Η διάδοση θεωριών συνωμοσίας και παραπληροφόρησης στις ψηφιακές πλατφόρμες έχει πυροδοτήσει τη βία που επηρέασε το Ηνωμένο Βασίλειο την περασμένη εβδομάδα.
Για πολλούς στην κυβέρνηση, στο επίκεντρο της ευθύνης βρίσκεται ο Χ –πρώην Twitter– και ο ιδιοκτήτης του Έλον Μασκ, ο οποίος έχει μπει σε προσωπική διαμάχη με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ για την αναταραχή.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου λένε ότι έχουν επανελλημένα προειδοποιήσει τις εταιρείες τεχνολογίας «να μην διακινούν τις απόψεις εκείνων που επιδιώκουν να βλάψουν και να διχάσουν την κοινωνία».
Αλλά καθώς αυτοί οι ίδιοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επιστρέφουν στις ίδιες πλατφόρμες για να δημοσιοποιήσουν αυτές τις προειδοποιήσεις, και οι συνάδελφοί τους στο υπουργικό συμβούλιο τις χρησιμοποιούν για να ενημερώσουν και να επικοινωνήσουν με τις τοπικές κοινότητες γίνεται όλο και πιο εμφανές πως τεχνολογίες όπως το X είναι ζωτικής σημασίας της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής υποδομής και η εξωτερική ανάθεση αυτής της υποδομής έχει υψηλό τίμημα.
Ένα νέο είδος πολιτικής
Ο μύθος των δύο προηγούμενων δεκαετιών ήταν ότι αυτές οι γιγάντιες ψηφιακές πλατφόρμες ήταν απολίτικες. Οι εταιρείες τεχνολογίας που είχαν εξελιχθεί σε μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο μέσω της ικανότητάς τους να στοχεύουν τη διαφήμιση καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον δεν ήταν, παραδόξως, ικανές να αλλάξουν τις πολιτικές επιλογές του κόσμου.
Μιλώντας το 2016, ο Mark Zuckerberg περιέγραψε ως τρελή την ιδέα ότι το περιεχόμενο στο Facebook μπορεί να επηρέαζε τους ψηφοφόρους που αποφασίζουν μεταξύ Κλίντον και Τραμπ.
Έκτοτε έχει εκφράσει τη λύπη του που αυτό ήταν πολύ απορριπτικό και μαζί με τις περισσότερες άλλες πλατφόρμες , μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έλαβε μέτρα για να κατευνάσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.
Το 2018, το Facebook κυκλοφόρησε ένα αρχείο πολιτικών διαφημίσεων που προβάλλονται στην πλατφόρμα σε μια προσπάθεια να τονώσει τη διαφάνεια. Η Google ακολούθησε το παράδειγμά του τον επόμενο χρόνο, ενώ το Twitter προχώρησε ένα βήμα παραπέρα και απαγόρευσε εντελώς την πολιτική διαφήμιση. Το TikTok, επίσης, εφαρμόζει μία πολιτική ενάντια στην πολιτική διαφήμιση.
Οι επικριτές τους όμως υποστηρίζουν ότι όχι μόνο αυτές οι πολιτικές που εφαρμόζονται είναι ανεπαρκείς για να μετριάσουν την έντονη πολιτικοποίηση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, αλλά ότι ο ίδιος ο σχεδιασμός των πλατφορμών εκδηλώνει ένα νέο είδος πολιτικής.
Μια πολιτική που μετρά τον αντίκτυπό της χρησιμοποιώντας τις ίδιες μετρήσεις στις οποίες βασίζονται οι διαφημιστές: κλικ, προβολές και αφοσίωση.
Δέκα λεπτά σε μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης σε αντίθεση με παλαιότερους ισχυρισμούς των εταιρειών που τις διαχειρίζονται, είναι αρκετά για να δει κάποιος χιλιάδες απόψεις και ιδέες που δημοσιεύονται για να σχηματίσουν και να μοιραστούν την πολιτική τους άποψη.
Ωστόσο, το μήνυμα από τη βιομηχανία ήταν σαφές: οι εταιρείες τεχνολογίας προσπαθούν να είναι ουδέτερες, απολιτικές οντότητες.
Το X του Έλον Μασκ
Από το 2022, το X έχει ανατρέψει αυτή την τάση. Ο Μασκ – ο χρήστης με τους περισσότερους ακολούθους στην πλατφόρμα – δεν διστάζει να μπει στην πολιτική.
Η απαγόρευση της πολιτικής διαφήμισης το 2019 άρθηκε τον περασμένο Ιανουάριο.
Την τελευταία μάλιστα εβδομάδα, ενίσχυσε μηνύματα που καταδίκασαν την απάντηση του Ηνωμένου Βασιλείου στην πρόσφατη αναταραχή και δημοσίευσε ότι «ο εμφύλιος πόλεμος είναι αναπόφευκτος» και δημιούργησε το «#TwoTierKier» – ένα hashtag που σχετίζεται με τον ισχυρισμό ότι υπό τον Starmer, οι βρετανικές αρχές επιβολής του νόμου αντιμετώπισαν πιο επιεικά τις αριστερές ομάδες από εκείνες της δεξιάς.
Μια κατηγορία που απορρίφθηκε μεν από τον πρωθυπουργό και τον αρχηγό της Μητροπολιτικής Αστυνομίας.
Η χρήση της πλατφόρμας που κατέχει ο Μασκ αντιμετωπίζεται με οργή. Κοινοβουλευτικές φωνές στο Ηνωμένο Βασίλειο περιγράφουν τα σχόλια του Χ σχετικά με τη βία στο Ηνωμένο Βασίλειο ως «αξιοθρήνητα» και «χωρίς καμία αιτιολόγηση».
Ο Μασκ όμως δεν έμεινε μόνο στα της Αμερικής, γράφοντας πως η Καμάλα Χάρις έχει κομουνιστικές ιδέες και υποστηρίζοντας ανοικτά τον Ντόναλντ Τραμπ, ή της Βρετανίας επιτιθέμενος στην κυβέρνηση Στάρμερ. Έχει ανοίξει πόλεμο και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθώς διαπιστώθηκε ότι το Χ παραβιάζει τον Ευρωπαϊκό Νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες.
Ο Μασκ διαψεύδει τα ευρήματα τα οποία δείχνουν πως είναι πιθανό το Χ να παραβιάζει τον Νόμο για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο απειλώντας με κυρώσεις.
Η αδέσμευτη τεχνολογία
Οι δυτικές δημοκρατίες δείχνουν να έρχονται αντιμέτωπες με μια σκληρή αλήθεια: η υποδομή στην οποία λαμβάνει χώρα η πολιτική και η ανταλλαγή πληροφοριών των χωρών τους είναι ολοένα και πιο κακή. Οι τεχνολογίες που κάποτε θεωρούνταν ακίνδυνες, ή ίσως ακόμη και ως θετικές ως προς την αξία για τη διάδοση φιλελεύθερων ιδεών, έχουν γίνει ευάλωτες στη κακή χρήση, δύσκολες να ρυθμιστούν, και δεν τηρούν και παραβιάζουν πολλές φορές τους κανόνες.
Εναλλακτικές λύσεις είναι ανύπαρκτες. Για παράδειγμα δεν υπάρχει πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης του BBC. Στον απόηχο των αντιδιαδηλώσεων την Τετάρτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, η υπουργός Εσωτερικών Yvette Cooper ευχαρίστησε τις αρχές επιβολής του νόμου – πού αλλού; στο Χ. Στη συνέχεια, η ανάρτηση κοινοποιήθηκε μέσω του λογαριασμού του Πρωθυπουργού στην ίδια πλατφόρμα.
Οι συγκρούσεις με τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι σύνηθες φαινόμενο σε ολόκληρο τον κόσμο. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι στις Φιλιππίνες, στη Σρι Λάνκα και στη Σενεγάλη έχουν στο παρελθόν διαμαρτυρηθεί για τις προκλήσεις που ένιωθαν ότι αντιμετώπιζαν κατά από τις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Αυτές οι πλατφόρμες μπορεί να αντιπροσωπεύουν τη συντριπτική πλειοψηφία της ανταλλαγής πληροφοριών από τους πολίτες, αλλά συχνά στερούνται γνώση των πραγματικών γεγονότων, της τοπικής κουλτούρας, κανόνων ή γλώσσας. Πολλά από αυτά τα κράτη δεν μπορούν ιστορικά να βασίζονται στο ίδιο επίπεδο δέσμευσης που θα μπορούσε να είχε κάνει η Ευρωπαική Ένωση ή το Ηνωμένο Βασίλειο στις συναλλαγές του με εταιρείες τεχνολογίας και βρίσκονται έρμαια των προθέσεων άλλων συμφερόντων. Μοναδική λύση που του απομένει πολλές φορές είναι απλά για την κυβέρνηση να τραβήξει την πρίζα: το Διαδίκτυο κλέινει στο σύνολό του, μια καταστροφή για τις τοπικές επιχειρήσεις, τους δημοσιογράφους και τις κοινότητες που εξαρτώνται από ψηφιακά κανάλια για να επικοινωνούν.
Η “κόντρα” μεταξύ των κυβερνήσεων και των εταιριών τεχνολογιών που αποτελούν το θεμέλιο του πολιτισμού, της πολιτικής και του περιβάλλοντος πληροφοριών των χωρών τους δεν ήταν ποτέ πιο έντονη. Οι κυβερνήσεις αναγνωρίζουν τη σημασία των τεχνολογιών ψηφιακών επικοινωνιών, τεχνολογιών αλλά τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους για να αντιμετωπίσουν φαινόμενα παραπληροφόρησης και θεωρίες συνωμοσίας φαίνονται είτε ανεπαρκή είτε βάναυσα (στην περίπτωση του κλεισίματος του διαδικτύου)που δικαίως επισύρουν την καταδίκη για τον ανφιλελευθερισμό τους. Ιστορικά, η γκρίζα ζώνη μεταξύ των δύο ήταν βατή. Η τελευταία όμως εβδομάδα με τα φαινόμενα βίας στο Ηνωμένο Βασίλειο έκανε αυτή την πλοήγηση πολύ πιο προβληματική και δύσκολη.
Ν.Β.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ελον Μασκ: Θα στηρίξει την εκστρατεία Τραμπ με 45 εκατ. δολάρια τον μήνα
Οι δορυφόροι του Έλον Μασκ βοηθούν τους Ρώσους, λέει το Κίεβο