PLUS
Του Βαγγέλη Τριάντη
Τα τελευταία χρόνια ο όρος «offshore εταιρεία» έχει εισβάλλει για τα καλά στη ζωή μας. Επιχειρηματίες, πολιτικά πρόσωπα, τράπεζες, ιδιοκτήτες ακινήτων, Μοναστήρια, αλλά και απλοί πολίτες μυήθηκαν για τα καλά στον παραδεισένιο κόσμο των offshore. Εκατομμύρια μαύρου χρήματος διακινήθηκαν από την Ελλάδα σε offshore εταιρείες στην Κύπρο ή σε εξωτικούς φορολογικούς παραδείσους, με τις ελεγκτικές αρχές να δίνουν κυριολεκτικά μάχη προκειμένου να περιοριστεί η έκταση του φαινομένου, ενώ το ελληνικό δημόσιο εμφανίζεται πολλαπλά ζημιωμένο εξαιτίας των υπερτιμολογήσεων.
Μία έκθεση του στελέχους του ΣΔΟΕ, Τάσου Μπεζαντάκου την οποία δημοσιεύει το ereportaz.gr, παρουσιάζει αναλυτικά, όλη τη διαδρομή των offshore εταιρειών σε Ελλάδα, Ευρώπη αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, τους λόγους για τους οποίους δημιουργήθηκαν όπως επίσης και παραδείγματα σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιήθηκαν από έλληνες επιχειρηματίες προκειμένου να αποκομίσουν αφορολόγητο χρήμα και στη συνέχεια να το ξεπλύνουν.
[quote_text color=”#000000″ text_color=”#ffffff”]Με τον όρο offshore εννοούμε όλες «τις επιχειρήσεις που ιδρύονται σε οικονομικά κέντρα με ένα χαμηλό επίπεδο φόρων».[/quote_text]
Η ακριβής της μετάφραση είναι «υπεράκτια εταιρεία».
Συνήθως οι εταιρείες αυτές δημιουργούνται για συγκεκριμένο σκοπό βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα, όπως περιγράφεται στην έκθεση. Οι offshore δημιουργούνται συνήθως σε οικονομικά κέντρα όπου το επίπεδο φορολογίας είναι ιδιαίτερα χαμηλό. Όπως για παράδειγμα οι Νήσοι Cayman, οι Μπαχάμες κτλ. Ωστόσο σε αντίθεση με ότι γενικά έχει επικρατήσει να πιστεύεται στην κοινή γνώμη, δεν βρίσκονται όλες οι offshore σε επίγειους φορολογικούς παραδείσους. Αρκετές offshore εμφανίζουν ως έδρα χώρες όπως η Ελβετία, το Δουβλίνο, και το Delaware των ΗΠΑ, ή για παράδειγμα η Κύπρος.
Γιατί προτιμούν τις offshore
Οι λόγοι για τους οποίους αρκετοί Έλληνες επιλέγουν τις offshore εταιρείες, δεν είναι άλλος από τα οικονομικά οφέλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα όσα καταγράφει στην έκθεση ο κ. Μπεζαντάκος, «μία εξωχώρια εταιρία μπορεί να συσταθεί σε μία μόλις ημέρα , από έναν μοναδικό μέτοχο , χωρίς καμία απολύτως προετοιμασία (συνεννοήσεις, διαπραγματεύσεις, ρύθμιση λεπτομερειών κλπ), αφού όλες οι λεπτομέρειες είναι δυνατόν να ρυθμιστούν εκ των υστέρων».
Την ίδια ώρα που μια ελληνική εταιρεία-για παράδειγμα ανώνυμη- προκειμένου να συσταθεί χρειάζεται το λιγότερο μία εβδομάδα, καθώς επίσης και την ανάμειξη δικηγόρου, συμβολαιογράφου και των εποπτευουσών αρχών. Επιπλέον, είναι απαραίτητη και μια υποτυπώδη συνεννόηση μεταξύ των μετόχων. Συνεννόηση η οποία θα αφορά τον τρόπο λειτουργίας της εταιρείας.
Εκτός όμως από το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που απαιτείται, σημαντικά χαμηλότερο είναι και το κόστος. Για παράδειγμα προκειμένου να συσταθεί μια offshore εταιρεία με έδρα τη Λιβερία απαιτούνται μόλις 738,50 δολάρια, ενώ οι μέτοχοι γλιτώνουν και τις αμοιβές δικηγόρων και συμβολαιογράφων, όπως επίσης και το γραφειοκρατικό κόστος. Επίσης, τα έξοδα λειτουργίας μιας offshore είναι κατά πολύ χαμηλότερα από αυτά μιας ελληνικής και «κυμαίνονται μεταξύ 450 και 700 δολαρίων ΗΠΑ κατ’ έτος, ανάλογα με τη χώρα ίδρυσης».
«Αντίθετα, για τη σύσταση μιας ανώνυμης εταιρίας στην Ελλάδα απαιτούνται κατ’ ελάχιστο 70.000 ευρώ (ελάχιστο καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο, φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου, τέλος υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αμοιβή συμβολαιογράφου, υποχρεωτική παράσταση Δικηγόρου, δημοσιεύσεις στο ΦΕΚ, εγγραφή στο οικείο επιμελητήριο κλπ)», όπως αναφέρεται στην έκθεση. Την ίδια ώρα που τα έξοδα λειτουργίας είναι πολύ μεγαλύτερα και αυτό διότι η διατήρηση μιας ανώνυμης εταιρίας στην Ελλάδα απαιτεί την απασχόληση νομικού και οικονομικού συμβούλου, λόγω των πολυάριθμων διατυπώσεων που επιβάλλει η ελληνική νομοθεσία.
Τα οικονομικά πλεονεκτήματα όμως των offshore δεν εξαντλούνται μόνο στο κόστος σύστασης και λειτουργίας. Η διατήρηση της ανωνυμίας των μετόχων έδινε για χρόνια τη δυνατότητα για την αποφυγή πληρωμής φόρων. Είτε μέσω της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας είτε μέσω εσόδων τα οποία προέρχονταν από παράνομες δραστηριότητες, ενώ οι μέτοχοι δεν κατέβαλαν καθόλου φόρο για μεταβιβάσεις ακινήτων ή κληρονομιές.
«Κοινωνική καταξίωση» οι offshore στην Κύπρο
Στην Ελλάδα η ίδρυση offshore εταιρειών άνθισε τα τελευταία χρόνια. Κύρια έδρα τέτοιου είδους εταιρειών από Έλληνες πολίτες έγινε η Κύπρος. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπήρχε κανένας απολύτως λόγος για την ίδρυση τέτοιους είδους εταιρειών. Απλά για τους Έλληνες της περιόδου των “παχιών αγελάδων” έγινε κάποια στιγμή θέμα κοινωνικής καταξίωσης. Όπως για παράδειγμα έγιναν και τόσα άλλα πράγματα, όπως σπίτια σε ακριβές περιοχές, ακριβά αυτοκίνητα, πισίνες κτλ.
Οι περισσότερες από αυτές ιδρύθηκαν την περίοδο του χρηματιστηρίου. Όταν και οι οικονομικές προσδοκίες από τους Έλληνες επιχειρηματίες ήταν ιδιαίτερα υψηλές.
Ένα ποσοστό των offshore αυτών, «αφορά «επιχειρήσεις» με μοναδικό πάγιο στοιχείο ένα ακίνητο συνήθως μεγάλης αξίας και χωρίς καμία εμπορική δραστηριότητα». Οι Έλληνες ιδιοκτήτες απλά εξασφάλιζαν μέσω αυτών την ανωνυμία τους, ενώ σε περίπτωση που έκριναν ότι η διατήρηση των ακινήτων τους στην offshore εταιρεία ήταν ασύμφορη, προτιμούσαν να την μεταβιβάσουν «σε άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, παρά να εμφανιστούν αυτοί ως πραγματικοί ιδιοκτήτες».
Πολιτικοί, καλλιτέχνες και επιχειρηματίες σε πτώχευση
Το ποιοι κρύβονται πίσω από τις εταιρείες αυτές είναι δύσκολο να απαντηθεί αλλά όχι να υποτεθεί. Πολιτικά, πρόσωπα, καλλιτέχνες, επιχειρηματίες ακόμη και επιχειρηματίες σε καθεστώς πτώχευσης στη χώρα μας, που έχουν μεταβιβάσει περιουσιακά στοιχεία στις offshore προκειμένου να τα γλιτώσουν από τους πιστωτές.
«Πολλά από αυτά τα πρόσωπα πιστεύουμε ότι ανήκουν στον πολιτικό ή καλλιτεχνικό χώρο και μια τέτοια δημόσια αποκάλυψη θα έβλαπτε την προσωπική τους εικόνα με απώλειες και σε πολλά άλλα επίπεδα. Πολλοί πραγματικοί κάτοχοι τέτοιων ακινήτων είναι είτε φυσικά πρόσωπα που βρίσκονται σε καθεστώς πτώχευσης, οποιαδήποτε δε προσωπική περιουσία θα αποτελούσε άμεσο στόχο των πιστωτών τους, είτε εμφανίζουν ελάχιστα προσωπικά εισοδήματα επειδή είναι συνήθως κάτοχοι εταιρικών μεριδίων ή μετοχών εταιρειών που δεν αποδίδουν σχεδόν ποτέ μέρισμα λόγω συνεχώς εμφανιζομένων ζημιών με συνέπεια να παρουσιάζουν πρόβλημα σχετικά με το «πόθεν έσχες», υπογραμμίζει στην έκθεσή του ο κ. Μπεζαντάκος.
Αυτή όμως είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος που λέγεται offshore. Το οποίο όπως αποδείχθηκε στην πράξη ήταν κάλπικο. Η άλλη, είχε να κάνει με τις υπερτιμολογήσεις.
Έλληνες επιχειρηματίες χρησιμοποιούσαν τις offshore προκειμένου να υπερτιμολογούν κατά την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, μέσα από εικονικές τριγωνικές συναλλαγές. Η μέθοδος αυτή είναι γνωστή ως «transfer pricing» μέσα από εικονικές τριγωνικές συναλλαγές. Με τον τρόπο αυτό τα κέρδη των μητρικών εταιρειών εμφανίζονταν μειωμένα και τα κόστη αυξημένα.
Εκτόξευσαν το δημόσιο χρέος
Ένα από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα τα οποία συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση του ΣΔΟΕ έχει να κάνει με τις προμήθειες ιατρικών υλικών από τα νοσοκομεία. Έρευνες του ΣΔΟΕ κατά το παρελθόν έχουν δείξει ουκ ολίγες περιπτώσεις τριγωνικών πωλήσεων και υπερτιμολογήσεων με αποτέλεσμα να ζημιώνεται το ελληνικό δημόσιο. Η μέθοδος είχε ως εξής: Η εταιρεία που προμήθευε τα κρατικά νοσοκομεία με ιατρικά είδη, σύστηνε παράλληλα ένα κύκλωμα. Με τη μέθοδο των τριγωνικών μέσω εταιρείας εκπροσώπησης και offshore πωλήσεων υπερτιμολογούσε τα ιατρικά είδη. Με αποτέλεσμα το ελληνικό δημόσιο να ζημιώνεται με αρκετά εκατομμύρια ευρώ.
Αντίστοιχες περιπτώσεις έχουν διαπιστωθεί κατά καιρούς σε διάφορα ΝΠΔΔ. Αρκετοί επιχειρηματίες με τον τρόπο που λειτούργησαν είχαν ως αποτέλεσμα να εκτοξευθεί το δημόσιο χρέος. Ουσιαστικά, «χρησιμοποίησαν τις offshore εταιρίες, προκειμένου να αποκομίσουν αφορολόγητα χρήματα και στη συνέχεια να τα ξεπλύνουν μέσω πολυδαίδαλων κυκλωμάτων», επισημαίνεται στην έκθεση.
«Tο πλήθος των υποθέσεων που αντιμετωπίζουμε στην υπηρεσία μας σχετικά με την διαμεσολάβηση offshore εταιρειών στην διασπάθιση δημόσιου χρήματος είναι μεγάλο. Επίσης θέλω να επισημάνω πως πέρα από τον δημόσιο τομέα το φαινόμενο αυτό συναντάται συχνά και στον ιδιωτικό τομέα», καταλήγει στην έκθεση του ο κ. Μπεζαντάκος.
Ακούστε το ηχητικό απόσπασμα από την παρέμβαση του ειδικού γραμματέα του ΣΔΟΕ, Θεόδωρου Φλωράτου στην εκπομπή “Αντιθέσεις” των Δήμου Βερύκιου και Πέτρου Κουσουλού.
