PLUS
Η επιστροφή του TV show «MasterChef» στη μικρή οθόνη και τη ζωή μας, μας ξεναγεί για μία ακόμα φορά στα μυστικά της ψαγμένης υγιεινής διατροφής και της υψηλής γαστρονομίας, που συνδυάζει θρεπτική αξία με ανυπέρβλητη γεύση.
Της Αλεξίας Σβώλου
Ποια είναι η διαταραχή πρόσληψης τροφής που είναι το ίδιο επικίνδυνη με την ψυχογενή ανορεξία!
Ωστόσο, για ένα μέρος του ελληνικού πληθυσμού το «κυνήγι» υγιεινών τροφίμων καταντά εμμονή και οδηγεί άνδρες και γυναίκες σε μια παθολογική κατάσταση, μια διαταραχή πρόσληψης τροφής που λέγεται ορθορεξία. Όπως εξηγεί η Σοφία Ελευθερίου, κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος, health and nutrition coach, η ορθορεξία αποτελεί μία διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολική προσήλωση στην επιλογή «υγιεινών» τροφίμων.
Εμμονή
Σε σπάνιες περιπτώσεις, η εμμονή είναι τέτοια που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό υποσιτισμό ή ακόμα και στον θάνατο, και συνεπώς μπορεί να είναι αντίστοιχα επικίνδυνη με την ψυχογενή ανορεξία. Φυσικά, το κίνητρο στις δύο αυτές περιπτώσεις είναι εντελώς διαφορετικό, αφού τα ανορεξικά άτομα εκδηλώνουν εμμονή με το χαμηλό σωματικό βάρος, ενώ τα άτομα με ορθορεξία έχουν εμμονή με την υγιεινή διατροφή. Η ειδικός επισημαίνει πως είναι δύσκολο να προβλεφθεί η συχνότητα εμφάνισης αυτής της διαταραχής. Υπολογίζεται πως αφορά το 1% του γενικού πληθυσμού, όσο δηλαδή και μια πιο γνωστή διαταραχή ή δυσανεξία στη γλουτένη, αλλά αυτό το ποσοστό μπορεί να αυξάνεται στις περιπτώσεις αθλητών καθώς και σε επαγγελματίες υγείας. Στους αθλητές και στις αθλήτριες η τάση για υγιεινή διατροφή μπορεί εύκολα να ξεφύγει από το φυσιολογικό και να ακολουθήσει παθολογικά μονοπάτια – ειδικά αν τα αθλούμενα άτομα υφίστανται μεγάλη πίεση από τον προπονητή ή την ομάδα. Επειδή δεν έχουμε αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι υπάρχει διαφορά στη συχνότητα εκδήλωσης της ορθορεξίας μεταξύ των δύο φύλων, πιθανοί ασθενείς μπορεί να είναι άνδρες και γυναίκες, συνήθως νεαρής ηλικίας.
Τα προειδοποιητικά σημάδια
Οι διαταραχές στην πρόσληψη τροφής είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτές, γιατί συχνά οι ίδιοι οι πάσχοντες κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να τις κρύψουν. Συνήθως τα άτομα που εκδηλώνουν ορθορεξία αποφεύγουν τις κοινωνικές εκδηλώσεις με σκοπό να αποφύγουν πιθανές προκλήσεις από ανθυγιεινά τρόφιμα εξαιτίας της προσήλωσής τους στην υγιεινή διατροφή, με αποτέλεσμα τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Επίσης είναι έντονη η ενασχόλησή τους με λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης και blogs που αφορούν ό,τι έχει να κάνει με την υγιεινή διατροφή, την αποτοξίνωση και τα «καθαρά» τρόφιμα. Ένα ζήτημα που δυσχεραίνει τον έγκαιρο εντοπισμό του προβλήματος είναι πως δεν υπάρχουν επίσημα διαγνωστικά κριτήρια για την αναγνώριση της νόσου, σε αντίθεση με τις άλλες διατροφικές διαταραχές όπως η ψυχογενής ανορεξία και η βουλιμία. Ωστόσο, οι άνθρωποι με ιστορικό διατροφικών διαταραχών, ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές και εμμονή με την εικόνα του σώματος έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ορθορεξία. Σε περίπτωση που υποπτεύεστε ότι κάποιος δικός σας πάσχει από αυτήν τη διαταραχή, απευθυνθείτε σε εξειδικευμένο σύμβουλο υγείας, ιατρό, ψυχολόγο, διαιτολόγο και συζητήστε μαζί του, δείχνοντας μεγάλη υπομονή και κατανόηση.
Ποια τρόφιμα αποφεύγουν οι ορθορεκτικοί
Τα κύρια χαρακτηριστικά της διατροφικής διαταραχής είναι η αποφυγή -σε επίπεδο ψυχαναγκασμού- των «ανθυγιεινών» τροφίμων, όπως ζάχαρη, αλάτι, καφεΐνη, αλκοόλ, γλυκίσματα, τηγανητά, σιτάρι, ζωικό λίπος, σόγια, καλαμπόκι, γαλακτοκομικά. Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε ότι όσοι ακολουθούν έναν τρόπο διατροφής με απολύτως συνειδητές επιλογές που τυγχάνει να είναι και υγιεινές, όπως για παράδειγμα η χορτοφαγία, δεν χαρακτηρίζονται ως ορθορεκτικοί.
Η γαστρονομική ρουτίνα των ατόμων σε 9 βήματα
• Η θρεπτική αξία του γεύματος είναι περισσότερο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσής του
• Νιώθουν έντονο αίσθημα αυτοπεποίθησης όταν τρώνε υγιεινά
• Ακολουθούν με θρησκευτική ευλάβεια συγκεκριμένους κανόνες
• Όταν χαλάει η διατροφή τους επιβάλλουν στον εαυτό τους τιμωρίες π.χ. «έφαγα μισό σοκολατάκι και γι’ αυτό την υπόλοιπη ημέρα δεν έφαγα απολύτως τίποτα»
• Εστιάζουν στην κατανάλωση τροφών που τους κάνει να αισθάνονται καθαροί – στον βαθμό που αποφεύγουν τα τρόφιμα με τεχνητά χρώματα, γεύσεις ή συντηρητικά, φυτοφάρμακα, γενετική τροποποίηση, ανθυγιεινά λίπη και προσθήκη ζάχαρης ή αλατιού
• Χρησιμοποιούν σκεύη που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις όπως μεγάλο βαθμό καθαριότητας και αποστείρωσης
• Η ζωή τους γίνεται μια συνεχόμενη μάχη για να βρουν τα σωστά τρόφιμα και να αποφύγουν να φάνε επικίνδυνα ή «τοξικά» τρόφιμα όπως γλυκά, κέικ, πατατάκια, ψωμί και γενικώς πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα
• Διακατέχονται από αισθήματα ενοχής, αηδίας και ατέλειας μετά από οποιαδήποτε απόκλιση από τους κανόνες
• Δυσκολεύονται να απολαύσουν τις κοινωνικές πτυχές του φαγητού, όπως το να βγουν έξω για δείπνο με φίλους ή ακόμα και την αποδοχή μιας πρόσκλησης σε ένα οικογενειακό γεύμα
