PLUS
Μετά από ένα χρόνο ο υπ αριθμόν 1 από τους πιο καταζητούμενους άνδρες στη Μέση Ανατολή, ο ηγέτης της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ σκοτώθηκε από τις ισραηλινές δυνάμεις στις 17 Οκτωβρίου, στην πόλη Ράφα στη Λωρίδα της Γάζας.
Καταγόμενος από τον προσφυγικό καταυλισμό Khan Younis, ο Σινουάρ φυλακίστηκε στο Ισραήλ το 1989 για την απαγωγή και τη δολοφονία δύο Ισραηλινών στρατιωτών. Απελευθερώθηκε μαζί με άλλους 1.000 κρατούμενους κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης ανταλλαγής το 2011, χτίζοντας σταδιακά την φήμη του ως ο αδίστακτος πολιτικός ηγέτης της Χαμάς.
Ως αρχηγός της Χαμάς στη Γάζα από το 2017, ο Σινουάρ επέβλεψε την εδραίωση της αυταρχικής εξουσίας του κινήματος στη Λωρίδα και συνδιοργάνωσε τις στρατιωτικές του αντιπαραθέσεις με το Ισραήλ. Θεωρείται ως ο κύριος αρχιτέκτονας της θανατηφόρας τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, η οποία σκότωσε 1.200 Ισραηλινούς, κυρίως πολίτες, στο Νότιο Ισραήλ.
Πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες και ειδικοί έσπευσαν να υποδεχθούν με ανακούφιση τον θάνατο του Σινγουάρ βλέποντας σε αυτόν μια ευκαιρία για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και να εξασφαλιστεί έτσι και η απελευθέρωση περίπου 100 Ισραηλινών ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς και άλλες ομάδες.
Όμως η αλήθεια είναι πως είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε τις πλήρεις επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης και είναι πιθανό οι ελπίδες μας να είναι σε μεγάλο βαθμό άστοχες αν δεν συνυπολογίσουμε τα μεγαλύτερα εμπόδια και τα κίνητρα που εμποδίζουν το τέλος του πολέμου.
Για τους Ισραηλινούς, ο θάνατος του Σινουάρ είναι αναμφίβολα μια ενίσχυση του ηθικού. Είναι μια συμβολική νίκη επί ενός ανθρώπου που θεωρείται υπεύθυνος για τις σφαγές της 7ης Οκτωβρίου και μια τακτική επιτυχία που απαλλάσσει το Ισραήλ από έναν τρομερό εχθρό – σύμμαχο του Ιράν και του Άξονα της Αντίστασης. Ισραηλινοί πολιτικοί και στρατηγοί πέτυχαν να κάνουν ένα ακόμη σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση της φήμης τους μετά την αποτυχία τους να αποτρέψουν την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.
Ωστόσο, σε αντίθεση με κάποιους ευσεβείς πόθους, ο θάνατος του Σινουάρ είναι απίθανο να αλλάξει τα σχέδια του Ισραήλ στη Γάζα. Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, του οποίου η δημοτικότητα ανακάμπτει αργά το τελευταίο διάστημα περιέγραψε την είδηση ως «την αρχή του τέλους» αλλά προειδοποίησε ότι «το έργο που έχουμε μπροστά μας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί».
Η εντατικοποίηση του πολέμου του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ – συμπεριλαμβανομένης της χερσαίας εισβολής στον Λίβανο, των αεροπορικών επιδρομών σε ολόκληρη τη χώρα και του εκτοπισμού πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπων – έχει μετατοπίσει την εστίαση των Ισραηλινών μακριά από τη Γάζα τον περασμένο μήνα, ειδικά καθώς οι πύραυλοι της Χεζμπολάχ στρέφονται καθημερινά εναντίον του Ισραήλ σε κεντρικές πόλεις καθώς και βόρεια.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο ισραηλινός στρατός έχει ξεκινήσει μια μεγάλη επίθεση στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας, υλοποιώντας αυτό που φαίνεται να είναι το πρώτο μέρος του λεγόμενου « στρατηγικού του σχεδίου» Μια επιχείρηση πολιορκίας και εκδίωξης περίπου 300.000 Παλαιστινίων αμάχων που παραμένουν στην περιοχή. Θα μπορούσε επίσης να ανοίξει το δρόμο για την απορρόφηση μέρους του εδάφους από το Ισραήλ αν και ο στρατός του Ισραήλ αρνήθηκε ότι επιδιώκει κάτι τέτοιο.
Συνέπεια αυτών των κινήσεων είναι πως η ισραηλινή κυβέρνηση έχει υποβιβάσει τη σημασία των ομήρων επανασχεδιάζοντας το γεωπολιτικό περιβάλλον του Ισραήλ. Ακόμη και αν επιτευχθεί συμφωνία μετά το θάνατο του Σινουάρ ο βομβαρδισμός και η διάσπαση της Γάζας και του νότιου Λιβάνου από το Ισραήλ πιθανότατα θα συνεχιστεί.
Για τη Χαμάς, η δολοφονία του αρχηγού του πολιτικού γραφείου της – λίγο περισσότερο από δύο μήνες μετά τη δολοφονία του προκατόχου του Ισμαήλ Χανίγιε στην Τεχεράνη – είναι σίγουρα ένα πλήγμα για την ηγεσία και την εσωτερική της σταθερότητα. Όμως ο δυναμισμός του ισλαμικού κινήματος δεν έχει αλλάξει. Οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων της Χαμάς δεν συνδέονται με συγκεκριμένα άτομα, είτε βρίσκονται στη Γάζα είτε στην εξορία, και πάντα υπάρχουν κάποιοι που θα εναλλάσσονται σε ανώτερες θέσεις.
Προς το παρόν δεν είναι ξεκάθαρο εάν η Χαμάς θα προωθήσει έναν ηγέτη που θα συμμερίζεται τον σκληροπυρηνικό προσανατολισμό του Σινουάρ ή θα επιστρέψει σε μια πιο μετριοπαθή προσωπικότητα παρόμοια με αυτή του Χανίγιε. Ανεξάρτητα όμως από αυτό, οι βασικές απαιτήσεις της Χαμάς σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις κατάπαυσης του πυρός και ομήρων είναι απίθανο να μετατοπιστούν σημαντικά. Το κίνημα θα εξακολουθεί να επιδιώκει ένα μόνιμο τέλος του πολέμου και το Ισραήλ θα εξακολουθεί να αρνείται να το δώσει.
Βέβαια η στρατιωτική ικανότητα της Χαμάς έχει υποβαθμιστεί σοβαρά από την ισραηλινή επίθεση, κυρίως από το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της Γάζας έχει καταστεί αβίωτο και ακυβέρνητο. Αλλά το κίνημα απέχει πολύ από το να καταστραφεί. Οι μαχητές της συνεχίζουν να διεξάγουν έναν ανταρτοπόλεμο για να υπονομεύσουν τα ερείσματα του Ισραήλ στη Γάζα, ενώ προσπαθούν να επαναφέρουν τον έλεγχο της Χαμάς, στη δημόσια τάξη, την οικονομία του πολέμου και τη διανομή βοήθειας.
Επιπλέον, όπως δείχνει η ιστορία κινημάτων όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, η καταστροφική φύση των εκστρατειών και των καταλήψεων του Ισραήλ φυτεύουν τους σπόρους για περαιτέρω μαχητικότητα μεταξύ των Παλαιστινίων, είτε είναι οργανωμένοι υπό τη Χαμάς είτε σε μικρότερες, αποκεντρωμένες ομάδες. Ο πόλεμος έχει αποδεκατίσει βάναυσα την κοινωνία της Γάζας και η ιδέα ότι η δολοφονία προσωπικοτήτων όπως ο Σινουάρ θα αποθαρρύνει τους μελλοντικούς νεοσύλλεκτους να πολεμήσουν το Ισραήλ μάλλον δεν είναι ρεαλιστική.
Σε πολιτικό επίπεδο, η Χαμάς και η Φατάχ εξακολουθούν να συζητούν για τη σύναψη συμφωνίας ενότητας, αν και οι διαπραγματεύσεις μέχρι στιγμής έχουν παραμείνει άκαρπες. Όμως ακόμα κι αν συναφθεί συμφωνία, η ανελέητη στόχευση του προσωπικού της Χαμάς από το Ισραήλ, η αντίληψη της Παλαιστινιακής Αρχής (PA) υπό την ηγεσία της Φατάχ ως αδίστακτων συνεργατών και το αίσθημα πλήρους εγκατάλειψης των Παλαιστινίων εγείρουν αμφιβολίες για την ικανότητα των πολιτικών κομμάτων να ανακτήσουν τη λαϊκή υποστήριξη ή τη νομιμότητα και να ηγηθούν μιας προσωρινής κυβέρνησης είτε του ευρύτερου εθνικού κινήματος.
Η σοβαρότερη απειλή
Η δολοφονία του Σινουάρ είναι ένα σημαντικό γεγονός στον πόλεμο της Γάζας, για το κίνημα που ηγήθηκε και τη σύγκρουση που διαμόρφωσε. Το Ισραήλ θα απεικονίσει τον θάνατό του ως επικύρωση της επιθετικής στρατιωτικής του προσέγγισης και ένα περαιτέρω βήμα στη διάβρωση της περιφερειακής επιρροής του Ιράν – μια ατζέντα που οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ενεργά.
Αλλά αυτό δεν αλλάζει το βάθος των πολιτικών και στρατηγικών αποτυχιών του Ισραήλ. Μακριά από την αποκατάσταση της ασφάλειάς της, η χώρα συνεχίζει να διεξάγει έναν πολυμέτωπο πόλεμο χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει ποιοι είναι οι τελικοί της στόχοι. Παράλληλα η οικονομία και η εσωτερική της συνοχή καταρρέουν, και η διεθνής φήμη της έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση, με τις υποθέσεις γενοκτονίας εναντίον της στη Χάγη.
Το Ισραήλ προσπάθησε να απομονωθεί από αυτές τις συνέπειες, αλλά οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις δεν είναι κάτι από τις οποίες μπορεί να ξεφύγει εύκολα. Το γεγονός που δεν αμφισβητείται είναι πως πάνω από 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι στη Γάζα βομβαρδίζονται, λιμοκτονούν και πολιορκούνται, με τις ξένες κυβερνήσεις να κάνουν πολύ λίγα για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους. Όλο αυτό το διάστημα, το Ισραήλ επανασχεδιάζει τη στρατιωτική του κυριαρχία στη Γάζα, εδραιώνει την κατοχή του στη Δυτική Όχθη και επεκτείνει την εμβέλειά του στον Λίβανο.
Και αυτή ακριβώς αυτή η συρροή συστηματικής βίας και πολιτικής αδράνειας που γέννησε στο παρελθόν ανθρώπους όπως ο Σινουάρ, μπορεί να κάνει την εμφάνιση μιας νέας φάσης της Παλαιστινιακής αντίστασης αναπόφευκτη.
Ν.Β.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο Μπορέλ ζητά την εφαρμογή εκεχειρίας στη Μέση Ανατολή μετά τον θάνατο του Σινουάρ
“Με αυτόν τον τρόπο πεθαίνει ένας ήρωας” λένε κάτοικοι της Γάζας για τον θάνατο του Σινουάρ
