συνωστισμού δεν μπορούμε να αναφερόμαστε σε αντιμετώπιση, αλλά μάλλον σε διευκόλυνση (!) της διάδοσης του κορονοϊού. Από την αρχή όμως η παρούσα κυβέρνηση έδειξε ότι στηρίζεται μόνο στις επικοινωνιακές διαχειρίσεις : Στην αποσιώπηση κι όχι στη λύση των εντός των τειχών προβλημάτων. Επικοινωνιακοί ήταν λοιπόν οι λόγοι που η πολιτική της αποσυμφόρησης των φυλακών δεν προχώρησε νωρίτερα, παρά τον ορατό χαρακτήρα των αδιεξόδων και μάλιστα την επιβάρυνση του αριθμού των κρατουμένων με πλημμεληματίες (θυμίζω ότι η ποινή της κοινωφελούς εργασίας ανεστάλη επ’ αόριστον).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Κλεψύδρα στην απολογία του κατηγορουμένου ;

Η πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης είχε στεφθεί από επιτυχία στο συγκεκριμένο τομέα: Ελάφρυνε τις συνθήκες του συνωστισμού, βελτίωσε έτσι και τη διεθνή εικόνα του σωφρονιστικού μας συστήματος που ήταν ζοφερή, κι αυτά χωρίς να καταγραφεί αύξηση του συνολικού αριθμού της βαριάς εγκληματικότητας (ανθρωποκτονίες, ληστείες). Η σημερινή κυβέρνηση ωστόσο με τα φιλικά της μέσα απομόνωνε περιπτώσεις υποτροπής αποφυλακισμένων και διαρκώς συκοφαντούσε. Με μια δική της ρύθμιση για αποσυμφόρηση σήμερα θα κατέρρεε το συκοφαντικό αφήγημα. Έτσι συνεχίζει μέχρι τελικής βαρβαρότητας. Απαιτούνται επειγόντως συνειδητοποίηση ευθυνών, ανθρωπισμός και κοινή λογική.