PLUS
Η μητρότητα σε ώριμες ηλικίες, μετά το κατώφλι των 50 ετών, είναι πλέον παγκόσμιο φαινόμενο των καιρών και κάθε χρόνο στην πατρίδα μας αυξάνονται τα μωρά που έρχονται στον κόσμο από μητέρες που ανήκουν σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Εκατοντάδες Ελληνίδες τα τελευταία χρόνια γίνονται μητέρες σε ώριμη ηλικία μετά και την παράταση του ορίου για εξωσωματική γονιμοποίηση στα 54 έτη
Η νέα αυτή πραγματικότητα επιτείνεται από την πανδημία του κορωνοϊού και από την ενεργειακή κρίση που μειώνει δραματικά το κατά κεφαλήν εισόδημα, καθώς πληθώρα κοινωνικών, επαγγελματικών, οικονομικών και άλλων παραγόντων δημιουργούν ένα απόλυτα ανασφαλές περιβάλλον και ωθούν τις γυναίκες να αναβάλουν για αργότερα την τεκνοποίηση, ώστε να αποκτήσουν παιδί με τη βοήθεια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έχοντας πια περάσει το κατώφλι των 50 ετών. Στην Ελλάδα τα στατιστικά στοιχεία είναι εντυπωσιακά: Το 2017 σε σύνολο 88.553 γεννήσεων, 148 γυναίκες γέννησαν σε ηλικία 50 ετών και άνω, ενώ το 2019 σε σύνολο 83.763 γεννήσεων, 135 γυναίκες έγιναν μητέρες μετά τα πενήντα.
Έχοντας αφουγκραστεί τις ανάγκες της κοινωνίας που εξελίσσεται και αλλάζει πρόσωπο και συνήθειες, η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής εισηγήθηκε στο υπουργείο Υγείας, μέσα στην πιο σκοτεινή ώρα της πανδημίας, την αύξηση του ορίου ηλικίας για την εφαρμογή των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην ηλικία των 54 ετών. Αρχικά η παράταση του ηλικιακού ορίου για εξωσωματική γονιμοποίηση έγινε στα 52 έτη, ενώ πλέον με το νέο νομοσχέδιο κατοχυρώθηκε έως τα 54 έτη, ώστε να συμβαδίζει και με το ισχύον νομικό πλαίσιο σε άλλες χώρες του εξωτερικού.
Η σχετική εισήγηση στηρίχθηκε στην πραγματική ανάγκη των γυναικών για τεκνοποίηση σε μεγαλύτερη ηλικία, που αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις αιτήσεις που δέχεται η Αρχή για χορήγηση της άδειας. Μετά από εισήγηση της ΕΑΙΥΑ, με το άρθρο τρίτο του Ν. 4812/2021 (ΦΕΚ 110/Α/30.06.2021), για χρονικό διάστημα δύο (2) ετών από τη δημοσίευση του νόμου το ηλικιακό όριο της επιτρεπτής διενέργειας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε περίπτωση που το υποβοηθούμενο πρόσωπο είναι γυναίκα προσαυξήθηκε μέχρι το 52ο έτος της ηλικίας. Η Αρχή σε συνέχεια του ν. 4812/2021 (ΦΕΚ 110/Α/30.06.2021) μέχρι σήμερα έχει εκδώσει περίπου 400 άδειες για εφαρμογή μεθόδου ΙΥΑ σε γυναίκες 50-52 ετών, γεγονός που αναδεικνύει τη λειτουργικότητα της αύξησης του ηλικιακού ορίου της γυναίκας για εφαρμογή μεθόδου ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Στην Ελλάδα από το 2017 έως και το 2019 ένας σημαντικός αριθμός -κοντά στις 150 γυναίκες τον χρόνο- επιλέγουν για διάφορους λόγους να γίνουν μητέρες μετά τα 50. Ο αριθμός αυτός με τα σημερινά δεδομένα και μετά την παράταση του ηλικιακού ορίου για την εξωσωματική γονιμοποίηση στα 54 έτη αναμένεται ότι θα ανέλθει σε αρκετές εκατοντάδες γυναίκες ετησίως. Από τη δική του πλευρά, ο δρ Κωνσταντίνος Πάντος, μαιευτήρας – γυναικολόγος ειδικευμένος στην ανθρώπινη αναπαραγωγή και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, επισημαίνει ότι για τη διευκόλυνση της διαδικασίας θα πρέπει τα ζευγάρια να υποβάλλουν αίτημα στην Εθνική Αρχή για εκείνες τις περιπτώσεις που υπάρχει ζήτημα γενετικών ασθενειών, οπότε επιβάλλεται να γίνει και προεμφυτευτική διάγνωση.
Η αύξηση του ορίου ηλικίας για μεθόδους Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή προϋπήρχε σε άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες. Στην Κύπρο και την Ισπανία το όριο είναι 55 και 54 ετών αντίστοιχα. Στις Αγγλία, Ουκρανία, Ρωσία, Τουρκία, Πολωνία, Λιθουανία αλλά και τις ΗΠΑ δεν υπάρχει κανένα όριο ηλικίας. Όπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας ΕΚΠΑ Νίκος Βραχνής, οι γυναίκες αυτές θα πρέπει φυσικά να καταθέσουν στην Αρχή επίσημα δικαιολογητικά και γνωματεύσεις ιατρών που πιστοποιούν ότι η φυσική και σωματική τους κατάσταση τους επιτρέπει την κυοφορία και τον τοκετό, σύμφωνα με τη σχετική οδηγία της Αρχής. Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα περισσότερα από τα παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα από γυναίκες άνω των 50 ετών έχουν προκύψει από εφαρμογή των μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που εφαρμόστηκαν σε γειτονικές χώρες, αφού μέχρι πρότινος στη χώρα μας δεν επιτρεπόταν η εφαρμογή μεθόδων ΙΥΑ σε γυναίκες άνω των 52 ετών. Οι τρίτες χώρες χρησιμοποιούν την ανάγκη των Ελληνίδων προκειμένου να προβούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση κατά πλειοψηφία με ωάρια δότριας, στερώντας τους το δικαίωμα να υποβληθούν σε αντίστοιχη θεραπεία «στο σπίτι τους» όπου αισθάνονται ασφάλεια και εμπιστοσύνη, ενώ παράλληλα η εθνική μας οικονομία στερείται ενός σημαντικού εισοδήματος.
Από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία 43 Μονάδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής για το έτος 2018 και 41 Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής για το 2019 προκύπτει ότι η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με τον Τουρισμό Υγείας αποτελούν ένα σημαντικό ανάχωμα στην εξέλιξη του δημογραφικού προβλήματος και ένα σημαντικό εισόδημα για το κράτος, που προσπαθεί να ανακάμψει μετά τα μνημονιακά χρόνια και την πανδημία του κορωνοϊού. Για το 2018, το σύνολο των γεννήσεων από υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αντιστοιχεί στο 5,1% των γεννήσεων, με συνολικά 86.440 γεννήσεις σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Το 2018 πραγματοποιήθηκαν 30.871 κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης και γεννήθηκαν 4.290 μωρά.
Για το έτος 2019 το σύνολο των γεννήσεων από υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αντιστοιχούν στο 6,4% των γεννήσεων, με συνολικές γεννήσεις 83.763, κατά την ΕΛΣΤΑΤ. Συνολικά μέσα στο έτος πραγματοποιήθηκαν 29.064 κύκλοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και γεννήθηκαν 5.521 παιδιά. Οι γεννήσεις αυτές αφορούν τα περιστατικά που καταγράφηκαν μόνο στον ελλαδικό χώρο και δεν συμπεριλαμβάνουν τις γεννήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο εξωτερικό.
