PLUS
Τι μας περιμένει από εδώ και πέρα; Με τον υδράργυρο να χτυπάει κόκκινο και τη θερμική δυσφορία στα ύψη, πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τον διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), καθηγητή Νίκο Μιχαλόπουλο, για την Ελλάδα, τα κλιματικά μοντέλα του ΕΑΑ και της πρωτοβουλίας CIIMPACT για ένα «μέσο» σενάριο προβλέπουν αύξηση της θερμοκρασίας από 3,5 έως 4 βαθμούς Κελσίου, το αργότερο μέχρι το 2070, με μείωση της βροχόπτωσης κατά περίπου 30% έως τα τέλη του αιώνα.
Ωστόσο, υπάρχει και το «χειρότερο» σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να φθάσει ή και να ξεπεράσει έως και τους 5 βαθμούς! Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή η μέση θερμοκρασία στην Αθήνα έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
Ολο και περισσότερα κύματα καύσωνα
«Τα κύματα καύσωνα από εδώ και πέρα ολοένα και θα αυξάνονται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η οποία επηρεάζει όλες τις χώρες του πλανήτη», υποστηρίζει ο Νίκος Μιχαλόπουλος.
Και η περιοχή μας, η Ανατολή Μεσόγειος, όπως εξηγεί, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην κλιματική αλλαγή, μιας και οι μετρήσεις, τόσο στη θάλασσα όσο και στην ατμόσφαιρα, δείχνουν να θερμαίνεται σχεδόν 2 φορές γρηγορότερα από την παγκόσμια μέση αύξηση της θερμοκρασίας.
Αύξηση των ασθενειών
Στην πράξη, κατά τους ειδικούς, ο συνδυασμός της αύξησης της θερμοκρασίας και της μείωσης των βροχοπτώσεων αναμένεται να προκαλέσει αύξηση των ασθενειών, μεταβολή της περιόδου των καλλιεργειών, έντονη ξηρασία (ιδίως σε νότια, ανατολικά, ηπειρωτικά και Κρήτη) αλλά και αύξηση των δασικών πυρκαγιών καθώς και διάβρωση των ακτών.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Νίκο Μιχαλόπουλο, προβλέπεται η αύξηση της θερμικής δυσφορίας έως και 20 ημέρες έως το 2050. Την ίδια ώρα, όλες οι πεδινές/ηπειρωτικές περιοχές της Ανατολικής Ελλάδας θα παρουσιάσουν αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς, έως και 40 επιπλέον ημέρες τον χρόνο κατά την περίοδο 2071-2100.
Τροπικές νύχτες και μέρες
Οι προσημειώσεις για το μέλλον (1970-2100) υποδεικνύουν μετατόπιση νωρίτερα μέσα στον χρόνο της εμφάνισης τροπικών βραδιών (ελάχιστη θερμοκρασία πάνω από 20 βαθμούς) και τροπικών ημερών (αύξηση της μεγίστης θερμοκρασίας πάνω από 30 βαθμούς), αλλά και των θερμών ημερών (θερμοκρασία πάνω από 35 βαθμούς).
Σε ό,τι αφορά την Αθήνα, σύμφωνα με μελέτη του ΕΑΑ, η απόλυτη συχνότητα των υπερβάσεων οι οποίες εκδηλώνουν «ζέστη – εξαιρετική προσοχή» και «μεγάλη δυσφορία» πρόκειται να αυξηθεί πάνω από 150% στο μέλλον.
Τι θα συμβεί
Η εικόνα έχει ως εξής: στην Αθήνα για τις περιόδους 2021-2050 και 2071-2100 προβλέπεται μια σημαντική αύξηση της θερμής επιβάρυνσης για τον πληθυσμό σε σχέση με το παρόν κλίμα.
Ειδικότερα, ο αριθμός των ημερών με θερμή επιβάρυνση διαμορφώνεται περίπου στις 40 ημέρες στο παρόν κλίμα, οι οποίες παρατηρούνται τους μήνες Ιούνιο μέχρι Αύγουστο. Ωστόσο, στο εγγύς μέλλον (2021-2050) ο αριθμός των ημερών με θερμική επιβάρυνση θα αυξηθεί κατά 50%.
Στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, ο αριθμός των ημερών με θερμή επιβάρυνση αναμένεται να αυξηθεί την τελευταία 10ετία του 21ου αιώνα (2091-2100) σε σχέση με την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα (1991-2000). Η παρατηρούμενη αύξηση αναμένεται να υπερβεί τις 30 ήμερες για τις περισσότερες περιοχές της Μεσογείου.
Συχνότερη η εμφάνιση
Κατά τους ειδικούς, από εδώ και πέρα θα είναι συχνότερη η εμφάνιση των ακραίων καιρικών φαινομένων. Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη του ΕΑΑ, εξαιτίας της εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής, η συχνότερη εμφάνιση επεισοδίων καύσωνα στο μέλλον αναμένεται να είναι μεγαλύτερη στις περιοχές της Νότιας Ευρώπης και της Μεσογείου.
Το κλίμα συνεχίζει να αλλάζει
Στο μεταξύ, το κλίμα έχει αλλάξει. Οπως αναφέρει ο Νίκος Μιχαλόπουλος, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 μέχρι σήμερα, παρατηρείται μια ανοδική τάση της θερμοκρασίας που ξεπερνάει τον 1,5 βαθμό Κελσίου. Επιπλέον, έχει τριπλασιαστεί, κατά την ίδια χρονική περίοδο, η συχνότητα εμφάνισης επεισοδίων καύσωνα, η οποία έως το τέλος του αιώνα αναμένεται να δεκαπλασιαστεί!
Στην Αθήνα οι θερμές νύχτες
Οπως εξηγεί ο διευθυντής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΕΑΑ, έχει υπολογιστεί πως στην Αθήνα οι θερμές νύχτες (με θερμοκρασίες άνω των 26 βαθμών Κελσίου) διαρκούν ολοένα και περισσότερο τα τελευταία 40 χρόνια, με ρυθμούς αύξησης που φθάνουν 10 και 17 ημέρες ανά δεκαετία.
Αύξηση της θερμοκρασίας
Κατά τους ειδικούς, εκτιμάται πως θα υπάρξει αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας κατά περίπου 3,5 έως 3,8 βαθμούς Κελσίου κατά την περίοδο 2041-2070 σε σχέση με την περίοδο 1971-2000.
Αυτό, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στην Ολομέλεια του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή CLIMPACT. Η εκτίμηση βασίστηκε σε κλιματικές προσομοιώσεις με βάση τα νέα σενάρια της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή.
Επίσης, όπως επισημάνθηκε, λαμβάνοντας υπόψη πως ήδη (2024) καταγράφεται αύξηση που ξεπερνάει τον 1,5 βαθμό Κελσίου, η περαιτέρω θερμική επιβάρυνση θα υπερβεί τους δύο βαθμούς Κελσίου.
Αντιστοίχως, όπως έγινε γνωστό, επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει την επίδραση της αύξησης της θερμοκρασίας και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη δημόσια υγεία, και ότι η ανάλυση του μικροβιώματος στον αέρα συνδέει αλλαγές στη συγκέντρωση και παρουσία διάφορων ομάδων μικροοργανισμών με μεταφορά σκόνης από τη Σαχάρα.
