PLUS
Την άνοιξη του 1933, μετά τον διορισμό του Αδόλφου Χίτλερ ως καγκελάριος της Γερμανίας, ο Γερμανός συγγραφέας βραβευμένος με το Νόμπελ λογοτεχνίας, Τόμας Μαν έκανε διακοπές στην Ελβετία με τη σύζυγό του.
Του Νίκου Βασιλειάδη
Ενώ βρισκόταν εκεί, ο Μαν έλαβε μια προειδοποίηση από τη Γερμανία ότι δεν θα ήταν ασφαλές να επιστρέψει. Τώρα που οι Ναζί βρίσκονταν στην εξουσία, ήθελαν να στείλουν τον Μαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης επειδή τους αντιτάχθηκε δημόσια.
Ο Μαν έγινε έτσι ένας από τους πρώτους Γερμανούς πρόσφυγες από το καθεστώς του Χίτλερ. Μέχρι το 1938 έμεινε στην Ελβετία. Αλλά καθώς η δύναμη του Χίτλερ αυξανόταν και ο πόλεμος στην Ευρώπη φαινόταν όλο και πιο πιθανός, μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου δεν έμεινε σιωπηλός. Ακόμη και στο αποκορύφωμα των κατακτήσεων του Χίτλερ στην Ευρώπη, ο Μαν παρέμενε σταθερά αισιόδοξος, υποσχόμενος ότι «η δημοκρατία στο τέλος θα κερδίσει».
Σήμερα πολλοί στις μέρες μας δεν είναι τόσο σίγουροι ή αισιόδοξοι όπως ο Μαν στα χρόνια του πολέμου. Η αλήθεια είναι πως ζούμε σε μια νέα εποχή, την εποχή του « ισχυρού άνδρα », με τη δημοκρατία να υποχωρεί σε πολλά μέρη του κόσμου. Η βία που εμπνέεται από μίσος γίνεται ολοένα και πιο δυνατή και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και πράγματα που κάποτε ήταν αδιανόητα δείχνουν να αποτελούν καθημερινότητα.
Παράδειγμα πως αυτόν τον Νοέμβριο, στη χώρα όπου ο Μαν υποσχέθηκε κάποτε ότι θα επικρατούσε η δημοκρατία, δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανοί θα ψηφίσουν έναν υποψήφιο που απάντησε στην ήττα των εκλογών του 2020 υποκινώντας μια επίθεση φασιστικού τύπου στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Στην άλλη πλευρά του ατλαντικού, στη γηραιά Ευρώπη που υπέφερε όσο καμία άλλη ήπειρος από τον φασισμό και τον ναζισμό η ακροδεξιά δείχνει σε κάθε εκλογική αναμέτρηση τα δόντια της και η πρόσφατη νίκη της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) στη Θουριγγία φέρνει μνήμες από την την πτώση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ως «το παράδειγμα της κατάρρευσης της δημοκρατίας και του θριάμβου της δικτατορίας»
Όπως τότε που Γερμανοί ανώτερης και μεσαίας τάξης που αντιμετώπισαν την καθοδική κοινωνική κινητικότητα, φοβήθηκαν την ισότητα και την κοινωνική πρόοδο και έβγαλαν τις απογοητεύσεις τους για την ήττα της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τις πρώτες μέρες του ναζιστικού κινήματος, υποστήριξαν ή ανέχονταν πλήρως τη βία του και επέτρεψαν στον Χίτλερ να ξεκινήσει έναν πόλεμο γενοκτονίας σε όλη την Ευρώπη, συνεχίζοντας να τον επευφημούν, έτσι και τώρα μια νέα γενιά μεγαλωμένη μέσα σε μια περίοδο ειρήνης – την μεγαλύτερη που έχει ζήσει η Ευρώπη ποτέ- που δεν γνώρισαν την φρίκη του πολέμου και του φασισμού δείχνουν αμετανόητοι για την επιλογή τους να ξαναφέρουν το φάντασμα του ναζισμού στην πατρίδα τους χειραγωγώντας την κοινή γνώμη και υπονομεύοντας τη δημοκρατία.
Η ιστορία μας έχει ήδη δείξει τι συμβαίνει όταν οι δημοκρατίες επιτρέπουν στους εχθρούς τους να τις αποδυναμώνουν εκ των έσω. Αν και αντιμετωπίζουμε μια επίθεση χειραγώγησης προπαγάνδας και τεχνολογικά επαυξημένων ψεμάτων, υπάρχει ακόμη χρόνος για να αποδείξουμε ότι ο Μαν έχει δίκιο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Σεισμός στη Γερμανία – Πρωτιά στη Θουριγγία για το ακροδεξιό AfD
