PLUS
Ο μαιευτήρας – γυναικολόγος Παναγιώτης Τζώνης, επιστημονικός υπεύθυνος της Κλινικής «Γένεσις» – Αθηνών Θεσσαλίας μιλά για την επιστημονική πρόοδο που έχει συντελεστεί στην εξωσωματική γονιμοποίηση και ως επιστήμων αλλά και άνθρωπος, που σκέφτεται out of the box εξηγεί ότι όλοι έχουμε δικαίωμα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ανεξαρτήτως λοιμωδών νοσημάτων, αλλά και της σεξουαλικής μας ταυτότητας.
Συνέντευξη στην ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Ο μαιευτήρας – γυναικολόγος Παναγιώτης Τζώνης μιλά στην «Μ» για τις επιστημονικές εξελίξεις αναφορικά με την τεκνοποίηση
-Οι εξελίξεις στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή τρέχουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, δίνοντας λύση σε ακόμα περισσότερα υπογόνιμα ζευγάρια. Ποια είναι τα ορόσημα σε αυτήν την επιστημονική πρόοδο;
Από την γέννηση του πρώτου παιδιού που ήρθε στον κόσμο με εξωσωματική γονιμοποίηση στις 25 Ιουλίου του 1978 στο νοσοκομείο Όλνταμ της Βρετανίας η επιστημονική κοινότητα έχει πραγματοποιήσει τεράστια άλματα τόσο στην διερεύνηση και αντιμετώπιση της υπογονιμότητας όσο και στην διαχείριση και αξιοποίηση του γενετικού υλικού σε επίπεδο εργαστηρίου με αποτέλεσμα να έχουν γεννηθεί μέχρι σήμερα με την μέθοδο αυτή περισσότερα από 8 εκατομμύρια παιδιά. Η μικρογονιμοποίηση/ενδοωαριακή έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI-Intra Cytoplasmic Sperm Injection) κατάφερε να δώσει λύση στις περισσότερες περιπτώσεις ανδρικής υπογονιμότητας μίας και με την χρήση της τεχνικής αυτής τόσο ο μικρός αριθμός όσο και η χαμηλή ή ανύπαρκτη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων είναι πια πρόβληματα που μπορούν να ξεπεραστούν με απόλυτη επιτυχία. Η τελειοποίηση και εξέλιξη της τεχνικής της κρυοσυντήρησης τόσο γαμετών και εμβρύων όσο και ιστών η οποία γίνεται σήμερα με τη διαδικασία της υαλοποίησης (vitrification) χαρίζει πια τη δυνατότητα σε ζευγάρια που δεν έχουν την ικανότητα είτε για ιατρικούς είτε για κοινωνικούς λόγους να αποκτήσουν στην παρούσα φάση ένα παιδάκι να χρησιμοποιήσουν με ασφάλεια το γενετικό τους υλικό στο μέλλον πετυχαίνοντας πολύ υψηλά ποσοστά εγκυμοσύνης.
-Οι κοινωνικές συνθήκες εντείνουν την αναβολή της μητρότητας. Είναι ενημερωμένες οι ελληνίδες για το social freezing, και πόσο είναι ενημερωμένα τα νέα κορίτσια που έρχονται αντιμέτωπα με ογκολογικά νοσήματα και πρέπει να ανταλλάξουν χρόνια αναπαραγωγής με χρόνια αντικαρκινικής θεραπείας;
Τα τελευταία χρόνια τα μέσα έχουν αγκαλιάσει ιδιαίτερα θερμά το θέμα του social freezing πράγμα που έχει βοηθήσει σημαντικά στην ενημέρωση και αφύπνιση της Ελληνικής κοινωνίας και αυτό το επιβεβαιώνουμε καθημερινά όλοι εμείς οι γιατροί αναπαραγωγής από το ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον των νεαρών Ελληνίδων που επισκέπτονται τα ιατρεία μας. Εκεί όμως που θεωρώ ότι πρέπει να εστιάσει η επιστημονική κοινότητα είναι στην ενημέρωση και στην αφύπνιση των συναδέλφων αλλά και ιατρών λοιπών ειδικοτήτων που δεν ασχολούνται άμεσα με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μιας και αυτοί είναι συνήθως εκείνοι που υποδέχονται πρώτη την νεαρή Ελληνίδα πριν αυτή φτάσει σε έναν ιατρό αναπαραγωγής και γι’ αυτό τον λόγο φέρουν την ευθύνη της σωστής και πάνω από όλα έγκαιρης ενημέρωσης.
-Είναι σε σωστό δρόμο η παράταση του ηλικιακού ορίου, για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, με δεδομένο ότι από την πρώτη επέκταση του ηλικιακού ορίου από τα 50 στα 52 έτη, τουλάχιστον 200 ζευγάρια απέστειλαν αίτημα στην Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής;
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό και πρέπει όλοι να επικροτήσουμε το γεγονός ότι η Εθνική αρχή έχει καλλιεργήσει την ικανότητα της να βλέπει και να αφουγκράζεται την κοινωνία και τις ανάγκες της αλλά και την γνώμη της πλειοψηφίας των ιατρών αναπαραγωγής που προστατεύει και υπηρετεί. Το υπάρχον όριο είναι σωστό και προσωπικά θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει και όριο και έλεγχος από μια Ανεξάρτητη Αρχή όπως πολύ άρτια και με απόλυτη επιτυχία πράττει μέχρι τώρα η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Παρόλα αυτά πιστεύω ότι θα πρέπει να εξετασθεί σοβαρά η δυνατότητα να προβλέπεται η υπέρβαση του ορίου ηλικίας της γυναίκας πάντα με την άδεια της Αρχής σε μεμονωμένες περιπτώσεις και υπό αυστηρές προϋποθέσεις όπως παραδείγματος χάριν όσον αφορά την εμβρυομεταφορά ήδη κρυοσυντηρημένων εμβρύων με σκοπό τη γέννηση αδερφών.
-Μιλήστε μας για το δικαίωμα των μη συμβατικών ζευγαριών να τεκνοποιήσουν όπως είναι τα LOATKI άτομα.
Θεωρώ πως καθήκον και ηθική υποχρέωση του κάθε γιατρού είναι να προσφέρει άκριτα και χωρίς διακρίσεις τον εαυτό του και τις ιατρικές του γνώσεις σε όποιον την έχει ανάγκη. Ακολουθώντας την ίδια αρχή και οι ιατροί αναπαραγωγής θεωρώ ότι δεν πρέπει να αποφασίζουν για το ποιος πρέπει ή αξίζει να έχει το δικαίωμα να γίνει γονέας ή όχι.
-Η νέα μονάδα ΙΥΑ στο νοσοκομείο «Αττικόν» για άτομα φορεις HIV προσφέρει το όνειρο της τεκνοποίησης και σε οροθετικούς ανθρώπους. Πόσο αργήσαμε;
Θεωρώ ότι η επιτυχία, η οργανωμένη δουλειά, η προσφορά, είναι πράγματα που πρέπει να επικροτούμε, να αναγνωρίζουμε και στεκόμαστε μόνο στο θετικό τους αποτύπωμα στην κοινωνία όποτε και αν αυτά συμβαίνουν γιατί αλλιώς τα αδικούμε και τους αφαιρούμε λίγο από την λάμψη τους. Πρέπει με κάθε ευκαιρία να επικοινωνούμε στον κόσμο ότι τα άτομα που ζουν με HIV μπορούν πλέον να απολαμβάνουν ένα φυσιολογικό τρόπο ζωής και ότι εφόσον λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή η σύλληψη είτε με φυσική διαδικασία είτε με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δεν ενέχει τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV. Ο λόγος που δεν μπορούν μέχρι σήμερα οροθετικοί να κάνουν χρήση κάποιας υπάρχουσας μονάδας είναι ιατρικός, καθώς για λόγους ασφαλείας απαιτείται ειδικό εργαστήριο το οποίο δεν θα είναι προσβάσιμο από άλλα, μη οροθετικά, άτομα. Αυτό είναι το πρόβλημα που έρχεται να λύσει η νέα μονάδα ΙΥΑ στο νοσοκομείο «Αττικόν» και από πλευράς μου θα ήθελα να εκφράσω ένα μεγάλο μπράβο και συγχαρητήρια στην Εθνική Αρχή ΙΥΑ και προσωπικά στον πρόεδρο της, καθηγητή Νίκο Βραχνή που κατάφερε να ξεπεράσει τα χιλιάδες εμπόδια και να ολοκληρώσει μία πρωτοβουλία η οποία είχε ξεκινήσει από το 2007.
