PLUS
Η ύποπτη χρονική συγκυρία αφαίρεσης της υπόθεσης από τους εισαγγελείς Πρωτοδικών
Του ΘΑΝΑΣΗ ΚΟΥΚΑΚΗ
Η υπόθεση των υποκλοπών απασχολεί την ελληνική κοινή γνώμη από τον Απρίλιο του 2022. Στους 18 αυτούς μήνες η κυβέρνηση ήλθε πολλάκις σε δύσκολη θέση, καθώς οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις ήταν καταιγιστικές και έριχναν φως στο πώς η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (η οποία από το 2019 υπάγεται στο πρωθυπουργικό γραφείο) στόχευσε μεταξύ 2020 και 2022 μέσω επισυνδέσεων και μέσω τους λογισμικού παρακολούθησης Predator, υπουργούς, κρατικούς αξιωματούχους, επιχειρηματίες και δημοσιογράφους. Η κυβέρνηση προσπάθησε εξαρχής να υποτιμήσει το θέμα. Αρχικά εκδόθηκε ένα πόρισμα-παρωδία από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας τον Ιούνιο του 2022. Όταν αποκαλύφθηκε η παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη η υπόθεση πήρε πιο σοβαρή τροπή.
Αλλά και τότε καταβλήθηκαν προσπάθειες για να… περιορισθεί το έργο της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ενώ χαρακτηρίστηκαν απόρρητες οι συνεδριάσεις του οργάνου. Το ίδιο συνέβη και με την Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τις υποκλοπές, στην οποία η κυβερνητική πλειοψηφία επέλεξε να μην καταθέσουν διά ζώσης οι επιχειρηματίες Γιάννης Λαβράνος, Φέλιξ Μπίτζιος και Ταλ Ντίλιαν που εμπλέκονται στην υπόθεση του Predator. Εν συνεχεία αγνοήθηκε η Επιτροπή PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ερεύνησε ενδελεχώς την υπόθεση, αλλά και η Κομισιόν που από τον Φεβρουάριο του 2023 έχει ζητήσει από την Ελλάδα στοιχεία για τις άδειες εξαγωγής του Predator που έδωσε το υπουργείο Εξωτερικών στις εταιρείες Intellexa και Krikel.
Την ίδια στιγμή, εμπόδια μπήκαν και στην έρευνα της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) και στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα που ερευνούσαν την υπόθεση, με αποκορύφωμα την αλλαγή στη σύνθεση της Ολομέλειας της ΑΔΑΕ, η οποία άλλαξε χωρίς την απαιτούμενη πλειοψηφία των 3/5 στη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής.
Δικαιοσύνη
Τι έπραξε όμως η Δικαιοσύνη; Ο τότε Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ισίδωρος Ντογιάκος, αντί να αναλάβει προσωπικά τη δικαστική διερεύνηση της σοβαρής αυτής υπόθεσης, την άφησε στα χέρια των Εισαγγελέων Πρωτοδικών Αθηνών, ήτοι δικαστών που σε καθημερινή βάση ασχολούνται με δεκάδες υποθέσεις και παρευρίσκονται στα έδρανα. Αλλά ο κ. Ντογιάκος δεν έκανε μόνον αυτό. Ξεκίνησε μια έρευνα για το πώς τα θύματα των υποκλοπών έμαθαν ότι είχαν παρακολουθηθεί από την ΕΥΠ, θεωρώντας πως η πηγή της πληροφόρησης τους ήταν οι Ανεξάρτητες Αρχές. Στη βάση αυτής της «εμμονής» του, επιχείρησε να εμποδίσει μέχρι και ελέγχους της ΑΔΑΕ στους τηλεφωνικούς παρόχους με την περίφημη γνωμοδότησή του που καταδικάσθηκε από σύσσωμο τον νομικό κόσμο. Τελικά, στράφηκε και εναντίον στελεχών της ΑΔΑΕ, με ανυπόστατους ισχυρισμούς και κριτική, κάτι που έδειξε πως ο κ. Ντογιάκος δεν έτρεφε κανένα σεβασμό για την ανεξαρτησία των Ανεξάρτητων Αρχών. Συνολικά, λοιπόν, δεν επικούρησε τους εισαγγελείς Πρωτοδικών Αθηνών, δεν έδωσε καμία εντολή για επίσπευση της υπόθεσης και εμμονικά στράφηκε εναντίον της ΑΔΑΕ.
Δυστυχώς η νέα Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, την οποία συνοδεύει διαχρονικά μια καλή φήμη, φαίνεται πως κινείται στα ίδια βήματα με τον προκάτοχό της. Η διαφορά είναι πως αντί να θέσει τα εμπόδια στην ΑΔΑΕ, η κ. Αδειλίνη τα έθεσε στους εισαγγελείς Πρωτοδικών Αθηνών που ερευνούσαν για 18 μήνες την υπόθεση. Με μια άκομψη κίνηση που ήχησε αρνητικά σε όλο το Δικαστικό Σώμα, τη Δευτέρα 23 Οκτωβρίου η κ. Αδειλίνη ζήτησε την άμεση διαβίβαση της υπόθεσης των υποκλοπών από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών στον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αχιλλέα Ζήση. Η ίδια επικαλέστηκε καθυστερήσεις στην έρευνα και τον κίνδυνο παραγραφής αδικημάτων. Όλα αυτά έγιναν αιφνιδιαστικά και χωρίς οι Πρωτοδίκες να έχουν προηγουμένως καμία όχληση από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, αλλά και καμία βοήθεια και εποπτεία στο έργο τους από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Το αποκαλυπτικό παρασκήνιο
Η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» αποκαλύπτει σήμερα το παρασκήνιο πίσω από την απόφαση της κ. Αδειλίνη να αφαιρέσει ξαφνικά τη δικογραφία από τους εισαγγελείς Πρωτοδικών Αγγελική Τριανταφύλλου και Κώστα Σπυρόπουλο.
Η «αντίστροφη μέτρηση» ουσιαστικά ξεκίνησε στις 28 Σεπτεμβρίου. Εκείνη την ημέρα οι εισαγγελείς Πρωτοδικών απευθύνουν στην ΑΔΑΕ ρητή παραγγελία να ελέγξει κατά πόσον 92 τηλέφωνα που είχαν στοχοποιηθεί από το Predator είχαν παράλληλα τεθεί σε επισύνδεση από την ΕΥΠ.
Τα 92 αυτά τηλέφωνα που ανήκουν σε 88 άτομα, μεταξύ των οποίων οι υπουργοί Νίκος Δένδιας, Κωστής Χατζηδάκης, Γιώργος Γεραπετρίτης, Άδωνις Γεωργιάδης, Βασίλης Κικίλιας, Άκης Σκέρτσος, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, ο πρωθυπουργικός σύμβουλος Αλέξης Πατέλης, αλλά και σε άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους, επιχειρηματίες και δημοσιογράφους, έχει επιβεβαιωθεί από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (ΑΠΔ) πως είχαν λάβει sms επιμόλυνσης με Predator. Τα δε θύματα του Predator έχουν ήδη ενημερωθεί από τον Ιούλιο που μας πέρασε από την Αρχή για το πότε και πώς έλαβαν τα επίμαχα μηνύματα στο κινητό τους.
Η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων διαβίβασε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών όλα τα σχετικά στοιχεία τον Φεβρουάριο του 2023. Με τον τρόπο αυτόν έδωσε στους εισαγγελείς Πρωτοδικών ένα πολύτιμο εργαλείο που μπορεί να αποδείξει πέρα από κάθε αμφιβολία την ύπαρξη κοινού κέντρου παρακολουθήσεων από την ΕΥΠ και το Predator. Πώς; Μέσα από τη σύγκριση των 92 τηλεφωνικών αριθμών εκείνων που στοχοποιήθηκαν από το Predator με τους τηλεφωνικούς αριθμούς που περιλαμβάνονται στις διατάξεις επισύνδεσης που έχει υπογράψει η εισαγγελέας της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου μεταξύ 2020 και 2022.
Οι εισαγγελείς χρειάσθηκαν κάποιους μήνες για να αποφασίσουν πώς θα αξιοποιήσουν τη λίστα της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Και, όπως προαναφέρθηκε, αποφάσισαν στις 28 Σεπτεμβρίου να ζητήσουν από την ΑΔΑΕ να κάνει έρευνα στους τηλεφωνικούς παρόχους προκειμένου να διαπιστωθεί πόσα από τα 92 τηλέφωνα που είχαν στοχοποιηθεί από το Predator είχαν παράλληλα τεθεί σε επισύνδεση από την ΕΥΠ.
Ωστόσο, η εισαγγελική παραγγελία δεν εκτελέσθηκε από την ΑΔΑΕ όπως θα περίμενε κανείς. Την Τετάρτη 18 Οκτωβρίου, η νέα σύνθεση της Ανεξάρτητης Αρχής αποφάσισε κατά πλειοψηφία να μην εκτελέσει την εισαγγελική παραγγελία, με τον πρόεδρο Χρήστο Ράμμο και άλλα δύο μέλη να μειοψηφούν. Στηριζόμενα σε εισήγηση του νομικού συμβούλου της ΑΔΑΕ Ηλία Θοδωράτου, επικαλούνται την περίφημη γνωμοδότηση Ντογιάκου για την εφαρμογή του ν. 5002/2022 για να μη συναινέσουν στο έλεγχο. Η εν λόγω γνωμοδότηση όμως αφορά μόνο στη διαδικασία ενημέρωσης ιδιωτών σχετικά με ενδεχόμενη παρακολούθησή τους από την ΕΥΠ και δεν σχετίζεται με εισαγγελικές παραγγελίες. Με απλά λόγια, η εισήγηση Θοδωράτου ήταν ένα τέχνασμα για να κερδηθεί χρόνος.
Νέο έγγραφο
Οι εισαγγελείς Πρωτοδικών ωστόσο δεν έχασαν τον καιρό τους. Επανήλθαν άμεσα και την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου έστειλαν νέο έγγραφο, με το οποίο αφενός ζητούσαν να προχωρήσει ο έλεγχος αφετέρου απαγορεύαν στα μέλη της ΑΔΑΕ να κοινοποιήσουν τη λίστα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων με τα 92 τηλέφωνα στο τριμελές όργανο του ν. 5002/2022. Στη βάση αυτής της νέας παραγγελίας ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ, Χρήστος Ράμμος, ξεκαθάρισε σε όλους τους τόνους πως θα ήταν παράνομο να μην ανταποκριθεί η Αρχή.
Σε αυτό το σημείο ήχησε «γενικός συναγερμός». Διασταυρωμένες πληροφορίες αναφέρουν πως με δική του πρωτοβουλία το μέλος της ΑΔΑΕ Γιώργος Μπακάλης ενημέρωσε εγγράφως την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη για την εισαγγελική παραγγελία και την πρόθεση Ράμμου να προχωρήσει με τις διασταυρώσεις. Κατά κάποιες πληροφορίες που δεν έχουν επιβεβαιωθεί, ενήμερος για την επιστολή ήταν και ο νομικός σύμβουλος της ΑΔΑΕ Ηλίας Θοδωράτος.
Το αποτέλεσμα των διεργασιών του Σαββατοκύριακου ήταν η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου να παρέμβει και να πάρει την υπόθεση από τα χέρια των εισαγγελέων Πρωτοδικών, σταματώντας έτσι τις διασταυρώσεις. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το λεκτικό της απόφασης της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου. «Η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και η Εισαγγελία Εφετών, προς τις οποίες κοινοποιείται η παραγγελία μας αυτή, πρέπει από τη λήψη της να απέχουν από κάθε σχετική ενέργεια και να μας διαβιβάσουν άμεσα, ήτοι εντός της σήμερον, η μεν πρώτη Υπηρεσία τις σχετικές με το θέμα δικογραφίες (ήτοι τη δικογραφία που σχηματίστηκε στις 15-11-2022 μετά τον συσχετισμό όλων των σχετικών με την υπόθεση δικογραφιών ΑΑ2022/23, καθώς και όσες άλλες συσχετίστηκαν στη συνέχεια με αυτήν –ΑΑ2022/1124, ΑΑ2022/1101, Ε2022/4518, Ε2023/1670– αμφότερες δε κάθε έγγραφο, πόρισμα κ.λπ. στοιχεία που ανάγονται στο ίδιο θέμα και περιέχονται σ’ αυτές».
Επικρίσεις
Η παρέμβαση της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Γεωργίας Αδειλίνη σχολιάστηκε από τον πολιτικό και νομικό κόσμο. Ο πρόεδρος του ΔΣΑ Δημήτρης Βερβεσός εξέφρασε την ευχή να μην ακολουθήσει και η κ. Αδειλίνη την τακτική του προκατόχου της κ. Ντογιάκου, ο οποίος δημιούργησε ουσιαστικά προσκόμματα στη διερεύνηση της υπόθεσης. Ο Σωκράτης Φάμελλος, ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. δήλωσε πως το κόμμα του θα αναλάβει πρωτοβουλία κοινοβουλευτικού ελέγχου για τις υποκλοπές και ζήτησε να προχωρήσει το ταχύτερο η διασταύρωση της λίστας με τους 88 στόχους του Predator με τη λίστα των παράνομων επισυνδέσεων της ΕΥΠ.
Πρωτοβουλίες ανέλαβε και ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος έχει ήδη ζητήσει από τον δικηγόρο του, Μανώλη Βελεγράκη, να προχωρήσει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να επιταχυνθεί η εκδίκαση της υπόθεσης και οι επίμαχες διασταυρώσεις που θα καταδείξουν πόσα άλλα θύματα των παράνομων επισυνδέσεων της ΕΥΠ, σαν τον ίδιο, ήταν παράλληλα και θύματα του Predator.
Ο Ζήσης
Πλέον όλα τα βλέμματα στέφονται στον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αχιλλέα Ζήση και στον τρόπο με τον οποίο θα χειριστεί την έρευνα και το υλικό που έχουν συλλέξει και επεξεργαστεί οι εισαγγελείς Πρωτοδικών. Αν ζητήσει άμεσα να διασταυρωθεί η λίστα με τους στόχους του Predator με εκείνες τις λίστες των επισυνδέσεων που έχει υπογράψει η εισαγγελέας της ΕΥΠ Βασιλική Βλάχου, θα εκπέμψει ένα θετικό σήμα. Αν δεν το κάνει, τότε θα επιβεβαιωθούν οι φήμες που τον φέρουν να έχει αναλάβει την υπόθεση αυτή λόγω της πολύχρονης φιλίας του με τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη, ώστε να την καθυστερήσει.
Πάντως, πρέπει να θεωρείται σίγουρο πως οι δικηγόροι των θυμάτων των υποκλοπών, όπως ο γνωστός ποινικολόγος Ζαχαρίας Κεσσές, θα ζητήσουν από τον κ. Ζήση να καλέσει ως μάρτυρες και τους υπουργούς που τον Ιούλιο ενημερώθηκαν από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων πως ήταν στόχοι του Predator. Οι εν λόγω υπουργοί δεν έχουν ενημερώσει τη Βουλή για το θέμα και δεν έχουν υποβάλει μηνύσεις, ως όφειλαν, γεγονός που πρέπει να διερευνηθεί και αυτό από τη Δικαιοσύνη.
