PLUS
Είτε κάνει κάποιος ζάπινγκ στις ψηφιακές τηλεοπτικές πλατφόρμες, που έχουν στα μπουκέτα τους και τα τοπικά κανάλια, είτε πέσει στα χέρια του μια εφημερίδα από οποιαδήποτε πόλη της ελληνικής περιφέρειας, θα πληροφορηθεί για το πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζουν κάτοικοι και επισκέπτες.
Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Πιστή στο δεύτερο συνθετικό του ονόματός της, η «ΜΠΑΜ» κάνει ρεπορτάζ και καταγράφει όσα συμβαίνουν με το νερό στην Ελλάδα.
Ο περιορισμός των υδάτινων πόρων είναι καθημερινό θέμα συζήτησης στις τοπικές κοινωνίες. Εκεί όπου αντιμετωπίζουν το σοβαρότερο πρόβλημα. Κυρίως στα νησιά, αλλά όχι μόνο. Όπως, άλλωστε, έγραψε την προηγούμενη Κυριακή το «Βήμα» σε πρωτοσέλιδο τίτλο του, «θα διψάσουμε». Για το μαρτύριο της σταγόνας έκανε λόγο η εφημερίδα έπειτα από σχετική έρευνα. Ανάλογο συμπέρασμα έβγαλε και το «Documento». Άρα, το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό. Και αποκτά ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις αν συνυπολογίσουμε και τη δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την Κέρκυρα, στην οποία λένε «το νερό, νεράκι», ότι «θα εξετάσουμε το θέμα από μηδενική βάση».
Τα λόγια του πρωθυπουργού δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα. Η κατάσταση με το νερό έχει φτάσει στο σημείο-μηδέν. Τον περασμένο Μάιο, για παράδειγμα, η Βασιλική Πολύζου, δημοσιογράφος και υποψήφια ευρωβουλευτής με την Πλεύση Ελευθερίας, έθιξε στο Κρήτη TV την έλλειψη νερού και προανήγγειλε τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος. «Το καλοκαίρι θα δίνεται το νερό με το δελτίο στον κάμπο της Μεσσαράς. Έχουν ασχοληθεί οι πολιτικοί του Ηρακλείου; Έχει πάει κάποιος στο φράγμα της Φανερωμένης; Προφανώς όχι», είχε πει μεταξύ άλλων.
Με τη συμπλήρωση ενός μήνα από εκείνη την τηλεοπτική εμφάνιση της Βασιλικής Πολύζου, άρχισαν τα δημοσιεύματα στον Τύπο του Ηρακλείου για την πολύ χαμηλή στάθμη στο νερό του φράγματος, για την ανάγκη να δίνεται το νερό με δελτίο, αλλά και για τον πολύτιμο χρόνο που χάθηκε ώστε να ληφθούν έγκαιρα τα μέτρα που θα αντιμετώπιζαν την κλιματική αλλαγή.
Ναι, η ανομβρία της τελευταίας διετίας παίζει τον ρόλο της. Αλλά δεν είναι η μοναδική γενεσιουργός αιτία για τα προβλήματα στην ύδρευση πολιτών και καλλιεργειών. Κι αυτά είχε επισημάνει η υποψήφια ευρωβουλευτής, η οποία δικαιώθηκε απόλυτα στις επισημάνσεις της.
Πιστή στο δεύτερο συνθετικό του ονόματός της, η «ΜΠΑΜ» κάνει ρεπορτάζ και καταγράφει όσα συμβαίνουν με το νερό στην Ελλάδα. Αναδεικνύει τα προβλήματα και φωτίζει το μέλλον με όσα πρόκειται να συμβούν.
Παλιό και διαλυμένο δίκτυο
Σημαντικές απώλειες νερού έχουν καταγραφεί σε όλες τις περιοχές της χώρας εξαιτίας του παλιού δικτύου ύδρευσης. Να θυμηθούμε τις ζημιές που υπέστησαν οι σωλήνες στο Πήλιο αλλά και στην υπόλοιπη Μαγνησία από τον «Daniel»; Ή να πάμε πιο πίσω για ανάλογα προβλήματα που είχαν προκληθεί στην Καρδίτσα από τον «Ιανό»; Κάθε τρεις και λίγο ακούμε για τους αγωγούς ύδρευσης που σπάνε ακόμα και στο Λεκανοπέδιο, με συνέπεια να χάνονται εκατοντάδες κυβικά νερού. Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο καταγράφηκε ένα παρόμοιο πρόβλημα στον Άγιο Νικόλαο. Στην καρδιά της τουριστικής περιόδου έσπασε το απόγευμα του Σαββάτου ένας σωλήνας και πλημμύρισε κεντρικό σημείο της πόλης, ενώ κάποιες περιοχές έμειναν χωρίς νερό μέχρι το μεσημέρι της Κυριακής, αν και αρχικά είχαν ενημερωθεί για αποκατάσταση της ζημιάς έως το πρωί.
Παρά τα δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, η ύδρευση αποτέλεσε τον φτωχό συγγενή. Παρά τις ξεκάθαρες προειδοποιήσεις των επιστημόνων λόγω της κλιματικής αλλαγής και κόντρα στα καμπανάκια πολιτών και τοπικής αυτοδιοίκησης, η κυβέρνηση δεν έδωσε την απαιτούμενη σημασία.
Κλοπές νερού
Η υπόθεση με το φράγμα της Φανερωμένης στη Μεσσαρά του Ηρακλείου ανέδειξε ακόμα έναν λόγο που διογκώνει το πρόβλημα της λειψυδρίας. Πρόκειται για την κλοπή νερού. Πάντα και παντού εμφανίζονται κάποιοι που βρίσκουν τον κατάλληλο τρόπο και τη μεθοδολογία για να καρπώνονται εκατοντάδες κυβικά εν αγνοία των υπολοίπων δικαιούχων και κόντρα σε κάθε πρόβλεψη. Η αδυναμία σοβαρού ελέγχου στους κατά τόπους αποταμιευτήρες για την εξάλειψη ή έστω τον περιορισμό του φαινομένου αυξάνει εκείνους που θεωρούν ότι μπορούν ατιμώρητοι να παίρνουν όσο νερό θέλουν δίχως να δίνουν λογαριασμό ή να τον πληρώνουν.
Ασύστολη σπατάλη
Παρά τις καμπάνες που ηχούν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, στις μεγάλες πόλεις η κατασπατάληση του νερού συνεχίζεται δίχως την παραμικρή σκέψη για το μέλλον. Καθημερινά παρατηρούμε πολίτες με λάστιχα να πλένουν αυτοκίνητα ή ακόμα και να… δροσίζουν πεζοδρόμια λόγω ζέστης, όπως απάντησε στον υπογράφοντα μια γυναίκα στην Κοκκινιά όταν της τέθηκε το ερώτημα γιατί βρέχει τον… δρόμο.
Στην Αττική ξοδεύονται σημαντικές ποσότητες νερού από τη λίμνη του Μαραθώνα και για την πυρόσβεση. Στις 4-5 μεγάλες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν φέτος στο Λεκανοπέδιο είδαμε πυροσβεστικά αεροπλάνα να ανεφοδιάζονται από τη λίμνη. Πρόκειται για τους περίφημους αμφίβιους τράκτορες (tractor) που δεν μπορούν να πάρουν νερό από τη θάλασσα όταν υπάρχει κυματισμός έστω και μισού μέτρου. Όλοι, όμως, ξέρουμε ότι οι πυρκαγιές ξεσπούν συνήθως όταν φυσούν δυνατοί άνεμοι και συνεπώς υπάρχουν και κύματα. Οπότε, τα συγκεκριμένα αεροπλάνα καταφεύγουν στη λίμνη του Μαραθώνα για να επιχειρήσουν εναντίον της φωτιάς.
Έλλειψη πόρων
Πέρα από την αδιαφορία της πολιτείας για τα έργα υποδομής που θα περιορίσουν τον εφιάλτη της λειψυδρίας, γενικά οι κατά τόπους Δημόσιες Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας. Οι περισσότερες εξ αυτών έχουν αντλιοστάσια, τα οποία δουλεύουν με ηλεκτρικό ρεύμα. Οι αυξήσεις στις τιμές της κιλοβατώρας δημιούργησαν τεράστια χρέη στις ΔΕΥΑ, διότι στο νερό δεν έγιναν ανάλογες ανατιμήσεις. Αν συνέβαινε, βέβαια, θα ζούσαμε τη νέα ελληνική επανάσταση. Αλλά με τις διαρκείς αναβολές στην πληρωμή των λογαριασμών, οι επιχειρήσεις ύδρευσης πολλών περιοχών της χώρας έχουν φτάσει στα πρόθυρα της πτώχευσης. Με την πίεση της ΔΕΗ να έχει αυξηθεί έντονα για την έναρξη πληρωμών, έστω και μέσω διακανονισμών. Με φυσιολογική κατάληξη την αύξηση στην τιμή του νερού, για να μπορέσουν οι ΔΕΥΑ να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Λουτρόπολη που διψάει το Λουτράκι
Μέσα στην τελευταία εβδομάδα, τα προβλήματα λειψυδρίας έγιναν αισθητά ακόμα και στο Λουτράκι. Σε μία από τις παραδοσιακές λουτροπόλεις της Ελλάδας. Αρχικά ξέμειναν από νερό στα Ίσθμια, αλλά όταν επεκτάθηκε η έλλειψη και σε συνοικίες της πόλης, οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν. Οι πιο εξαγριωμένοι έφτασαν μέχρι τα γραφεία της Δημόσιας Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Λουτρακίου και ζήτησαν εξηγήσεις.
Παρόμοια ήταν μέσα στην εβδομάδα η κατάσταση στο Πευκοχώρι Χαλκιδικής. Κανονική ροή είχε προβλεφθεί μόνο για τις επιχειρήσεις. «Εμείς στα σπίτια δεν έχουμε νερό να πιούμε και κάνουμε κρατήσεις σε εμφιαλωμένα», σχολίασε σε τοπικό ΜΜΕ μια κάτοικος. Σε απόγνωση βρίσκονται επίσης κάτοικοι περιοχών της Μεσσηνίας. Με το πρόβλημα να έχει διογκωθεί στην περιοχή Άρι.
«Έρχεται πείνα»
Η λειψυδρία, βέβαια, δεν επηρεάζει μόνο την καθημερινότητα των πολιτών. Απειλεί ευθέως και το μέλλον όλων μας, διότι πλήττει τον πρωτογενή τομέα. Η κραυγή αγωνίας από τη Νάξο είναι ενδεικτική.
«Αυτή τη στιγμή στη Νάξο κινδυνεύουν και η πατάτα και η κτηνοτροφία. Πρέπει η πολιτεία, η κυβέρνηση να σταθεί δίπλα στον πρωτογενή τομέα του νησιού μας», τόνισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου (ΕΑΣ Νάξου), Δημήτρης Καπούνης. Συνόψισε, μάλιστα, την κατάσταση που επικρατεί στο νησί των Κυκλάδων σε μία λέξη, «καταστροφή», ενώ επικαλέστηκε τα λόγια της 85χρονης μητέρας του. «Δεν υπάρχει νερό; Έρχεται πείνα».
Την ίδια δυσοίωνη πρόβλεψη κάνουν και σε άλλες αγροτικές περιοχές. Ειδικά στην Πελοπόννησο, όπου σε Ηλεία, Μεσσηνία και Λακωνία ψάχνουν για νερό, μήπως και διασώσουν κάτι από την αγροτική παραγωγή.
Σχέδια από την ΕΥΔΑΠ
Με τη λειψυδρία, λοιπόν, να χτυπάει την πόρτα κάθε νοικοκυριού, στην ΕΥΔΑΠ φρόντισαν να δηλώσουν έτοιμοι για τη λήψη μέτρων. Γιατί δεν τα πήραν νωρίτερα, δεν μας εξήγησαν. Ανέπτυξαν, ωστόσο, ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση του προβλήματος με εκατοντάδες εκατ. ευρώ.
«Η έλλειψη βροχών των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με την αυξημένη κατανάλωση που παρατηρείται το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν περιορίσει σημαντικά τα υδατικά αποθέματα των ταμιευτήρων που τροφοδοτούν την Αττική. Αυτές τις ημέρες αναμένεται να ενεργοποιηθεί η άντληση νερού από την Υλίκη, ενώ θα τεθούν σε λειτουργία έως και 17 γεωτρήσεις στη Μαυροσουβάλα. Τέλος προετοιμαζόμαστε να θέσουμε σε λειτουργία και τις γεωτρήσεις του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού», είπε μεταξύ άλλων ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χάρης Σαχίνης, στο πλαίσιο της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. Αναφέρθηκε, μάλιστα, σε προληπτικές ενέργειες. Πώς μπορούν να χαρακτηριστούν «προληπτικά» τα μέτρα, όταν το νερό φτάνει ίσα ίσα για την επόμενη τριετία;
Ο φόβος της ιδιωτικοποίησης
Οι πολίτες και οι διάφορες οργανώσεις βλέπουν πίσω από τα προβλήματα ένα καλά σχεδιασμένο πλάνο για την ιδιωτικοποίηση του νερού. Με το «Βήμα της Κυριακής» να ενισχύει την καχυποψία, διότι έκανε σύγκριση με ανάλογες συζητήσεις για τη λειψυδρία που γίνονταν το 1990. Με πρωθυπουργό τότε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και καθημερινές αναφορές από τα ΜΜΕ της εποχής για τον κίνδυνο να μείνουμε χωρίς νερό και με διερευνητικά ρεπορτάζ για την ενδεχόμενη λύση μέσω των επενδύσεων από ιδιώτες.
Τότε ο κόσμος αντιδρούσε. Τώρα πολλοί θεωρούν ότι ήδη βιώνουν τον εφιάλτη. Ίσως επειδή έχουν φτάσει στα πρόθυρα του… εγκεφαλικού από τους λογαριασμούς ρεύματος, παρά τα… καθρεφτάκια που τους μοίραζαν για τα υποτιθέμενα οφέλη από τον ενδεχόμενο ανταγωνισμό των ιδιωτών.
