Ο ΟΗΕ κατηγορεί την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατάχρηση εξουσίας

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών (UNHRC) έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες στις τελευταίες της παρατηρήσεις μετά τη δεύτερη περιοδική έκθεση της Τουρκίας, επισημαίνοντας κρίσιμες προκλήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που παραμένουν παρά τη νομοθετική πρόοδο.

Η UNHRC τόνισε την επείγουσα ανάγκη για μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της δικαστικής ανεξαρτησίας, την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, την πρόληψη των διακρίσεων και τη διασφάλιση δίκαιων δικαστηρίων. Η έκθεση ασχολήθηκε επίσης με τις διευρυνόμενες εξουσίες της Εθνικής Οργάνωσης Πληροφοριών της Τουρκίας (MİT), οι οποίες έχουν εμπλακεί σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως εξωεδαφικές απαγωγές, αναγκαστικές εξαφανίσεις και επεμβατική επιτήρηση.

Τα ζητήματα που αναφέρονται στην έκθεση επιδεινώθηκαν από έναν αμφιλεγόμενο νόμο που χορηγεί στους πράκτορες της MİT ασυλία από δίωξη, ο οποίος οδήγησε τον ΟΗΕ να παροτρύνει την Τουρκία να εισαγάγει μεγαλύτερη δικαστική εποπτεία και λογοδοσία.

Η έκθεση αναφέρεται στον Τουρκικό Νόμο Νο. 2937, ο οποίος παρέχει εκτεταμένη ασυλία στους πράκτορες της MİT από ποινική δίωξη, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου οι επιχειρήσεις πληροφοριών φέρεται να περιλαμβάνουν παράνομες δραστηριότητες, όπως εξαναγκαστικές εξαφανίσεις. Αυτή η διάταξη, σύμφωνα με την UNHRC, δημιουργεί μια νομική ασπίδα που υπονομεύει τη λογοδοσία, καθιστώντας δύσκολη τη διερεύνηση ή τη δίωξη πρακτόρων που εμπλέκονται σε σοβαρές παραβιάσεις δικαιωμάτων. Η επιτροπή προέτρεψε την Τουρκία να επανεξετάσει αυτή τη διάταξη ασυλίας, δηλώνοντας ότι μπορεί να καλλιεργήσει μια κουλτούρα ατιμωρησίας εντός της υπηρεσίας πληροφοριών.

Το 2012 η τουρκική κυβέρνηση υπέβαλε επιτυχώς ένα νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο για την τροποποίηση του υπάρχοντος νόμου και την παροχή μεγαλύτερης ασυλίας σε αξιωματούχους της MİT από ποινικές έρευνες και απαιτεί από τους εισαγγελείς να λάβουν την άδεια της κυβέρνησης για να συνεχίσουν οποιαδήποτε έρευνα σχετικά με στελέχη της MİT.

Η UNHRC έχει τεκμηριώσει αναφορές για εξωεδαφικές απαγωγές ατόμων με φερόμενους δεσμούς με το κίνημα Γκιουλέν, μια ομάδα που επικρίνει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή άλλους αντιφρονούντες της κυβέρνησης που έχουν επιστραφεί βίαια στην Τουρκία από διάφορες χώρες, παρακάμπτοντας τις επίσημες διαδικασίες έκδοσης.

Επίσης πράκτορες της MİT φέρεται να έχουν εμπλακεί σε διασυνοριακές επιχειρήσεις για τη σύλληψη και τη μεταφορά υπόπτων στην Τουρκία χωρίς δικαστική επίβλεψη, εγείροντας σημαντικές ανησυχίες για την τήρηση των Διεθνών Κανόνων  ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η επιτροπή κάλεσε την Τουρκία να σταματήσει αυτές τις απαγωγές, να σεβαστεί τη δίκαιη διαδικασία και να διασφαλίσει ότι όλες οι εκδόσεις ακολουθούν νόμιμες και διαφανείς διαδικασίες.

Η έκθεση εξέτασε επίσης ανησυχίες σχετικά με τις ευρείες δυνατότητες επιτήρησης της MİT, σημειώνοντας ότι οι νομοθετικές τροποποιήσεις έχουν διευρύνει την πρόσβαση του οργανισμού σε προσωπικά δεδομένα χωρίς επαρκείς διασφαλίσεις.

Η UNHRC τόνισε ότι τέτοιες πρακτικές παραβιάζουν το δικαίωμα των ατόμων στην ιδιωτική ζωή και δεν διαθέτουν την απαραίτητη προστασία έναντι πιθανής κατάχρησης. Η επιτροπή συνέστησε επίσης στην Τουρκία να δημιουργήσει ανεξάρτητους μηχανισμούς παρακολούθησης για την επίβλεψη των επιχειρήσεων επιτήρησης της MİT και τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τα διεθνή πρότυπα για την προστασία δεδομένων και την ιδιωτική ζωή.

Επιπλέον, η επιτροπή εξέφρασε ανησυχία για τους ισχυρισμούς ότι οι “Κόκκινες Ανακοινώσεις” της Interpol έχουν καταχραστεί κατά ορισμένων ατόμων και ότι έχουν χρησιμοποιηθεί διαδικασίες έκδοσης με πολιτικά κίνητρα, καλώντας την Τουρκία να διασφαλίσει ότι δεν θα πραγματοποιηθούν απαγωγές ή βίαιες μεταφορές στη χώρα. Ζήτησε να αποτραπεί η κατάχρηση των “Κόκκινων Ανακοινώσεων” και να δημιουργηθούν επαρκείς διασφαλίσεις για να διασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες έκδοσης δεν οδηγούνται πολιτικά και ότι διεξάγονται σύμφωνα με τις εγγυήσεις της δέουσας διαδικασίας.

Η προφανής κατάχρηση της θέσης της Τουρκίας στην Ιντερπόλ δεν είναι πρωτοφανής. Μεταξύ 2016 και 2021, η Ιντερπόλ απέρριψε 839 υποβολές κόκκινης ειδοποίησης από την Τουρκία για μέλη του κινήματος Γκιουλέν. Η Ιντερπόλ ανέφερε παραβιάσεις των κανόνων της ως βάση για την άρνηση και κάλεσε την Τουρκία να απόσχει να υποβάλει εκ νέου παρόμοια αιτήματα. Η Ιντερπόλ έφτασε στο σημείο να διακόψει για λίγο την πρόσβαση της τουρκικής αστυνομίας στη βάση δεδομένων της όταν η Τουρκία πλημμύρισε το σύστημα με υπερβολικό αριθμό καταθέσεων εναντίον εξόριστων επικριτών και αντιπάλων της κυβέρνησης του Ερντογάν, όλες με φαινομενικά κατασκευασμένες κατηγορίες για τρομοκρατία.

Η UNHRC προτρέπει την Τουρκία να εισαγάγει αυστηρές διασφαλίσεις που περιορίζουν το εύρος των εξουσιών της MİT, συμπεριλαμβανομένης της δικαστικής εποπτείας για τις διαδικασίες παρακολούθησης και έκδοσης. Η επιτροπή τόνισε τη σημασία της ευθύνης από τους πράκτορες πληροφοριών για ενέργειες που ενδέχεται να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, συνιστώντας στην Τουρκία να ευθυγραμμίσει τους νόμους της για τις υπηρεσίες πληροφοριών με τα διεθνή πρότυπα για την προστασία από κατάχρηση εξουσίας.

Ν.Β.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Αμερικανοί βουλευτές προς Άντονι Μπλίνκεν: Η Τουρκία υπονομεύει τις προσπάθειες των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας

Τουρκία: Το PKK ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στην αεροδιαστημική βιομηχανία στην Άγκυρα