PLUS
«Η Τζωρτζίνα ίσως φοβόταν μη συμβεί και σε εκείνη το ίδιο όπως στη Μαλένα και την Ίριδα». Αυτό επισημαίνει μεταξύ άλλων η κλινική ψυχολόγος Δέσποινα Σαββόγλου στην έκθεσή της στη 18η τακτική ανακρίτρια.
Του Νίκου Νικολετάκη
Η κυρία Σαββόγλου είχε αναλάβει, όπως είναι γνωστό, να διερευνήσει την ψυχολογική κατάσταση της Τζωρτζίνας και αν με τις ζωγραφιές αποτύπωνε συναισθήματα που δεν τα εκδήλωνε.
Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποίησε δύο ατομικές συνεδρίες με την 33χρονη κατηγορουμένη σε γραφείο μέσα στις φυλακές Κορυδαλλού και τέσσερις με τον Μάνο Δασκαλάκη. Μίλησε ακόμα με τη νηπιαγωγό και συνιδιοκτήτρια του ΚΔΑΠ, το πρόγραμμα του οποίου παρακολουθούσαν η Τζωρτζίνα και η Μαλένα, και με ακόμα μία συνάδελφό της στο ίδιο Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης.
Η κυρία Σαββόγλου εξέτασε επίσης τέσσερις βασικές ζωγραφιές, τις οποίες είχε αποκαλύψει η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» , την τσάντα της Τζωρτζίνας και 40 ζωγραφιές της δολοφονημένης μαθήτριας που τις έφερε ο Μάνος Δασκαλάκης έπειτα από αίτημα της ψυχολόγου (10 ζωγραφιές από το σπίτι, 9 που ζωγράφισε στο σπίτι της πατρικής γιαγιάς και άλλες 21 που δημιούργησε στο νηπιαγωγείο).
«Καλύτερη μαμά»
Η πρώτη ζωγραφιά της δολοφονημένης μαθήτριας στην οποία αναφέρθηκε η πραγματογνώμονας έδειχνε μια καρδιά, στο εσωτερικό της οποίας είναι ζωγραφισμένες δύο παιδικές φιγούρες, η μία με τη μορφή του αγγέλου. Στο κάτω μέρος υπάρχει λεζάντα: «Στη μαμά που πετάει, χρόνια πολλά, σε ευχαριστώ για όλα και είσαι η καλύτερη μαμά του κόσμου».
Στην άλλη όψη του ίδιου χαρτιού ζωγραφικής αποτυπώνονται στο κάτω μέρος τέσσερις ανθρώπινες φιγούρες και γρασίδι, και πάνω και αριστερά ένας ήλιος και στο κέντρο ιδιόχειρα: «Η ΜΑΜΑ ΜΟΥ (Τζωρτζίνα)».
Όπως αναφέρει η κλινική ψυχολόγος, στη ζωγραφιά έχουν παρεμβληθεί τα γράμματα ενός ενηλίκου: «Η μαμά μου (Τζωρτζίνα)» και «Στη μαμά που πετάει, χρόνια πολλά, σε ευχαριστώ για όλα και είσαι η καλύτερη μαμά του κόσμου!». Η Πισπιρίγκου είπε ότι τα έγραψε η δασκάλα της μικρής.
«Όταν σε μια ζωγραφιά ενός παιδιού υπάρχει φανερή παρέμβαση (με οποιονδήποτε τρόπο) από άλλο πρόσωπο, αυτό το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας και τίθενται ερωτήματα για το εάν αποτελεί αυθόρμητο σχέδιο του παιδιού και μέχρι ποιου σημείου έγιναν οι παρεμβάσεις και τι είδους» επισημαίνει η κυρία Σαββόγλου. Όπως είπε η μητέρα της, η Τζωρτζίνα έκανε τις δύο ζωγραφιές σε ηλικία 6,5 ετών, όταν ήταν στο νηπιαγωγείο, τον Μάιο του 2019, για τη γιορτή της μητέρας λίγες μέρες μετά τον θάνατο της Μαλένας (13/4/19). «Η μητέρα μάλιστα δεν συνδύασε στη σκέψη και τον λόγο της, τις ζωγραφιές με το πρόσφατο πένθος που καλούνταν να διαχειριστεί η Τζωρτζίνα και όλη η οικογένεια, αλλά ως προσφορά στην ίδια (τη μητέρα) για τη γιορτή της μητέρας» λέει χαρακτηριστικά.
«Η ζωγραφιά απεικονίζει τέσσερα πρόσωπα. Και οι δύο γονείς στις ατομικές συναντήσεις περιέγραψαν ότι η Τζωρτζίνα ζωγράφιζε πάντα με αυτήν τη σειρά από αριστερά προς τα δεξιά: τη μητέρα, τον πατέρα, τον εαυτό της και τη Μαλένα. Λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες που δόθηκαν και από τους δύο γονείς γι’ αυτήν τη ζωγραφιά, οι φιγούρες του γονεϊκού ζευγαριού βρίσκονται στη μία μεριά αριστερά και στην άλλη μεριά δεξιά τα δύο κορίτσια, η Τζωρτζίνα και η Μαλένα. Η κεντρική και πιο έντονη φιγούρα είναι αυτή του πατέρα. Όλες οι φιγούρες δεν έχουν παλάμες και πατούσες, και μολονότι τα χέρια όλων διατείνονται σαν να βρίσκονται στην προσπάθεια να κρατηθούν, τελικά δεν κρατιούνται. Εκτός από το ένα χέρι της φιγούρας της Τζωρτζίνας που κρατά το χέρι του πατέρα. Η Τζωρτζίνα τοποθετεί τη μητέρα σε μια απόσταση από την ίδια αναζητώντας το στήριγμα του πατέρα. Τα χέρια της μητέρας είναι τόσο αχνά που με δυσκολία φαίνονται και έτσι δεν μπορεί να κρατήσει κανέναν. Επίσης σε αυτήν τη ζωγραφιά το πρόσωπο της Μαλένας είναι μουντζουρωμένο και με αυτόν τον τρόπο ίσως εκφράζει τα ερωτήματα και τα συναισθήματά της για τη νεκρή αδελφή της.
«Απειλή θανάτου»
Σύμφωνα με την έκθεση πραγματογνωμοσύνης, το κοριτσάκι ένιωθε την απειλή του θανάτου μετά τον θάνατο της Μαλένας.
Αναφερόμενη στη ζωγραφιά που υπάρχει στην πίσω όψη του ίδιου χαρτιού, η κλινική ψυχολόγος επισημαίνει: «Απεικονίζονται οι δύο φιγούρες μέσα σε δύο καρδιές και οι δύο καρδιές μέσα σε έναν μεγάλο κύκλο που μοιάζει με μπαλόνι και τις περικλείει. Το ότι περικλείονται σε ένα μπαλόνι και οι δύο και πετούν, δείχνει την προσπάθεια του παιδιού να μιλήσει και να κατανοήσει τον θάνατο της αδελφής της. Να αναπαραστήσει αυτό που δεν μπορεί να αναπαρασταθεί, τον θάνατο, το μη αναπαρασταθέν. Και μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι το γεγονός ότι είναι μαζί στο μπαλόνι μάς δείχνει ότι ίσως και η ίδια να νιώθει την απειλή του θανάτου. Ίσως φοβάται ότι μπορεί να της συμβεί το ίδιο».
Τόσο οι γονείς όσο και οι νηπιαγωγοί της Τζωρτζίνας περιέγραψαν πως η ίδια μιλούσε για τον θάνατο της αδελφής της λέγοντας ότι η Μαλένα είναι πια στον ουρανό (και πετά). «Φαίνεται ότι δεν υπάρχουν στοιχεία μιας διεργασίας πένθους στην οικογένεια, αλλά περισσότερο μιας αντικατάστασης του παιδιού με την απόκτηση νέου παιδιού (της Ίριδας). Ωστόσο, μέσα από αυτές τις δύο ζωγραφιές βλέπουμε την προσπάθεια του παιδιού να επεξεργαστεί την απώλεια της αδελφής της» προσθέτει η πραγματογνώμονας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πάτρα: Λίγο πριν καταθέσει το υπόμνημα η Ρούλα Πισπιρίγκου
Πάτρα – Αποκάλυψη: Γονιδιακό αίτιο… γιοκ για τους θανάτους των παιδιών από την Πάτρα
Κούνια – κρεμάλα
Η επόμενη ζωγραφιά που εξέτασε η κλινική ψυχολόγος απεικονίζει ένα παιδάκι να κάνει κούνια σε δέντρο. Στο πάνω μέρος υπάρχουν το ουράνιο τόξο, ο ουρανός, ο ήλιος και σύννεφα με βροχή, ενώ γράφει: «Για εσάς». Τη ζωγράφισε η Τζωρτζίνα πριν από το νηπιαγωγείο, σε ηλικία περίπου 5 ετών.
Η ζωγραφιά αυτή ήταν στην πόρτα του ψυγείου του σπιτιού τους. «Εάν πράγματι αυτή η ζωγραφιά είναι προγενέστερη των δύο προηγουμένων, εντούτοις φαίνεται αρκετά πιο εξελιγμένη αναπτυξιακά» αναφέρει η κυρία Σαββόγλου και συνεχίζει: «Η ανθρώπινη φιγούρα που απεικονίζεται σαν να κάνει κούνια έχει σχεδιαστεί με περισσότερες λεπτομέρειες, με παλάμες και πατούσες και καλύτερα ζωγραφισμένο και το σώμα, ζωγραφίζοντας και ρούχα. Η δομή της ζωγραφιάς είναι καλή, με έδαφος, ουρανό και τοποθετημένη την ανθρώπινη φιγούρα στη μέση. Μια ευχάριστη ζωγραφιά σαν όλα να λειτουργούν ικανοποιητικά. Εάν πράγματι αυτή η ζωγραφιά είναι προγενέστερη των προηγούμενων δύο, τότε φαίνεται πως στην αρχή της ζωής του παιδιού υπήρχε ένας ψυχισμός επαρκώς οργανωμένος. Μετά, στην πορεία, μετά τον θάνατο της Μαλένας, δείχνει να υπάρχει μια οπισθοχώρηση – παλινδρόμηση και ως προς την θεματολογία και ως προς την τεχνοτροπία της ζωγραφικής. Όταν εμφανίζεται μια παλινδρόμηση, τότε μας δίνεται ένα στοιχείο για την πιθανή έναρξη μιας πιο παθολογικής ψυχικής διεργασίας, μέσα από μια καταφυγή σε προηγούμενους τρόπους ψυχικής λειτουργίας» επισημαίνει η ειδικός.
«Τεράστιο ουρλιαχτό»
Η επόμενη ζωγραφιά που αναφέρει στο πόρισμά της η πραγματογνώμονας αφορά αυτή που είχε αποκαλύψει η «ΜΠΑΜ» και φέρεται να την έκανε η Τζωρτζίνα σε ηλικία 7,5 ετών: «Η ΜΑΜΑ ΜΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΞΑΦΝΙΚΑ ΕΒΓΑΛΕ ΕΝΑ ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΟΥΡΛΙΑΧΤΟ» .
Από κάτω υπάρχει μια ζωγραφιά για πρώτη φορά με στυλό, η οποία απεικονίζει τρία αγγελάκια. Τα δύο μέσα σε έναν κύκλο σαν καρδιές που αιωρούνται και το τρίτο αγγελάκι κοντά στα άλλα δύο. Αυτό δημιουργεί μια αντίθεση με προηγούμενες ζωγραφιές που η Τζωρτζίνα χρησιμοποιούσε χρώματα δίνοντας άλλο ένα στοιχείο παλινδρόμησης του παιδιού, όπως αναφέρει η κυρία Σαββόγλου. «Η μητέρα μίλησε γι’ αυτήν τη ζωγραφιά και η περιγραφή της ήταν αρκετά συγχυτική. Στην αρχή περιέγραψε ότι την έφτιαξε η Τζωρτζίνα μετά τον θάνατο της Ίριδας και μετά είπε ότι την έφτιαξε 2-3 μέρες πριν από τον θάνατο της Ίριδας, συνδέοντάς τη με έναν μεγάλο καβγά που έγινε με τον σύζυγό της».
Μοιάζει να χρησιμοποιεί στη φράση επιθετικούς προσδιορισμούς με έναν αρκετά ώριμο τρόπο που δεν αποτυπώνεται αντίστοιχα και ανάλογα στο τετράδιο των εκθέσεων του σχολείου της, της αντίστοιχης χρονικής περιόδου. Ο γραφικός χαρακτήρας φαίνεται να διαφέρει από αυτόν των τετραδίων της και τα ίδια γράμματα στην ίδια πρόταση επίσης διαφέρουν μεταξύ τους. Έρχεται σε αντίθεση με τις περιγραφές των δύο γονέων που δεν περιέγραψαν την Τζωρτζίνα να κρατά κάποιο ημερολόγιο ή να συνηθίζει να γράφει σκέψεις της στο χαρτί. Μάλιστα ο πατέρας περιέγραψε να μην της αρέσει και πολύ το γράψιμο και το διάβασμα. Επομένως μοιάζει κάτι να διαφοροποιείται και να μη συνδέεται με την εικόνα του παιδιού, όπως αυτή αποτυπώνεται από τους ενηλίκους και τα τετράδιά της. Επίσης, η ζωγραφιά που ακολουθεί είναι αρκετά πρώιμη σε σχέση με την ηλικία της και τις υπόλοιπες ζωγραφιές της.
Η πραγματογνώμονας επισημαίνει: «Σε περίπτωση που πράγματι είναι δημιουργία της Τζωρτζίνας, εδώ αποτυπώνεται μια ζωγραφιά αρκετά πιο φτωχή σε τεχνοτροπία, θεματολογία και χρήση χρωμάτων, δίνοντας επιπλέον στοιχεία για μια πιθανή παλινδρόμηση του παιδιού. Αυτή η ζωγραφιά μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι η Τζωρτζίνα βρισκόταν σε μια προσπάθεια να επικοινωνήσει και να κατανοήσει τον θάνατο πια των δύο αδελφών της και ίσως έναν ακόμη μεγαλύτερο φόβο της ότι ίσως μπορεί αυτήν τη φορά να συμβεί το ίδιο και σε εκείνη».
Η ψυχολόγος επισημαίνει ακόμη ότι στις ζωγραφιές της μικρής μαθήτριας «σταδιακά διακρίνουμε μια παλινδρόμηση, αποτυπώνοντας ίσως τις αγωνίες της σε σχέση με τον θάνατο της Μαλένας αρχικά και στη συνέχεια και της Ίριδας, αλλά και για τη δική της σωματική ακεραιότητα, ζητώντας ένα στήριγμα στον πατέρα…».
